Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Stari Vlah i Raska
11
Kosovo i Metohija
Reljef
Kosovo i Metohija obuhvataju južnu srpsku pokrajinu . To su dve samostalne kotline. Nastale su rasedanjem i spuštanjem sredinom terciojera na sastavu Dinarskih i Šarskih bora i kontaktu sa starom srpsko-makedonskom masom.
Na zapadu se graniči sa Prokletijama, na jugu sa planinom Šarom, Koritnikom i Paštrikom, a sa severne i severoistočne strane Kopaonikom. Istočni obod kosovske kotline je niži i preko njega vode prelazi u dolinu Južne Morave i Toplice. Jugozapadni deo Metohije između Paštrika i Koritnika je takođe niži i tuda otiče Beli Drim. Kosovo i Metohija je rastavljeno pobrđem Drenica i planinom Crnoljeva.
Kosovska kotlina
Sastoji se iz Velikog i Malog Kosova spojenih dolinom reke Lab. Dno kotline čini plodna ravnica u dolini reke Sitnice. Sitnica odvodnjava najveći deo Kosovske kotline prema Ibru, a Nerodimka prema Lepencu, odnosno Vardaru. Njen južni deo je vlažan i močvaran. Obod Kosovske kotline izgrađen je od krečnjaka, škriljaca i eruprivnih stena. U okolini Kosovske Mitrovice i Prištine ima vulkanskih oblika (Zvečan, Veletin – vulkanske kupe). Akumulacijom drvne mase u Kosovskom neogenom jezeru stvorene su debele prostrane naslage lignita. Od rudnog bogatstva ima olova, cinka, srebra i nikla. Rudnici su Novo Brdo, Trepča, Janjevo, Ajvalija, Goleš, Kižnica. Zahvaljujući plodnom zemljišti i rudnom bogatstvu Kosovo je odavno nastanjeno.
Kosovska kotlina
Planina Crnoljeva
Planine
Crnoljeva je planina u srednjem delu Kosova i Metohije, dugačka 14 km. Prema severozapadu nastavlja se na venac Drenice, a prema jugoistoku oštro je ograničena dolinom Topila.
Najviši vrhovi su Gradina 1055 m i Topila 1177 m, nalaze se na krajnjim tačkama koritastog bila.. Najniži deo (859 m) poznat je kao Ćafa Dulje (Duljski prevoj preko kojeg vodi najkraći put od Prizrena za Uroševac i Prištinu.
Izgrađena je od dijabaz-rožnih stena i gornjokrednih flišnih slojeva koji su nabrani i po svom tektonskom položaju i pravcu pružanja pripadaju Vardarskoj zoni. U reljefu preovlađuju denudacioni i kraški oblici, ali je ratvijena i dolinska morfologija- Crnoljeva je šumovita sa mnogim proplancima, pa se stanovništvo pretežno bnavi stočarstvo, Naselja su retka i razvijenog tipa.
Planina Zegovac
Žegovac je planina u istočnom delu Kosova i Metohije, jugoistočno od Prištine, a severoistočno od Uroševca. Najviši vrh je Plitković visok 1.071 m U planini postoji ležište olovne, cinkove i srebrne rude, koje se kopaju u rudniku Novo Brdo.
U zapadnom podnožju nalazi se Mermerna pećina, sa nizom prirodnih pećinskih ukrasa.
Planina
Zegovac
Žegovac
Planina Goljak
Brdsko-planinski masiv Goljaka pripada Rodopskom planinskom sistemu, koji je jedan od najstarijih u Evropi. Planina se na istoku proteže svojim obroncima tj brdo Hisar iznad Leskovca , do reke Veternice, koje je odvaja od Kukavice. Zapadno je kosovska planina Prugovac, severno Jablanička kotlina koja je odvaja od planine Radan. Južno je Kosovsko pomoravlje. Geološki sastav je raznovrstan, preovlađuju graniti i gnajsevi. Ispresecan je potocima i vododerinama nastalih tektonskim i drugim erozionim procesima.[1]
Najviši vrh Goljaka je Velja glava (1.181 m.)
Kacanicka klisura
Reka Lepenac usekla je klisuru izmedju Kosovske i Skopske kotline. Klisura spaja ove dve kotline, а odvaja planine Saru i Skopsku Crnu Goru. Gornji deo klisure је siri i njega je usekla jezerska utoka Kosovskog jezera.Donji, uzi deo usekao је Lepenac. U klisuri postoji erozivno prosirenje kod General Jankovica а u njoj se nalazi naselje Kacanik.
