Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

SEGURTASUNA INTERNETEN

AURKIBIDEA

SARRERA

NOLA BABESTU?

BETIKO MEHATXUAK ETA BERRIAK

BIRUS ETA MALWARE

ANONIMOA

ARRISKUAK ETA ABANTAILAK

HACKER

ABISUAK

BIBLIOGRAFIA

SARRERA

Internet mundu oso zabala da, eta mundu osora konektatzen gaituen hodei honek bere arriskuak ditu, bai gure ordenagailu nahiz pribatutasunerako. Interneten babestuta egoteko modu onenetariko bat antibirusen bidez egiten da.

Ziber-kriminalek, internet bidez lortu nahi dituzten gauza batzuk hauek dira:

ARRISKU NAGUSIAK:

- Informazioa lapurtu.

- Informazioaren kalteak.

- Sistema edo ekipoen aurkako erasoak.

- Nortasun lapurreta.

- Datu pertsonalen salmenta.

- Dirua lapurtzea.

NOLA BABESTU?

Nola babestu zure informazio pertsonala

1. Babestu zure informazio pertsonala lineaz kanpo.

2. Babestu zure informazio pertsonala interneten. NOLA?

  • Egon adi simuladoreei.
  • Ezabatu informazio pertsonala segurtasunez.
  • Datuak zifratu.
  • Ez partekatu zure pasahitzak inorekin.
  • Ez partekatu informazio gehiegi sare sozialetako guneetan.

3. Babestu zure Gizarte Segurantzako zenbakia.

4. Babestu zure ordenagailua eta gailu mugikorrak.

  • Segurtasun programak erabili.
  • Saihestu phishing mezu elektronikoak.
  • Kontuz ibili Wi-Fi konexioak erabiltzen.
  • Itxi ordenagailu eramangarriko datuetarako sarbidea.
  • Irakurri pribatutasun gidalerroak.

5. Deskargatu eta eskatu doako kopiak.

PHISHING-a

Phishinga informazio pertsonala trukatzeko eta lortzeko erabiltzen duten metodoa da, hala nola, pasahitzak, kreditu txartelak, gizarte segurantzako xehetasunak edota agerian dauden banku kontu zenbakiak.

MEHATXUAK

Interneten gehien gertatzen diren mehatxuak hauek dira:

  • Grooming-a: heldu batek adin gutxikoen aurrean gaztea dela simulatuz abusua egiten dueneko jokabidea da.
  • Sexting-a: mugikorrarekin argazki intimoak ateratzea eta bidaltzea da.
  • Ciber-bulling-a: komunikabide informatikoak erabiltzen dituen jazarpen mota bat da.

- Bullying hitza inglesez dator eta jazarpena eta beldurra deritze.

- Cyber hitza, ordenagailu sareekin harremana adierazten du.

VIRUS ETA MALWARE

Sistema informatikoen segurtasun arrisku nagusietako bat birusak izan dira, normalean Internetek zabalduta. Badira Malware ezagunak ere, gure ordenagailuan kaltegarriak diren programa edo mezuak direnak.

MALWARE

BIRUSA

Erabiltzaileen baimenik gabe ordenagailu edo sistema informatiko bat infiltratzea helburu duen software mota bat da. Ordenagailua edo gailua infektatzeko moduaren eta efektuaren arabera, malware hainbat motatan sailkatzen da, adibidez, ordenagailuko birusa.

MALWARE SAILKAPENA

Gameover Zeus

Nuwar

MyDoom

Nimda

Klez

NUWAR

"Zonbi malware" izenaz ere ezaguna, birusak kutsatutako ordenagailuen kontrol osoa ahalbidetzen du. Troianek agerraldi ugari izan zituen urte hauetan, baina bere itxura nagusia 2008ko Olinpiar Jokoetan izan zen, Txinan hondamena gertatu zen posta elektroniko bidez ohartaraziz. Erabiltzaile askok eranskina deskargatu eta kutsatu zuten haien makinak.

Garai hartan, kutsatutako 200 milloi mezu baino gehiagoren berri eman zen eta gaur arte ezin izan da malware honek eragindako galera ekonomikorik kalkulatu.

