Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
SARRERA
NOLA BABESTU?
BETIKO MEHATXUAK ETA BERRIAK
BIRUS ETA MALWARE
ANONIMOA
ARRISKUAK ETA ABANTAILAK
HACKER
ABISUAK
BIBLIOGRAFIA
Internet mundu oso zabala da, eta mundu osora konektatzen gaituen hodei honek bere arriskuak ditu, bai gure ordenagailu nahiz pribatutasunerako. Interneten babestuta egoteko modu onenetariko bat antibirusen bidez egiten da.
Ziber-kriminalek, internet bidez lortu nahi dituzten gauza batzuk hauek dira:
ARRISKU NAGUSIAK:
- Informazioa lapurtu.
- Informazioaren kalteak.
- Sistema edo ekipoen aurkako erasoak.
- Nortasun lapurreta.
- Datu pertsonalen salmenta.
- Dirua lapurtzea.
1. Babestu zure informazio pertsonala lineaz kanpo.
2. Babestu zure informazio pertsonala interneten. NOLA?
3. Babestu zure Gizarte Segurantzako zenbakia.
4. Babestu zure ordenagailua eta gailu mugikorrak.
5. Deskargatu eta eskatu doako kopiak.
PHISHING-a
Phishinga informazio pertsonala trukatzeko eta lortzeko erabiltzen duten metodoa da, hala nola, pasahitzak, kreditu txartelak, gizarte segurantzako xehetasunak edota agerian dauden banku kontu zenbakiak.
Interneten gehien gertatzen diren mehatxuak hauek dira:
- Bullying hitza inglesez dator eta jazarpena eta beldurra deritze.
- Cyber hitza, ordenagailu sareekin harremana adierazten du.
Sistema informatikoen segurtasun arrisku nagusietako bat birusak izan dira, normalean Internetek zabalduta. Badira Malware ezagunak ere, gure ordenagailuan kaltegarriak diren programa edo mezuak direnak.
MALWARE
BIRUSA
Erabiltzaileen baimenik gabe ordenagailu edo sistema informatiko bat infiltratzea helburu duen software mota bat da. Ordenagailua edo gailua infektatzeko moduaren eta efektuaren arabera, malware hainbat motatan sailkatzen da, adibidez, ordenagailuko birusa.
"Zonbi malware" izenaz ere ezaguna, birusak kutsatutako ordenagailuen kontrol osoa ahalbidetzen du. Troianek agerraldi ugari izan zituen urte hauetan, baina bere itxura nagusia 2008ko Olinpiar Jokoetan izan zen, Txinan hondamena gertatu zen posta elektroniko bidez ohartaraziz. Erabiltzaile askok eranskina deskargatu eta kutsatu zuten haien makinak.
Garai hartan, kutsatutako 200 milloi mezu baino gehiagoren berri eman zen eta gaur arte ezin izan da malware honek eragindako galera ekonomikorik kalkulatu.
2014an, FBIk ransomware honek kutsatutako ordenagailuen fitxategiak enkriptatu dituela aipatu zuen eta Estatu Batuetan gutxienez 100 milioi galeraren erantzulea zela kalkulatu zuen.
Birus honek 6,9 milloi dolarretara lapurtu izana ere lortu zuen biktimaren bati. Sortzaileak errusiarrak zirela uste da, baina orain arte ez da inor aurkitu erasoaren erantzule.
Munduko malware arriskutsuenetakoa da, MyDoom ordenagailu ekipamendu askoren atzeko ateak ireki eta kutsatutako ordenagailuen kontrol osoa izan zuen.
2004an ohikoa zen bezala, malware hau posta elektronikoaren bidez zabaldu zen eta Windows edozein ordenagailu kutsatzeko gai zen. Microsoft eta SCO Taldeak 250.000 dolarreko saria eskaini zuten birus horren sortzailea aurkitzeko informazio baliotsua emanez gero,batez ere, kutsatutako ordenagailuek zeuzkaten konpainiek 250 milloi dolar inguruko galerak ebaluatu baitzituzten produktibitateagatik eta gastu teknikoengatik.
Nimda birusak hedatzen azkarrena izan da, 20 minutu besterik ez da egin mundu osoko eraso biraleko zerrendan. Haien helburua erabiltzaile bakoitzaren Interneteko konexioa kolapsatzea zen eta ondoren gailuaren kontrola hartzea.
Txinako birus honek 2.600 milloi dolarreko galera sortu zuen mundu osoan.
2002an atera zen beste birusetariko bat Klez izan zen, malware honek posta elektronikoa zabaltzeko erabiltzen zuen, baina, bitxikeriaz, Microsoft Outlook zerbitzua izan zen kalteak jasan ez zituen bakarra.
Klezek 2017ko erdialdean jarraitzen du lanean, eta biktima gehien erreklamatu dituen birusetako bat izan dela kalkulatzen da, gainera segurtasun espezializatutako enpresa batzuek 19,8 milloi dolar estimatu zituzten.