Klisure
Sirinicka klisura
Nalazi se u kosovskoj podgorini Sare i izvoriste je Lepenca. Ova kotlinica spojena je prevojem Prevalac (1515m) sа котlinicom Sredskа, u metohijskoj podgorini.
Sirinicka klisura
Metohijska kotlina
- Zauzima zapadni deo Kosova i Metohije, subregija u jugozapadnom delu Srbije, prostrana kotlina. To je kotlasto udubljenje između Šare i Prokletija, sa sekundarnim kotlinama Pećko-Đakovačkom i Prizrenskom. Površina je 4686 km kvadratnih. Sa dna kotline se dižu Trebićka planina, Milanovac i Crmljanska čuka. Metohija je poznata po epigenijama (klisure koje je reka usekla u čvrstim stenema iako okolo postoje mekše stene) i ima ih 13 (najpoznatija je Crmljanska čuka).
Metohijska kotlina
Prokletije
Planine
- Prokletije su planinski venac u istočnoj Crnoj Gori, Srbiji i severnoj Albaniji. Prokletije su visok planinski venac na jugoistočnom rubu Dinarskog planinskog sistema. Gorostasni masiv ukupne dužine od 417 km pruža se na području Crne Gore i Srbije ali zahvata i manji deo Albanije. Zapravo, nesvakidašnji greben, bogat kristalnočistim planinskim rekama, jezerima i dolinama iznad kojih ponosno dominiraju surovi venci, čini prirodnu granicu između ovih država. Prostire se od Skadarskog jezera na zapadu, Komova i Mokre planine na severu, Metohijske doline na istoku i 'reke' Drim na jugu.
- Najviši vrh Prokletija Jezerski vrh 2694 m je istovremeno i najviši vrh Dinarskih planina. Drugi po redu je Đeravica na Kosovu sa 2656 m. Đeravica je ujedno i najviši vrh Srbije. Najveći deo planine sa severne strane je prirodni park koji zauzima oko 1700 km².
Rugova
Rugova je smeštena između Lumbardhit planina i reke Pećke Bistrice na jugu, centralnog planinskog venca planine Hajle na severu, Ahmica-Štedim planine i Alagine Reke na istoku i Glođije, područja Murgaš planine i Bogske Rijeke na zapadu.
Rugova
Hajla
- Hajla je planina u sklopu Prokletija, na granici Crne Gore. Leži između Rugovske klisure i izvorišta reke Ibra. Najveću visinu (2403 m) dostiže na teritoriji Kosova. Obuhvata i nešto izdvojenu Ahmicu visine 2272 m .
- U njenoj građi najviše je permskih kvarcnih konglomerata i povrh njih, silificiranih, mermerastih i dolomitskih krečnjaka. U pleistocenu bila je pod lednicima, koji su se od nje razilazili i kretali, naročito prema severu, među kojima je najpoznatiji bio rožajski. Njihovi tragovi su ostali u vidu nekoliko cirkova i valovskih korita. Zbog izrazite visine, greben Hajle je go, a niži delovi su pokriveni suvatima, a podnožje, naročito prema izvorištu Ibra, četinarskom vegetacijom u kojoj ima divljih životinja (medved, vuk i dr.)
Klima
Razlikuju se četiri godišnja doba. Zima je većinom sa snežnim padavinama, dok su leta uglavnom suva. Proleća i jeseni su uglavnom svežija sa padavinama. Klima na Kosovu i Metohiji je župska i submediteranska. To je uslovljeno zaklonjenošću visokim planinama koje sprečavaju nagle prodore hladnih vazdušnih masa sa severa i severozapada. Župska klima se odlikuje toplim sušnim letima i oštrijim zimama u odnosu na umerenokontinentalnu. Količina padavina je manja od 1000 milimetara godišnje. Ekstremnija je jer se vazdušne mase koje dolaze se zadržavaj na planinama i zimi tu izlučuju sve padavine. Leto je bez kiše, pa se kopno brže zagreva jer je vetar suv, a zimi nema padavina te se kopno brže hladi.
