Chirurgie

Preoperatieve fase

postoperatieve fase

postoperatieve verwikkelingen

Evaluatie

1 Theoretisch examen van 3 thema's

3.8 Orthopedie - reumatologie verple

3.11 Chirurgie

3.12 Medische beeldvorming

ervaringen??

Als patiënt, familie, student....

Uit welke delen/ruimtes bestaat een operatiewkartier?

- Voorbereidingsruimte

- Operatiezalen

- Recovery

- centrale sterilisatie

Elke discipline heeft zijn eigen 'zaal' maar welke disciplines opereren er allemaal?

Aan wat zouden operatiezalen moeten voldoen?

Schrijf op bord waaraan een operatiezaal zou moeten voldoen wanneer jij een operatie zou moeten ondergaan.

- Gesloten afdeling

- Verschillende zalen/ disciplines

- Gescheiden door sassen

- Strenge hygiënische regels

- Voldoen aan Europese richtlijnen

Laminaire flow

Laminaire flow

In de zaal heerst er een overdruk die gecreëerd wordt door een luchtsysteem. Er is een luchtkoker boven de operatietafel met verschillende filters. Uit deze koker komt een gezuiverde lucht-/ventilatiestroom(=flow) die tevens ook een bepaalde druk creërt.

Wanneer is laminaire flow niet goed in een operatiezaal?

Aandachtpunten eigen aan operatiezaal

* Specialismegebonden inrichting

In elke operatiekamer kan men verschillen vinden in de inventaris. Deze zijn het gevolg van een voorkeur van een specialisme om in een bepaald OK te opereren.

Waarom worden alle gynaecologische patiënten in 1 OK gepland en de orthopedische patiënten in een andere zaal?

* Patiëntenvolgorde

- Op leeftijd (vb. zuigelingen eerst)

- Bepaalde pathologie (vb. diabetes)

- Hygigiënische redenen (vb. abces als laatste)

* Verwachte tijdsduur

- Aan de hand van gekende 'snij-tijden' wordt een dagprogramma gemaakt.

- Alle betrokkenen houden rekening met deze tijd.

- Soms programma in de war door uitgestelde ingrepen.

* Personeelsbezetting

- Met personeels tekort kan er niet geopereerd worden.

* Postoperatieve tijd

- Welke zorgen heeft de patiënt post op nodig? (IC-bed, couveuse)

* Streeftijd

- Dag op voorhand programma klaar, zodat iedereen aan de voorbereiding kan beginnen.

( anesthesist, logistiek,...)

Operatieteam

Uit welke leden bestaat het team?

Wat is de taak van deze leden?

Anesthesist

Anesthesist- assistent

- Helpt de anesthesist, maar mag zelf geen verdoving/ narcose start.

- Assisteert bij de uitvoering van lokale/ regionale technieken.

- Positionering van de patiënt.

Assisterende

- Kan een verpleegkundige zijn maar ook een arts in opleiding

- Helpt bij het afdekken van het operatieterrein

- Afbinden van bloedvaten, klemmen vasthouden, draden afknippen

Chirurg

- Eindverantwoordelijke voor al hetgeen aan operatieve zijde van de ingreep

- Maakt keuzes en bepaalt strategie voor een geslaagde ingreep

- Geeft duidelijke instructies aan assisterende en instrumenterende

Instrumenterende -(verpleegkundige)

Omloopverpleegkundige

- Wisselt af tussen omloop en instrumenterende

- zorgt voor de aanwezigheid van de medische status, röntgenfoto's, administratie

- Geeft steriele materialen aan, maakt pakketten en instrumentsetten open

- Zorgt ervoor dat iedereen de regels van steriliteit volgt

- Neemt telefonische boodschappen voor de chirug aan

- Telt samen met instrumenterende de kompressen na afloop

Gast in het operatiekwartier

Kunnen verschillende personen zijn:

- gastchirurg

- arts van andere discipline

- kinesist

- assisent door firma gestuurd

- stagiair

- respecteer alle steriliteit regels!!!!

- denk aan het beroepsgeheim

- stoor de procedure niet

- berperk je in het begin tot kijken, stel later vragen wanneer het niet stoort.

Opdracht 1

Vul de leden in waaruit een operatieteam bestaat

Opdracht 2

Vul voor elk teamlid kort in welke deze zijn taken zijn.

Verdoving

Welke verdovingen kennen jullie?

Patiënt en zijn verdoving

Patiënten die geopeerd worden zijn zenuwachtig, niet zelden zijn er grote risico's aan verbonden.

Doch zijn patiënten het vaakst zenuwachtig voor de verdoving.