ANONIMOA IZAN DAITEKE?
Askok diote Interneten anonimotasuna zenbakituta dagoela. Egia esan, edozein dela ere zenbat nick eta avatar erabiltzen ditugun, inork ez du sarean erabat anonimorik izaten. Nahiko erraza da erabiltzaile bat linean jarraitzea bere benetako nortasuna jakiteko, batez ere, agentziek askotan metodo hori erabiltzen dute delitu casuetan. RRHR-ko profesionalek ere oso ondo dakite interneten argitaratzen ari direnei esker ia edozein hautagairen informazio pertsonalak lortu ahal direla. Hala ere, oraindik ere badira anonimotasuna mantentzeko (eta gure pribatutasuna zaintzekoin) lineako komunitate eta plataformetan arakatzen edo parte hartzen dugunean.
Interneten gure pribatutasuna bermatzeko modurik erradikalena Tor nabigatzailea da. Tor sareak, munduan zehar zabalduta, web trafikoa zerbitzari anitzetara zuzentzen du eta IP helbideak anonimo bihurtzen ditu. Blokeatutako guneetarako sarbidea errazteaz gain (adibidez, zenbait herrialdetan) eta web sakona, Tor-ek gure komunikazioak babesten ditu eta beste pertsona batek zer gune bisitatzen ditugun edo zer kokapen fisikoa den jakitea eragozten du.
Ez baduzu zure ohiko arakatzailea erabiltzeari utzi nahi, adibidez, Chrome edo Firefox, zure doako pribatutasuna hobetzeko doikuntza txiki batzuk ere egin ditzakezu. Helburua zure arakatzaileak biltzen duen informazio kopurua murriztea da.
Horretarako, Chrome-n zure arakatze trafikoa ez jarraitzeko eskaera bidali dezakezu, eta zure inguruko informazioa kontrolatu ere.
Arakatzaile konbentzionalek "inkognito modua" erabiltzeko aukera ematen dute. Modu pribatuan arakatzen duzunean, gailua erabiltzen duten beste erabiltzaileek ezin izango dute zure jarduera ikusi, ez baita arakatze-historia eta ez inprimakietan sartutako informazioa gordeko.
Hackerrak, informatikako ezagutza handia duten pertsonak dira. Hauek, ordenagailu-sistemetan legez kanpo sartzen dira eta barruan daudenean, ordenagailuak edo hartzen dutena manipulatzen dute.
Erabat garatutako hacker batek hainbat alderdi menderatzeko gaitasuna du, adibidez: programazio lengoaiak, hadware eta software manipulazioa, telekomunikazioak eta beste batzuk. Hori guztia egiten dute, bere burua ezagutzera emateko, motibazioagatik edo zaletasunagatik.
Haien barruan sailkapen bat dago, bata bestearen asmoak bereizten dituena:
White Hat Hackers-ak: sistema informatikoen segurtasunaz arduratzen dira.
Gray Hat Hackers-ak: segurtasun informatikoko administratzaile gisa eskaintzen dituzte zerbitzuak, hala nola, akatsak zuzentzeko.
Black Hat Hackers-ak: kapela beltzak bezala ezagutzen dira eta sistemen segurtasuna urratzeko jarduerak egiten dituzte.
Phreaker-ak: bere lana komunikazioen mundu zabal honetan haustea da.
Newbie edo rookie-ak: hacker bihurtu nahi dute, baina, egia esan, ordenagailuen inguruko ezagutza orokorrak baino ez dituzte eta hori lortzeko, tutorialak erabiltzen dituzte.
HAS GANADO UN IPHONE 11!!!
Birusen iturri nagusiak posta elektronikoak eta deskargak izan ohi dira. Horiekin oso kontuz ibili behar duzu phishinga erabiltzen baitute, adibidez, Iphone 11 bat irabazteko prozesuan.
https://www.unocero.com/noticias/los-malware-mas-peligrosos-y-devastadores-en-toda-la-historia/
https://www.pcactual.com/noticias/trucos/como-navegar-forma-anonima-internet_13836
http://www.avpd.euskadi.eus/contenidos/informacion/publicaciones_avpd/eu_def/adjuntos/Guia_Privacidad_Seguridad_Internet_adap_eu.pdf
https://informatikalari.wordpress.com/2012/02/22/segurtasuna-interneten/
https://www.vix.com/es/btg/tech/13182/que-es-un-hacker
https://www.consumidor.ftc.gov/articulos/s0272-como-proteger-su-informacion-personal
https://portaley.com/2014/03/peligros-del-grooming-como-se-produce-y-sus-riesgos-en-menores/
https://www.medigraphic.com/cgi-bin/new/resumen.cgi?IDARTICULO=56367
https://definicion.mx/cyberbullying/
https://es.wikipedia.org/wiki/Phishing
https://previa.uclm.es/profesorado/ricardo/Internet/index_archivos/inet_ventajas_peligros.htm