Klimatske oblasti
Klima Kosova i Metohije se može podeliti na tri klimatske oblasti:
- Klimatska oblast Kosovske kotline. Obuhvata dolinu Ibra koja je pod uticajem kontinentalnih vazdušnih masa. U ovoj oblasti zime su hladnije, dok su leta jako topla. Ova oblast se odlikuje suvom klimom sa ukupnom godišnjom količinom padavina od oko 600 milimetara.
- Klimatska oblast Metohijske kotline. Tu spada razvođe Belog Drima koje je pod snažnim uticajem toplih jadranskih vazdušnih masa. Uobičajene godišnje padavine su oko 700 milimetara godišnje, a zime se odlikuju velikim snežnim padavinama.
- Klimatska oblast visokih planina i šuma. Karakteriše je tipična planinska klima koja se ogleda velikom količinom padavina, od 900 do 1300 milimetara godišnje, kratkim letima i veoma hladnim, snežnim zimama
Klimatske oblasti
Hidrografija
- Reke
- Jezera
- Banje
Vode
Reke
Na planini Crnoljeva nalazi se hidrografski čvor gde se stiče razvođe između slivova Crnog, Jadranskog i Egejskog mora. Od najviše tačke Crnoljeve (Drmanska glava 1367 m) otiče na zapad Topluga u Beli Drim i Jadransko more. Prema severu se spušta Crnoljeva, koja preko Sitnice i Ibra otiče u Crno more. Prema jugu teče Nerodimka, pritoka Lepenca koja preko Vardara šalje vodu u Egejsko more.
Reke
Ibar
Reke Crnomorskog sliva
Ibar je reka u južnom delu Srbije i istočnom delu Crne Gore, ukupne dužine 276 km. Površina sliva iznosi 8.059 km² Pripada Crnomorskom slivu.
Izvire jakim vrelom ispod planine Hajla u istočnoj Crnoj Gori, 10 km uzvodno od Rožaja. Teče istočno do Kosovske Mitrovice na Kosovu. Na 24 km uzvodno od Kosovske Mitrovice na Ibru je izgrađena brana visine 110 m, koja je napravila veštačko jezero Gazivode. U Kosovskoj Mitrovici se u Ibar uliva reka Sitnica, i odatle se Ibar okreće na sever. Odatle Ibar ide uglavnom uskim klisurama sa izuzetkom nešto širih kotlina u okolini Zvečana, Leposavića, Raške i Baljevca. Tu je Ibar iskopao prirodni put između Kosovske nizije i ostatka Srbije. Kod Kraljeva, uliva se u Zapadnu Srbiju.
Reka Sitnica
Sitnica
- Sitnica je najveća reka na Kosovu. Izvire u jugoistočnom delu Kosova na planini Žegavac, ispod kote 996 zvana Maja Frisit.
- Teče sredinom Kosova i kod Kosovske Mitrovice uliva se u Ibar. Sliv joj je 2861 km² i obuhvata Kosovo polje i njegov rub. U izvorištu Sitnice nalazi se poznata bifurkacija Nerodimke. U koritu Nerodimka, na mestu zvanom Balićsko plandište, podignuta je brana i deo njenih voda prokopanim kanalom odveden do mesta Terazije. Na Terazijama voda Nerodimke se deli i jednom krakom odlazi na sever u Sitnicu, a drugim na jug ponovo u Nerodimku. Ova veštačka bifurkacija je vrlo stara tvorevina.
Lab
Lab je reka koja nastaje na Kopaoniku od Murgulske reke i Rečice, u mestu Palatna, protiče kroz Podujevo, teče kotlinom Malo Kosovo i uliva se u Sitnicu kod mesta Velika Reka kod Stanovca) oko 300 m ispod mesta.[1] U blizini njegovog izvorišta, nalaze se ostaci Vrhlaba, srednjovekovnog dvorca koji je podigao srpski kralj Milutin (1282—1321).
Lab
Beli Drim
Reke Jadranskog sliva
- Dužina Belog Drima je 175 km (156 na Kosovu, 19 u Albaniji). Reka izvire sa planine Žljeb u Metohiji, severno od Peći. Reka protiče kroz polu-krašku regiju Metohiju. U početnom delu toka, Breli Drim je reka ponornica, koja se pojavljuje kao snažan izvor i vodopad visine 25 metara blizu sela Radovac. Izvor reke u podnožju Rusolije nalazi se na nadmorskoj visini od 580 m, a kota mesta spajanja sa Crnim Drimom je na 240,8 m.
