Жер учаскесінің кадастрлық
құнын талқылау
11-лекция
Қарастырылатын сұрақтар
1
1. Кадастрлық құнды анықтау нәтижелерін қайта қарау негіздері.
2. Кадастрлық құнды анықтау нәтижелеріне соттан тыс шағымдану тәртібі.
3. Жер учаскелерінің нарықтық және кадастрлық құндылықтарының сәйкессіздігінің себептері.
Жер учаскесінің кадастрлық құны - жерді оның орналасқан жерін және нысаналы мақсаты бойынша жіктелуін ескере отырып, Мемлекеттік бағалау нәтижесінде белгіленетін белгілі бір есептік шама.
2
Учаскенің кадастрлық құны жер салығын, жалдау ақысын, жер учаскесін пайдаланғаны үшін төлемді, мемлекеттік немесе муниципалдық меншіктен сатып алынған жағдайда жер учаскесінің сатып алу құнын есептеу кезінде, жер учаскелерін мемлекеттік немесе муниципалдық меншіктен осы учаскелерде орналасқан ғимараттардың, құрылыстар мен құрылыстардың меншік иелеріне сату кезінде қолданылады. Жерді мемлекеттік кадастрлық бағалау "ҚР бағалау қызметі туралы" Заңына сәйкес жүргізіледі.
Жер учаскесінің нарықтық құны айқындалған жағдайда, осы жер учаскесінің кадастрлық құны оның нарықтық құнына тең болып белгіленеді
Кадастрлық құнды айқындау нәтижелерін қайта қарау үшін негіздер болып табылады:
- кадастрлық құнын айқындау кезінде пайдаланылған жер учаскесі туралы мәліметтердің анық еместігі;
- жер учаскесіне қатысты оның кадастрлық құны белгіленген күнге оның нарықтық құнын белгілеу
3
Кадастрлық құнды анықтау нәтижелерін соттан тыс даулау тәртібі
Осындай дауларды қарау жөніндегі комиссияда жер учаскесінің кадастрлық құнын анықтау нәтижелеріне дау айту үшін келесі алгоритм ұстанылуы жөн:
Қадам 1. Кадастрлық құнды анықтау нәтижелері туралы дауларды қарау жөніндегі комиссияға тиісті өтінішпен жүгініңіз.
Кадастрлық құнды анықтау нәтижелеріне дау айтуға болатын мерзім - жылжымайтын мүліктің мемлекеттік кадастрына кадастрлық құнды анықтау нәтижелері енгізілген сәттен бастап бес жыл, бірақ жаңа кадастрлық құнды анықтау сәтіне дейін.
Комиссияға жүгіну үшін өтініш жасалады. Онда аты-жөні, тұрғылықты мекен-жайы және кадастрлық құнның дұрыс көрсетілмеуінің себептері көрсетілуі керек.
Қадам 2. Комиссия отырысына қатысыңыз және (немесе) оның шешімін күтіңіз
Кадастрлық құнды қайта қарау туралы өтінішті қарау мерзімі - өтініш комиссияға түскен күннен бастап бір ай. Өтінішті қарау күні туралы Сізге хабарлау керек және сіз отырысқа қатысуға құқығыңыз бар.
Өтінішті қарау нәтижелері бойынша комиссия кадастрлық құнды қайта қарау туралы немесе одан бас тарту туралы шешім қабылдайды, бұл туралы өтініш берушіні, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқару органын хабардар етеді.
Кадастрлық құнды айқындау нәтижелеріне сотта дау айту тәртібі
Егер комиссия кадастрлық құнды қайта қараудан бас тартса немесе комиссияда кадастрлық құнға дау айтпасаңыз, сотқа жүгінуге болады. Ол үшін келесі алгоритм ұстанылған жөн:
4
Қадам 1. Әкімшілік талап арыз жасаңыз және қажетті құжаттарды дайындау
Әкімшілік сотта мыналар болуы мүмкін:
- жер учаскесіне қатысты оның нарықтық құнын белгілеу туралы немесе оның кадастрлық құнын айқындау кезінде пайдаланылған бағалау объектісі туралы анық емес мәліметтердің анықталуына байланысты оның кадастрлық құнының өзгеруі туралы, оның ішінде техникалық және (немесе) кадастрлық қатесінің түзетілуі туралы (яғни, кадастрлық құнды қайта қарау туралы талаптар);
- комиссияның шешіміне немесе әрекетіне (әрекетсіздігіне) дау айту туралы нұсқама жібереді.
Мәлімделген талаптарға байланысты әкімшілік іс жүргізу тәртібі әр түрлі болады.
Қадам 2. Әкімшілік талап арызбен және құжаттар жиынтығымен сотқа хабарласу
Кадастрлық құнды қайта қарау туралы әкімшілік талап арыз федералды маңызы бар қалалық сотқа (мысалы, Мәскеу қалалық сотына), облыстық сотқа, Республиканың Жоғарғы сотына, облыстық сотқа, автономды облыстық сотқа және кадастрлық құнды анықтайтын мемлекеттік органның орналасқан жері бойынша автономды аудандық сотқа беріледі.
Әкімшілік талап арызбен келесі мерзімдерде жүгінуге болады:
- жылжымайтын мүліктің мемлекеттік кадастрына кадастрлық құнды айқындаудың даулы нәтижелері енгізілген күннен бастап бес жылдан кешіктірмей;
- азаматтың өз құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің бұзылғаны туралы белгілі болған күннен бастап үш ай ішінде - комиссияның шешіміне немесе әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) дау айтылған жағдайда қолданылады.
Қадам 3. Сот отырысына қатысу
- Жалпы ереже бойынша сот кадастрлық құнды қайта қарау туралы Әкімшілік талап арызды екі ай ішінде, ал комиссияның шешіміне немесе әрекетіне (әрекетсіздігіне) дау айту туралы арызды бір ай ішінде қарауға тиіс.
- Кадастрлық құнды қайта қарау туралы істі қарау кезінде әкімшілік талапкер оның кадастрлық құнын айқындау кезінде пайдаланылған жер учаскесі туралы мәліметтердің дұрыс еместігін, сондай-ақ оның кадастрлық құны белгіленген күнге кадастрлық құн ретінде белгіленетін нарықтық құнның шамасын дәлелдеуге тиіс.
- Соттың оң шешімі шығарылғаннан кейін оның қарар бөлігінде кадастрлық құнның жаңадан белгіленген шамасына, сондай-ақ талап арыз берілген күнге нұсқау қамтылуға тиіс.
Пайдаланылған әдебиеттер
- Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы 2000 жылғы 30 қарашадағы № 109-II Қазақстан Республикасының Заңы (10.12.2015 ж. жағдай бойынша өзгерістермен және толықтырулармен);
- ҚР Ұлттық бағалау стандарттары;
- "Қазақстан Республикасындағы сот-сараптама қызметі туралы" Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 20 қаңтардағы № 240-IV Заңы»;
- Кацман В.Е. Основы оценочной деятельности: учебное пособие / В. Е. Кацман. - М. : МФПА, 2010. - 272 с. - (Университетская серия) Экземпляры: всего:1 – ХР (1);
- Грязнова А.Г. Оценка недвижимости: учебник (Гриф)//А.Г. Грязнова, М.А. Федотова - /М.: ФиС, 2010. (ЭБС, ИНФРА-М);
- Кащук И.В. Основы оценочной деятельности: учебное пособие / И.В. Кащук. – Томск: Изд-во Томского политехнического университета, 2010.- 141 с.