Gameover Zeus

2014an, FBIk ransomware honek kutsatutako ordenagailuen fitxategiak enkriptatu dituela aipatu zuen eta Estatu Batuetan gutxienez 100 milioi galeraren erantzulea zela kalkulatu zuen.

Birus honek 6,9 milloi dolarretara lapurtu izana ere lortu zuen biktimaren bati. Sortzaileak errusiarrak zirela uste da, baina orain arte ez da inor aurkitu erasoaren erantzule.

MyDoom

Munduko malware arriskutsuenetakoa da, MyDoom ordenagailu ekipamendu askoren atzeko ateak ireki eta kutsatutako ordenagailuen kontrol osoa izan zuen.

2004an ohikoa zen bezala, malware hau posta elektronikoaren bidez zabaldu zen eta Windows edozein ordenagailu kutsatzeko gai zen. Microsoft eta SCO Taldeak 250.000 dolarreko saria eskaini zuten birus horren sortzailea aurkitzeko informazio baliotsua emanez gero,batez ere, kutsatutako ordenagailuek zeuzkaten konpainiek 250 milloi dolar inguruko galerak ebaluatu baitzituzten produktibitateagatik eta gastu teknikoengatik.

Nimda

Nimda birusak hedatzen azkarrena izan da, 20 minutu besterik ez da egin mundu osoko eraso biraleko zerrendan. Haien helburua erabiltzaile bakoitzaren Interneteko konexioa kolapsatzea zen eta ondoren gailuaren kontrola hartzea.

Txinako birus honek 2.600 milloi dolarreko galera sortu zuen mundu osoan.

Klez

2002an atera zen beste birusetariko bat Klez izan zen, malware honek posta elektronikoa zabaltzeko erabiltzen zuen, baina, bitxikeriaz, Microsoft Outlook zerbitzua izan zen kalteak jasan ez zituen bakarra.

Klezek 2017ko erdialdean jarraitzen du lanean, eta biktima gehien erreklamatu dituen birusetako bat izan dela kalkulatzen da, gainera segurtasun espezializatutako enpresa batzuek 19,8 milloi dolar estimatu zituzten.

ANONIMOA

ANONIMOA IZAN DAITEKE?

Askok diote Interneten anonimotasuna zenbakituta dagoela. Egia esan, edozein dela ere zenbat nick eta avatar erabiltzen ditugun, inork ez du sarean erabat anonimorik izaten. Nahiko erraza da erabiltzaile bat linean jarraitzea bere benetako nortasuna jakiteko, batez ere, agentziek askotan metodo hori erabiltzen dute delitu casuetan. RRHR-ko profesionalek ere oso ondo dakite interneten argitaratzen ari direnei esker ia edozein hautagairen informazio pertsonalak lortu ahal direla. Hala ere, oraindik ere badira anonimotasuna mantentzeko (eta gure pribatutasuna zaintzekoin) lineako komunitate eta plataformetan arakatzen edo parte hartzen dugunean.

3 METODO IZATEKO

Tor nabigatzailea

Interneten gure pribatutasuna bermatzeko modurik erradikalena Tor nabigatzailea da. Tor sareak, munduan zehar zabalduta, web trafikoa zerbitzari anitzetara zuzentzen du eta IP helbideak anonimo bihurtzen ditu. Blokeatutako guneetarako sarbidea errazteaz gain (adibidez, zenbait herrialdetan) eta web sakona, Tor-ek gure komunikazioak babesten ditu eta beste pertsona batek zer gune bisitatzen ditugun edo zer kokapen fisikoa den jakitea eragozten du.

Ezarri zure arakatzailearen pribatutasuna

Ez baduzu zure ohiko arakatzailea erabiltzeari utzi nahi, adibidez, Chrome edo Firefox, zure doako pribatutasuna hobetzeko doikuntza txiki batzuk ere egin ditzakezu. Helburua zure arakatzaileak biltzen duen informazio kopurua murriztea da.

Horretarako, Chrome-n zure arakatze trafikoa ez jarraitzeko eskaera bidali dezakezu, eta zure inguruko informazioa kontrolatu ere.