Aan wat moet een patiënten verbonden zijn voor een verdoving?

- Bloeddrukmeter

- Satuaratie + hartslag

- EKG

- Thermometer

- Waakinfuus

Locoregionale verdoving

= Verdoving van een lichaamsgedeelte. Patiënt blijft bij bewustzijn.

Makkelijk uitvoerbaar bij patiënten met:

- diabetes

- bedreigde cerebrale functies

-COPD

- nierinsufficiëntie

- die niet nuchter zijn

Patiënten krijgen een waakinfuus en kunnen indien nodig sedativum toegediend krijgen.

A) Locale verdoving

B) geleidingsanesthesie (zenuw-of plexusblok)

C) Centrale zenuwblokkade

Spinale anesthesie

Spinale anesthesie

Punctieplaats: L2-L3, L3-L4 tussen doornuitsteeksels

Naald gaat door de dura mater en wanneer de naald in het liquor zit, zal vocht uit de naald druppelen. Hier wordt dan een hyperbaar anesthesicum ingespoten.

Toepassing : ingrepen t.h.v. het lage bekken (sectio) en ingrepen aan de benenn

Epidurale / peridurale anesthesie

Punctieplaats: idem

Naaldpunt gaat NIET door de dura mater, maar wordt opgevoerd tot in de peridurale ruimte.

Met een speciale spuit voelt de anesthesist een lichte ondruk wanneer de naald op de juiste plaats zit. In deze ruimte wordt de katheter dan opgeschoven die ter plaatse kan blijven waardoor de patiënt zelf pijn medicatie kan toedienen of bij een bevalling de arts op regelmatige tijdstippen.

Voordelen:

- duur, bijspuiten mogelijk en postoperatieve pijn kan bestreden worden

-minder belastend voor de circulatie

geen post spinale hoofdpijn

Nadelen:

- werkt minder snel

- mindere 'trefzekere' techniek

- vaak minder analgetisch effect en vooral minder motorische blokkade

- grotere kans op total spinal --> bloedpatch

- lage BD, misselijkheid

In de recovery:

Bewaken van het uitbereiden van het blok

Algemene narcose

= patiënt in een onbewuste slaaptoestand brengen d.m.v. centraal werkende medicatie

Welke zijn de 3 pijlers van algemene narcose?

- spierrelaxatie (curare)

- pijnstillers (opiaten)

- bewustzijnsverlagers (hynotica)

Patiënten die na vorige ingrepen zeer misselijk waren krijgen nog iets extra tegen de misselijkheid.

Wat is Intubatie?

Intubatie is het aanbrengen van een buis (endotracheale tube) in de luchtpijp ten behoeve van beademingsapparatuur of om de luchtweg vrij te maken bijvoorbeeld bij een acute vernauwing van de luchtwegen.

Tube

Larynxmasker

De operatietafel

Waaraan zou een goede operatietafel moeten voldoen? Hoe moet deze eruit zien?

Waarin verschilt deze van een gewone tafel?

- 60 cm breed

- in de vorm van trolley, of heeft wielen

- aanpasbaar aan verschillende disciplines/ ingrepen

- geen hoofd- of voetenplank

- in de hoogte verstelbaar

- straal doorlatend op sommige plaatsen (rx)

- hulpstukken kunnen opzetten voor verschillende disciplines

Rugligging

Voor welke ingrepen gaat men de patiënt in deze positie leggen?

Variaties op rugligging --> cursus

Buikligging

Aandacht voor positionering en intubatie!

Voor welke ingrepen gaat men de patiënt op deze wijze installeren?

Waar moet je opletten wanneer je een patiënt installeert op een operatietafel?

Denk eraan dat deze slaapt en niet kan zeggen wanneer hij niet goed ligt.

Positioneren van patiënten

- Goed voorbereiden (verzamel alle nodige hulpstukken)

- Zorg voor een gladde laag die vloeistoffen kan absorberen

-Neem maatregelen tegen decubitus

- Zorg voor voldoende hulp zodat het positioneren gecontroleerd kan gebeuren

- Installeer altijd in een zo natuurlijk mogelijke houding

- Alle holten moeten opgevuld worden ter ondersteuning

- lichamsdelen buiten de operatietafel moeten ondersteund en beschermd worden

- zorg ervoor dat katheters,drains,.... vlot kunnen afvloeien

- zorg voor een degelijke monitoring van de patiënt zonder dat kabels of electroden het operatiegebied verstoren

Patiënt in buikligging installeren

- met minstens 3 personen

- eerst intubatie daarna draaien

- na draaien intubatie controleren (ventilatie in beide longen)