Pecka bistrica
- Pećka Bistrica odvodnjava severne padine Bogićevice i istočne padine Mokre Gore kao i južne strane Hajle i Štedima. Ona se probija kroz poznatu Rugovsku klisuru dugu 6 km, sa mestimično vertikalnim stranama i duboku preko 1000 m. Dužina njenog toka je 62,4 km, a površina sliva je 505 km².
- Dešavalo se da odroni stvore veštačka jezera, koja bi se izlila i nanela štetu u Peći, npr. 1926., a odron se dogodio i 5. februara 1937.
Decanska bistrica
Decanska bistrtica
- Dečanska Bistrica izvire na južnim padinama Prokletijama. Reka je duga 53 km. U gornjem toku reka je poznata pod nazivom Kožnjarska Bistrica, čije ime potiče od istoimene hidroelektrane izgrađene 1947. godine.
- Idući ka jugu probija se kroz Dečansku klisuru, na čijem izlazu je smešten manastir Visoki Dečani poznat kao deo UNESCO-ve liste svetske kulturne baštine. Dalje teče ka jugu i uliva se u Beli Drim.
Lepenac
- Lepenac izvire na padinama Šar planine na 1820 m nadmorske visine. U gornjem toku protiče kroz dolinu koja mestimično ima izgled klisure sa stranama visokim od 500 do 600 m. U srednjem toku, od ušća Suve reke pa do Kačanika, Lepenac teče kroz Sirinićku Župu, dugu 11 km, pa se probija kroz Brodsku klisuru, dugu 6 km, i ulazi u Sopotničku kotlinu, dugu 8 km. Nerodimka, kao najveća pritoka Lepenca se uliva kod Kačanika. Lepenac u donjem toku protiče kroz Kačaničku klisuru dugu 24 km, čije su strme padine uglavnom prekrivene šumom. Kačanička klisura je nekadašnja jezerouzina – spojnica iščezlih jezera u Kosovskom basenu.
- Dužina Lepenca je 75 km, pri čemu je 65 km na teritoriji Srbije, dok je površina sliva 770 km², od čega 93% pripada Srbiji. Na prostoru naše zemlje on prima 61 pritoku. Nerodimka je najveća pritoka Lepenca, poznata po svojoj veštačkoj bifurkaciji. Jedan deo vode odlazi u Sitnicu, odnosno u sliv Crnog mora, a drugi deo odlazi Lepencom i Vardarom u Egejsko more. Dugačka je 41 km, sa površinom sliva od 230 km².
Reke Egejskog sliva
Reka Nerodimka
Nerodimka
- Nerodimka je reka kod Uroševca, u Srbiji, na Kosovu i Metohiji, poznata po retkoj hidrografskoj pojavi – bifurkaciji.
- Nerodimka nastaje na mestu zvanom Sastav reka, spajanjem Male i Velike (Goleme) reke, koje izviru ispod južnih padina Nerodimske planine na nadmorskoj visini od 600 m. Dužina reke je 29 km, površina sliva 209 m², a prosečni protok 0,9 m³ u sekundi. Nerodimka je slab vodeni tok, ali je zbog bifurkacije postala poznata u svetu.
Jezera
Jezera se dele na :
- Prirodna
- Vestacka
Jezera
Livadicko jezero
Prirodna
Štrbačko jezero (ili Livadičko jezero) je ledničko jezero na Šar-planini, na Kosovu i Metohiji. Smešteno je u dubokom cirku, podno vrha Livadice na nadmorskoj visini od 2.173 metra. Udaljeno je oko šest kilometara jugoistočno od Štrpca. Dužina jezera iznosi 220, a širina 124 metra, dok je obim jezera 683 metra. Dubina jezera varira u rasponu od 6,50 do 8,60 metra, u zavisnosti od doba godine. Providno je do samog dna.
Jezero ima svoju podzemnu otoku, koja predstavlja izvorišni krak Kaluđerske reke. Vodu dobija od padavina, topljenjem snežanika, kao i od brojnih površinskih i podzemnih izvora.
