Сот ісін жүргізу үшін бағалау есебін құру
Қарастырылатын сұрақтар
Mission
1. Бағалау туралы есепті дайындау принциптері
2. Бағалау есебінің мазмұны мен рәсімделуіне қойылатын талаптар.
Сот процесінде тараптардың қарсыласу принципі қолданылады, онда әрқайсысы өз талаптары мен қарсылықтарының негізі ретінде сілтеме жасайтын жағдайларды дәлелдейді. Оның жетістікке жету мүмкіндігі процесстегі Тараптың белсенділік дәрежесіне, оның дәлел базасын қалыптастыру қабілетіне байланысты. Іс бойынша өз ұстанымын күшейту үшін процесс тарапы ең көп мүмкін дәлелдерді ұсынуы және ондағы барлық дәлелдерді хабарлауы керек.
Market
overview
Іс бойынша маңызды дәлелдердің бірі-мүліктің нарықтық құнын бағалау туралы есеп. Есепті таңдалған есептік шаманы негіздеу үшін пайдаланады, ол бойынша белгілі бір мүлік, шығындар (мысалы, ЖКО нәтижесінде зақымданған көлік құралын қалпына келтіру жөндеуінің құнын бағалау) және т.б. бағаланады. Сот оны шешім қабылдау кезінде қолда бар өзге дәлелдемелермен қатар ескереді. Бағалау туралы есеп сот шешімінің негізін құрауы үшін оның салыстырмалы, рұқсат етілген және сенімді дәлел болуы, істегі басқа дәлелдермен байланыстырылуы қажет.
Бағалау туралы есепті сараптамалық қорытынды сияқты дәлелдемелерден ажырату қажет. Құжаттардың ұқсас дәлелдік функциялары бар: қойылған мәселелер бойынша бағалаушының/сарапшының білім саласына кіретін құзыретті кәсіби шешім беру. Алайда, бұл дәлелдердің арасында айтарлықтай айырмашылықтар бар.
Сарапшының іске қатысушы адамның дербес процестік мәртебесі болады, ал бағалаушыда мұндай мәртебе жоқ.
Бағалау туралы есеп іс бойынша жазбаша дәлел ретінде пайдаланылады, ал оның өзі іске қатысуға қажетті түсіндірмелер беру үшін маман ретінде ғана, яғни кез келген басқа маман ретінде шақырылуы мүмкін. Оның түсіндірмелері дәлелдеудің арнайы құралы-маманның кеңесі ретінде ескеріледі.
Сарапшы жалған қорытынды бергені үшін қылмыстық жауаптылықта болады, бұл туралы оған төрелік сот ескертеді және қолхат береді. Мұндай жазылымды бағалаушы бермейді және қылмыстық жауапкершілік туралы ескертілмейді.
Сараптамалық қорытынды бағалау туралы есепке қарағанда жоғары дәлелді мәнге ие. Егер іс материалдарында бағалау туралы есеп пен сараптамалық қорытынды болса, сот дәлелдемелерді бағалау кезінде сараптамалық қорытындыға басымдық беруі мүмкін.
Бағалау туралы есеп, егер ол тиісті мән-жайларды растаса, яғни сараптамалық қорытындымен сәйкес келсе, пайдасына сараптамалық қорытынды шыққан іс бойынша тараптың ұстанымын күшейте алады.
Сараптамалық қорытынды оның негізділігін тексеру мақсатында бағалау туралы есепке берілуі мүмкін (мысалы, кадастрлық құнның дұрыстығын теріске шығаруға бағытталған жер учаскесінің нарықтық құнын бағалау туралы есепке сараптамалық қорытынды), бұл оның маңызды дәлелдік мәнін көрсетеді.
Егер бағалау туралы есепті іс бойынша жүргізілген сараптама теріске шығарса, онда қорытындыда өзге тұжырымдар болса, мұндай қорытындыға теріс пікір ұсынуға және іс бойынша қосымша немесе қайталама сараптама жүргізу туралы өтініш білдіруге болады.
Тәуелсіз бағалаушы талап қою арқылы анықтаған бағалау объектісі құнының дұрыстығына дау айту заңмен немесе басқа нормативтік актімен мәміле тараптары, Мемлекеттік орган, лауазымды тұлға, заңды тұлғаның басқару органдары үшін мұндай шаманың міндеттілігі қарастырылған жағдайда ғана мүмкін болады.
Бағалау туралы есептің дұрыс еместігі туралы қарсылықтарды іс бойынша рұқсат етілген дәлел ретінде бағалау туралы есепті пайдалануды болдырмайтын нақты дәлелдемелермен бекіту қажет:
- есеп расталмаған немесе толық зерттелмеген ақпарат пен құжаттарға негізделген, бұл оны іс бойынша рұқсат етілген дәлел ретінде пайдалануды болдырмайды;
- есепте құнды есептеу әдістемесі және ашық көздерден жалпы сипаттағы ақпарат негізінде құнды шығару туралы ақпарат жоқ;
- бағалау туралы есеп жасалған күннен бастап 6 айдың өтуі, бұл онда көрсетілген дәлелді мәннен айырады;
- бағалау туралы есепте бағалау объектісінің нарықтық құнын есептеу кезінде жіберілген айқын арифметикалық қателіктердің болуы, егер көрсетілген кемшіліктер бағаланатын мүліктің құнын айқындаудың дұрыс емес нәтижесіне әкеп соқса, бағалау бойынша тәсілдерді қолданудан негіздеменің болмауы;
- бағалау туралы есептің "ҚР-дағы бағалау қызметі туралы" Заңның талаптарына сәйкес келмеуі, атап айтқанда, екіұшты түсіндірілуі немесе жаңылыстыруы мүмкін пайымдаулар мен тұжырымдардың болуы, есепте бағалау жүргізу күнінің болмауы, бағалау стандарттарының пайдаланылмауы, бағалау жүргізудің мақсаттары мен міндеттеріне нұсқаудың болмауы;
- есепте әртүрлі жорамалдар мен шектеулерді, болжамдарды пайдалану, онда ұсынылған қорытындылардың дұрыстығына әсер ететін бағаланатын объектіні қарап-тексеруді жүргізбеу және т. б.
Development
timeline
Пайдаланылған әдебиеттер
- Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы 2000 жылғы 30 қарашадағы № 109-II Қазақстан Республикасының Заңы (10.12.2015 ж. жағдай бойынша өзгерістермен және толықтырулармен);
- ҚР Ұлттық бағалау стандарттары;
- "Қазақстан Республикасындағы сот-сараптама қызметі туралы" Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 20 қаңтардағы № 240-IV Заңы»;
- Кацман В.Е. Основы оценочной деятельности: учебное пособие / В. Е. Кацман. - М. : МФПА, 2010. - 272 с. - (Университетская серия) Экземпляры: всего:1 – ХР (1);
- Грязнова А.Г. Оценка недвижимости: учебник (Гриф)//А.Г. Грязнова, М.А. Федотова - /М.: ФиС, 2010. (ЭБС, ИНФРА-М);
- Кащук И.В. Основы оценочной деятельности: учебное пособие / И.В. Кащук. – Томск: Изд-во Томского политехнического университета, 2010.- 141 с