Bijzondere situaties in het operatiekwartier

- Patiënt wordt meestal volledig afgedekt met doeken, weinig observatie mogelijk

- patiënt kan klachten niet meer zelf kenbaar maken

- positionering moet snel en accuraat gebeuren (5 a 10')

- Het hele team draagt verantwoordelijkheid voor het positionering maar anesthesist heeft de eindverantwoordelijkheid

Endogene / exogene complicaties

2 groepen complicatie bevorderende factoren

* Van patiënt zelf (endogeen)

- kwetsbaar door 'hoge' leeftijd

- ondermijnde algemene conditie: slechte voedingstoestand, dehydratatie

* toegevoegd tijdens ingreep (exogeen)

- pijnstilling

- bewusteloosheid

-inwerkende kracht van steunen, wondsperders,...

-verslapping

- patiënt zelf voelt niet wanneer er iets pijn doet/ gekwetst wordt

Zoek per 2 voor volgende complicaties wat het gevolg kan zijn en hoe dit kan gebeuren/ ontstaan.

a) Decubitus

b) Zenuxbeschadeging

c) luxaties

d) circulatiestoornissen

e) hoornvliesbeschadeging

f) onderkoeling

g) verbranding

h) schade door instrumenten

Decubitus

* Kan optreden binnen 1uur!!!

* Zelden/ nooit oppervlakkige ontvelling

* Soms roodheid met donkere kern (postop)

zenuwbeschadiging

* Door afknelling

* Door overrekking

* Foute positionering

* T.g.v incisies if diathermie

Voorbeeld:

De zenuwen in de knieholte door steunen bij de steensnedehouding.

Te hoog uitzwaaien van de armen. (overdreven abductie)

Verschijnselen:

Tintelingen, pijn, gevoelloosheid

zenuwbeschadiging

* Bij waarneembare bewegingsbeperking stoppen met positionering

*Kennis bewegingsmogelijkheden toepassen

* Beensteunen, hulpmiddelen afstemmen op de anatomie van de patiënt

* Afknelling en contact met harde onderdelen van operatietafel vermijden

Luxaties

* Ontwrichting

- door afknelling, overrekking

- verkeerde positionering

* Gebruik van spierverslappende medicatie

- gewricht is gemakkelijk te luxeren

- vb. schoudergordel, heup, knie

Luxaties

* Bij elke bewegingsbeperking stoppen met positioneren

* Kennis bewegingsmogelijkheden toepassen

* Patiënten onder narcose zo min mogelijk optillen aan gevoeloze lichaamsdelen

* Gynaecologische houding: met 2 personen de patiënt zijn benen terug uit de steunen nemen

Circulatiestoornissen

Gevolg van:

- afknelling

verkeerde positionering

Voorbeeld:

- De gynaecologische houding heeft invloed op de doorbloeding van de onderbenen.

- Denk ook aan trombose gevaar.

Circulatiestoornissen

* Preoperatieve screening (leeftijd, vasculaire pathologie)

* Antistollingsmedicatie

* Opletten, positionering gynaecologische houding

* Anti- emboliekousen

*Afkoeling hoger gelegen lichaamsdelen tegengaan

* Afknelling aan de oppervlakte gelegen bloedvaten vermijden

Hoornvliesbeschadeging

Vaak het gevolg van uitdroging doordat wimperreflexen en traanvochtregulatie ontbreken onder narcose.

(wanneer de ogen open blijven)

* Dichtplakken van de oogleden met pleister

* Ogen bevochtigen

Onderkoeling

Lage lichaamstemperatuur door:

- immobiliteit

- omgevingstemperatuur

- wondoppervlak

--> Patiënt moet langer worden na-beademd.

(medicatie werkt niet voldoende snel)

Onderkoeling

* Van buitenaf warmte toevoegen met een warmwatermatras (bearhugger)

* Patiënt goed bedekken

* OK-temperatuur zo nodig aanpassen

¨* Na grote buik -thoraxoperatie; operatieterrein sproeien met warm water

Verbranding

* Diathermie (coagulatietoestel)

- als onbedekte huid het metaal van de operatietafel raakt

- wanneer er geen coagulatieplaat geplakt wordt

* Jodiumtinctuur kan verbranding veroorzaken!!!

Schade door instrumenten

* Vastzetten van de doekklemmen in de huid

* Wondhaken en spreiders

* leunen op wondrand of patiënt

in welke houding wordt de patiënt geïnstalleerd en welke zijn de aandachtspunten?

- TURP

- Hemoroïdectomie

- Micro dissectomie

- Nefrectomie

- THP

- Anus praeter

Creëren van een steriele zone

Handwassing

Huishoudelijke reiniging

--> Handen en onderarmen hygiënisch proper

Chirurgische handwassing

--> Scrubben van de handen en de onderarmen met ontsmettende zeep/gel.