Inkognito leihoa

Arakatzaile konbentzionalek "inkognito modua" erabiltzeko aukera ematen dute. Modu pribatuan arakatzen duzunean, gailua erabiltzen duten beste erabiltzaileek ezin izango dute zure jarduera ikusi, ez baita arakatze-historia eta ez inprimakietan sartutako informazioa gordeko.

ARRISKUAK ETA ABANTAILAK

ARRISKUAK

  • hackerrek ordenagailu sareak erabil ditzakete eta ordenagailu korporatiboak edo instituzionalak kaltetu ditzakete.

  • Sarearen bidez egindako transakzio ekonomikoetan arriskuak daude.

  • Gezurrezko informazioa azkar banatu daiteke. Inork ezin digu ziurtatu ikusiko dugun informazioa egia denik.

ABANTAILAK

  • Informazioa etxetik lortzen da, mugitu gabe!

  • Eskura dagoen informazio kopurua izugarria da.

  • Azkar eta modu eraginkorrean komunikatzeko aukera ematen digu.

  • Nahi dugunean, informazioa eskuratu dezakegu.

HACKER

Hackerrak, informatikako ezagutza handia duten pertsonak dira. Hauek, ordenagailu-sistemetan legez kanpo sartzen dira eta barruan daudenean, ordenagailuak edo hartzen dutena manipulatzen dute.

Erabat garatutako hacker batek hainbat alderdi menderatzeko gaitasuna du, adibidez: programazio lengoaiak, hadware eta software manipulazioa, telekomunikazioak eta beste batzuk. Hori guztia egiten dute, bere burua ezagutzera emateko, motibazioagatik edo zaletasunagatik.

HACKERREN SAILKAPENA

Haien barruan sailkapen bat dago, bata bestearen asmoak bereizten dituena:

White Hat Hackers-ak: sistema informatikoen segurtasunaz arduratzen dira.

Gray Hat Hackers-ak: segurtasun informatikoko administratzaile gisa eskaintzen dituzte zerbitzuak, hala nola, akatsak zuzentzeko.

Black Hat Hackers-ak: kapela beltzak bezala ezagutzen dira eta sistemen segurtasuna urratzeko jarduerak egiten dituzte.

Phreaker-ak: bere lana komunikazioen mundu zabal honetan haustea da.

Newbie edo rookie-ak: hacker bihurtu nahi dute, baina, egia esan, ordenagailuen inguruko ezagutza orokorrak baino ez dituzte eta hori lortzeko, tutorialak erabiltzen dituzte.

abisuak

HAS GANADO UN IPHONE 11!!!

Birusen iturri nagusiak posta elektronikoak eta deskargak izan ohi dira. Horiekin oso kontuz ibili behar duzu phishinga erabiltzen baitute, adibidez, Iphone 11 bat irabazteko prozesuan.

CLIC AQUI

BIDEOA

BIBLIOGRAFIA

https://www.unocero.com/noticias/los-malware-mas-peligrosos-y-devastadores-en-toda-la-historia/

https://www.pcactual.com/noticias/trucos/como-navegar-forma-anonima-internet_13836

http://www.avpd.euskadi.eus/contenidos/informacion/publicaciones_avpd/eu_def/adjuntos/Guia_Privacidad_Seguridad_Internet_adap_eu.pdf

https://informatikalari.wordpress.com/2012/02/22/segurtasuna-interneten/

https://www.vix.com/es/btg/tech/13182/que-es-un-hacker

https://www.consumidor.ftc.gov/articulos/s0272-como-proteger-su-informacion-personal

https://portaley.com/2014/03/peligros-del-grooming-como-se-produce-y-sus-riesgos-en-menores/

https://www.medigraphic.com/cgi-bin/new/resumen.cgi?IDARTICULO=56367

https://definicion.mx/cyberbullying/

https://es.wikipedia.org/wiki/Phishing

https://previa.uclm.es/profesorado/ricardo/Internet/index_archivos/inet_ventajas_peligros.htm

HAU IZAN DA DENA ETA ESPERO DUGU GUSTATU IZANA

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi