Эрэгтэй, эмэгтэй хүн улс төр, эрх зүй, эдийн засаг, нийгэм, соёлын ба гэр бүлийн харилцаанд тэгш эрхтэй оролцож, эдийн засаг, нийгэм, соёлын хөгжлийн үр шимээс тэгш хүртэж, хөгжилд эрх тэгш хувь нэмэрээ оруулснаар жендэрийн ялгаварлан гадуурхалтаас ангид байхыг хэлнэ.
Жендэрийн тэгш байдлыг хангах Үндсэн зарчим
- Жендэрийн тэгш эрхийн зарчим
- Ялгаварлан гадуурхахгүй байх зарчим
- Төрийн хариуцлагын зарчим
- Жендэрийн мэдрэмжтэй бодлогын зарчим
- Жендэрийн мэдээлэл хүртээмжтэй байх зарчим
- Норвеги, Швед, Австрали, Ирланд, Канад, Финланд, Дани, Япон, Өмнөд Солонгос, Хятад, Вьетнам зэрэг 40 гаруй орон бие даасан хуультай, Жендэрийн яамтай.
- Эмэгтэйчүүдийн сонгуульд оролцох эрхийг монголд 1924 онд, Албанид 1920 онд, Эквадорт 1929 онд, Туркэд 1930 онд, Шри-Ланкад 1931 онд тус тус хуульчилсан.
- Дэлхийн 81 онд эмэгтэйчүүдийн улс төрд ороход нь учирдаг саад бэрхшээлийг багасгах квот тогтоосон байдаг.
- Швед, Дани, Голланд, Финланд, Норвеги, Исланд, АНУ-ын Калифорни муж, хөгжиж буй орнуудаас Раунда , Энэтхэг-30%, Африк, Мозанбик зэрэг орнуудад парламентийн нийт гишүүдийн 30-аас илүү хувийг эмэгтэйчүүд эзэлж байгаа нь эмэгтэй улс төрчдийн талаарх өрөөсгөл ойлголт, хандлага эрс өөрчлөгдсөн./2008-20%, 2012-35%/
- Монгол улс 1992-1996 онд 3,9 хувь, 1996-2000 онд 9,2 хувь, 2000-2004 онд 11,8 хувь, 2004-2008 онд 6,6 хувь, харин 2008 оны сонгуулиар байгуулагдсан өнгөрсөн парламентад эхний байрандаа эргэн очиж 3,9 хувьтай болчихоод байсан юм. Харин одоо 11,8 хувьдаа эргэж хүрээд байна.
Анхаарал тавьсанд баярлалаа
Үргэлжлэл
Агуулга
Жендэрийн тэгш байдлын тухай ойлголт
Жендэр гэж юу вэ?
Жендэрийн тэгш байдал гэж юуг хэлэх вэ?
Жендэрийн тэгш байдлыг хангах хуулийг хэрэгжүүлэхэд анхаарах асуудал, зөвлөмж
Жендэрийн тэгш байдлыг хангах хуулийг хэрэгжүүлж буй бусад орны туршлага
Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах эрхзүйн ойлголт
Улс төр, эрх зүй, эдийн засаг, нийгэм соёлын ба гэр бүлийн харилцаанд эрэгтэй, эмэгтэй хүний гүйцэтгэх үүрэг, хүлээх хариуцлага тэдний нийгэмд эзлэх байр суурийн талаар уламжлагдан тогтсон, түүхэн явцад хувьсан өөрчлөгддөг ойлголт, үзэл хандлагыг хэлнэ.
Хуулийг хэрэгжүүлэхэд зарим анхаарах асуудал зөвлөмж
Зарим орны жишээ, туршлагаас
Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангахад чиглэгдсэн эрх зүйн орчин, зохион байгуулалт
1. Эмэгтэйчүүдийг алагчилах бүх хэлбэрийг устгах тухай конвецид нэгдэн орсон.
2. Жендэрийн тэгш байдлыг хангах үндэсний хөтөлбөрийг батлан хэрэгжүүлсэн.
3. ЗГ-ын Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлогод дээрх асуудлыг төрийн бодлогын хэмжээнд авч үзсэн.
4. Бие даасан хуультай болсон.
5. Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах тухай хуулийг хэрэгжүүлэх, дунд хугацааны стратеги
- Гэр бүлийн боловсролын ялгаатай байдлаас гэр бүлийн асуудал, гэр бүлийн хүчирхийлэл, ажилгүйдэл, архидалт, гэмт хэргийн сөрөг үзэгдэлүүд өссөн-багасгах чадавхиа бэхжүүлэх
- Өрхийн орлогыг нэмэгдүүлэхэд чиглэгдсэн, ажил үйлчилгээг хамтарсан багаар зохион байгуулах, үр дүнг сайжруулах
- Гэр бүлийн хүчирхийллийн хохирогчтой ажиллах, хуулийн болон эрүүл мэндийн байгууллага, нийгмийн ажилтнуудын ур чадварыг улам дээшлүүлж, харилцааны өндөр соёл, иргэдтэй хандах чин сэтгэлийн хандлагыг өөртөө төлөвшүүлэх
- Гэр бүлийн хүрээнд үйлдэгдэж буй хүчирхийлэлтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэхэд иргэний нийгмийн байгууллагуудтай хамтран ажиллах, иргэдийн оролцоог дэмжих замаар тэдгээрийн санал, санаачилгыг өрнүүлэх шаардлагатай байна.
- Жендэрийн хэрэгжилтйг хангахад жендэр судлал зайлшгүй хэрэгтэй ба жендэрийн судалгаа, сургалт явуулах, хяналт тавих ур чадварыг бий болгох
- Жендэрийн асуудлаарх судалгааг нийгмийн бодлого, хөтөлбөр боловсруулахад суурь мэдээлэл болгох, ашиглах, системчлэх
- Цалингийн хэмжээ, хөдөлмөр эрхлэх нөхцөл, ялангуяа цалингүй ажлын ачаалал зэрэг үзүүлэлтээр эрэгтэй эмэгтэй хүмүүсийн ялгааг арилгах
- Эмэгтэйчүүдэд мэргэжлийн ажлаа хийж ажлын байраа алдахгүй байхад чиглэгдсэн сургалт явуулах, зөвлөн туслах
- Үйлдвэрлэл үйлчилгээ явуулах, хөгжихөд нь эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийг адил, тэгш оролцох боломж, нөхцлөөр хангаж ажиллах
- Боловсрол, эрүүл мэнд г.м нийгмийн үзүүлэлтүүдээр жендэрийн эсрэг зөрүүг багасгах-Эрэгтэйчүүдийн боловсролын түвшинг дээшлүүлэх