- iso- betadine zeep

- hibiscrub

- sterilium

Aantrekken van steriele kledij

Aantrekken van steriele handschoenen

* De open liggende methode

* De open zwevende methode

* De gesloten methode

* Aantrekken van steriele handschoenen bij iemand anders

Huiddesinfectie

* Altijd van proper naar vuil

* Eerst incisie dan de omgeving

* Circulair van binnen naar buiten

* Uitzondering: rectovaginaal en gecontamineerde wonde

Huiddesinfectie

Van wat is de productkeuze afhankelijk?

Afhankelijk van:

- Soort ingreep

- Plaats van incisie

- Voorkeur

- Instelling

- Allergieën

Afdekmateriaal

Wat is het doel van steriele afdekmaterialen?

Aan wat moeten deze afdekmaterialen voldoen?

Afdekmateriaal

Doel:

- steriel werkveld creëren & behouden

- visuele aanduiding tot waar het werkveld reikt

Materiaal:

- disposable

- in pakketten (setten)

Voorwaarden:

- ondroordringbaar voor vocht en bacterië

- voldoende sterk

- pluis vrij

- zelfklevend (evt. incisiefolie)

Centrale sterilisatie eenheid

Wat is een CSE?

Soorten sterilisatie?

Wanneer is iets steriel?

Materialen/ instrumenten aanreiken

Het openen van laminaat verpakkingen

- d.m.v peelpack aanbieden aan de instrumenterende

- op het steriele veld 'schieten'

Hechtingsmaterialen

Uit welk materiaal moet hechtingsdraad gemaakt zijn?

Aan wat moet hechtingsdraad voldoen?

Hechtingsdraad

- resorbeerbaar en niet resorbeerbaar

- monofilament en multifilament

- dierlijk - plantaardig - synthetisch

verschillende soorten naalden en zonder naald

Cerclage draad (staaldraad)

een draad voor het samenhouden van structuren vaak gebruikt in de orthopedie, kaakchirurgie en hartchirurgie om het sternum terug te fixeren.

Ventrofiel

Ondersteuning bij grote abdominale wonde of bij obese patiënten

De ingreep

De elektrische bistouri

- bipolair of unipolair

- elektrische pen die kan snijden en coaguleren

- altijd met aardingsplaat

Chirurgische ingrepen

Autoplastiek

Chirurgisch defect herstellen door autogreffen of homogreffen.

vb. brandwonden

--> meestal plastische chirurgie

Chirurgische ingrepen

Excisie = verwijderen of letterijk uitsnijden van afwijkende weefsels

Incisie = Insnede van de huid

Liposuctie = onderhuids vetweefsel wegzuigen

Chirurgische ingrepen

Minimale invasieve chirurgie = laparo-/thoraco-/ artoscopie, doormiddel van een trocart waardoor een endoscoop kan geschoven worden.

Chirurgische ingrepen

Robot chirurgie = chirurg bestuurt de instrumenten via een cabine met een joystick, die zijn verbonden met robotarmen waar lange instrumenten aan vast zitten.

Chirurgische ingrepen

LESS - techniek= laparo endoscopic single site techniek

Via 1 techniek ipv 3 tot 5. = 1 opening van 2 cm

Endovasculaire technieken = hartcatheterisatie, PTCA

Chirurgisch ingrepen

P 53

Wat doet men juist tijdens deze ingrepen?

Afsluiten van de ingreep

= controle moment!

Anesthesist: afronden van de verdoving

Chirurg: controleert op bloedingen, vraagt na of alles klopt qua kompressen en instrumenten

Instrumenterende vpk: kijkt na of alles instrumenten terug in zijn/haar bezit zijn.

Omloop vpk: telt de gazen, rond de administratie af

POstoperatieve fase

De recovery

Wat gebeurt er wanneer de patiënt van de operatiezaal naar de recovery wordt gebracht?

Wat is er belangrijk om op te volgen in de recovery?

Reacties op anesthesie en ingreep

Hoe reageert een patiënt wanneer de ingreep voorbij is?

Reacties op anesthesie en de ingreep

- Geestelijk

Euforisch, angst, sufheid, verdriet,

Reacties op anesthesie en ingreep

Lichamelijk :

- verhoogde/ verlaagde temperatuur

- verhoogde/ verlaagde polsfrequentie

- pijn

- verhoogde/ verlaagde ademfrequentie

- verhoogde/ verlaagde urine productie

- algehele malaise

- nabloeding

Click to edit text

Task 8

Task 9