Sutmansko jezero
- Šutmansko jezero je glacijalno jezero[1] u Srbiji na Kosovu i Metohiji. Ovo je jedno od 27 jezera koja se nalaze na Šar planini, a leži u blizini granice Srbije sa Republikom Severnom Makedonijom. Nalazi se u udubljenju, koje je pokriveno pašnjacima, na 2,070 m nadmorske visine. Dugačko je 160, a široko je oko 100 metara. Obim jezera iznosi 457 m, a površina jezera je 12.740 m². Duboko je oko 1 metar. U jezero utiče potočić, a voda ističe samo pri visokom vodostaju.
Golemo jezero
- Glacijalno je jezero u Srbiji, na Kosovu i Metohiji i prestavlja jedno od 27 jezera na Sar planini. Duboko je 5m, a duzina obale iznosi 500m. Ima jajcani oblik.
Golemo jezero
Gazivode
Vestacka
- Jezero Gazivode, je veštačko jezero u Srbiji, nastalo pregrađivanjem reke Ibar u njegovom gornjem toku. Nalazi se u opštini Zubin Potok, na severu Kosova. Dužine je 24 kilometara, a visina brane je 107 metara. Brana je izgrađena od prirodnih materijala (kamenja, zemlje i gline) i kao takva jedna je od najvećih u Evropi. Osnovna namena ove brane je navodnjavanje Kosovske nizije, ali ima i manju hidrocentralu koja se nalazi u istoimenom mestu.
- Iako pored jezera nema ugostiteljskih objekata, veliki broj ljudi obilazi ovo jezero. Tokom cele godine prisutan je veliki broj ribara, pošto je jezero izuzetno bogato ribom. Leti dolaze i kupači iz obližnjih sela, Zubinog Potoka, Kosovske Mitrovice pa čak i iz udaljenih mesta Kosova . Iznad jezera se prostire planina Mokra Gora, a u podnožju ove planine se nalazi i Manastir Crna Reka.
Batlavsko jezero
Batlavsko jezero nastalo je kao akumulacija na reci Batlavi, između Batlave i Orlana, oko 20 kilometara severoistočno od Prištine na Kosovu.
Brana na Batlavi u slivu Laba podignuta je 1958. godine. Nastalo je jezero dugo devet kilometara, čija je širina prosečno oko kilometar.
Banje
- Ovaj prostor obiluje i termomineralnim izvorima na kojima su podignute poznate banje. Na Kosovu i Metohiji su Pećka Ilidža, Klokot banja, Mitrovačka, Kmetovska, Ugljarska, Žitinje (poznata po kiseloj vodi nedaleko od Klokotske banje). Ima nekoliko termomineralnih izvora i „divljih banja“ (kod Kaljare nalazi se Kaljarska kisela voda koja izbija duž raseda i pored reke sa temperaturom 28,6 stepeni). Kod sela Slatine je Slatinski mineralni izvor slane vode. U njenom sastavu ima natrijuma i hidrokarbonata. Kod Podujeva nalazi se Kisela banja. Na ušću Sitnice u Ibar nalazi se Smrdan banja sa sumporovitom vodom. Kod Novog Brda pod brdom Glama nalazi se Glamska banja. Kod Uroševca nalazi se Gatnjanska banjica. Izvora kisele vode ima još kod Kačanika, Dečana (Dečansli Kiseljak), Kišnice ispod Veletina), Gvoždenika, Gračanice i u okolini Kosovske Vitine.
Banja Klokot
Klokot banja
- Ima nekoliko termalnih izvora čija se temperatura kreće od 16 do 32 °C, pa i do 50 °C. Stara banja je imala 200 kada i dva bazena za po 50 osoba u jednoj smeni, a sada su kapaciteti duplo veći, sa izgradnjom privatnog hotela sa stacionarom i bazenima. Voda iz banje se flašira i prodaje i ima više manjih privatnih pogona, pored većeg nekada društvenog pogona, kao što su Akvasana, vlasništvo Spasić Srećka, Jeta, Uje i mir, vlasnik privatnog preduzeća Šendi iz Kačanika sa pogonom u Klokotu.
Pecka ilidza
- Ilidža kod Peći, nalazi se na nadmorskoj visini od 499 m, voda je sumporovita, sa temperaturom od oko 56° i sadrži zemnoalkalne gasove. Poznata je po lečenju reumatizma i kožnih bolesti. A najposećenija je od maja do oktobra.
Demografija
Stanovnistvo
- Demografska slika Kosova i Metohije prema proceni UN iz 2002. godine. Ukupno stanovnika: između 1, 7 i 1, 9 miliona. • 88 % Albanci (1. 496.000—1. 672.000)• 6 % Srbi (102.000—114.000)• 3 % Slovenski muslimani (Goranci, Muslimani, Bošnjaci i dr. ) (51.000—57.000)• 2 % Romi (34.000—38.000)• 1 % Turci (17.000—19.000). Prema podacima koje je 2009 godine objavio Njujork tajms u svom svetskom almanahu na Kosovu je 2009. godine živelo2. 126.708 ljudi, ili 195, 3 osobe po kvafratnom km, što se etničkih grupa tiče bilo je 88 % Albanaca, 7% Srba, i 5% drugih
Administrativna podela
Okruzi
Vlada Republike Srbije na teritoriji Kosova priznaje pet okruga:
- Kosovski okrug
- Kosovskomitrovački okrug
- Kosovskopomoravski okrug
- Pećki okrug
- Prizrenski okrug
Pristina
Naselja
- Priština je glavni i najveći grad u Kosovu. Procjenjuje se da Priština trenutno ima 500.000 stanovnika. European Stability Initiative ESI procjenjuje da je pravi broj 220.000 . Biračko telo, 2000. godine : 110.000 gradjana, 2002 : 155.234 gradjana. Većinu čine Albanci, uz mali broj Srba, Bošnjaka, Roma i ostalih. U gradu se nalazi sjedište privremene vlade, kao i UNMIK-a.
- Grad predstavlja upravno, obrazovno i kulturno središte Kosova. U njemu se nalazi i Prištinski univerzitet kao i međunarodni aerodrom, s IATA aerodromskim kodom PRN i ICAO kodom LYPR (privremeno BKPR dok je pokrajina pod nadzorom UNMIK-a).
I balkanski rat
Prilikom napada srpske vojske na Prištinu u oktobru 1912. godine, izgleda da su Albanci, predvođeni turskim oficirima, zloupotrebili belu zastavu na gradskoj tvrđavi i na taj način ubili mnoge srpske vojnike. Nakon toga je usledila surova odmazda srpske vojske. Izveštaji kažu da je odmah po ulasku u grad, srpska vojska je započela "lov" na Albance, vršeći pokolje kojima je prištinska populacija "doslovno desetkovana". Nakon toga, vojni komandant Božidar Janković je primorao glavešine grada da pošalju telegram zahvalnosti kralju Petru.
Istorija grada
Naselja u Pristini
- Ajvalija
- Ajkobila
- Badovac
- Balabane
- Bariljevo
- Besinje
- Businje
- Vrani Do
- Glogovica
- Gračanica
- Graštica
- Gornja Brnjica
- Devet Jugovića
- i jos mnogo njih
Pec
Ostali gradovi
Peć je grad koji se nalazi u zapadnom dijelu Kosova (oblast Metohija). Prema procjenama iz 2003. godine imao je 81.800 stanovnika. Ostali nazivi za grad uključuju turski Ipek ili İpek, latinski Pescium ili Siparantum, te nekoć Pentza.
Prizren
Procenjuje se da oko 240,000 ljudi živi u opštini Prizren, koja obuhvata grad i 74 okolna naselja.[1] Većina stanovništva su Albanci, a postoji i velika Bošnjačka zajednica u gradu.
Prizren se nalazi na padinama Šar planine, u blizini granice s Albanijom i Makedonijom (na 42.23° North, 20.74° East). Čuven je po velikom broju istorijskih crkava i starih džamija
Kosovska Mitrovica
Kosovska Mitrovica
Kosovska Mitrovica je grad na severu Kosova i Metohije, u Republici Srbiji, na 42.89° severno, 20.87° istočno, na 496 metara nadmorske visine (ušće Sitnice u Ibar). Kosovska Mitrovica je i opština čija je površina 350 km². Pored grada, opštinu čini i 49 sela. U Kosovskoj Mitrovici je sedište Kosovskomitrovičkog upravnog okruga, koji osim mitrovičke, zahvata još pet opština: Vučitrn, Srbicu, Zvečan, Zubin Potok i Leposavić. Kosovska Mitrovica se nalazi na severu Kosovske kotline, sa istoka, severa i zapada okružena planinama Mokrom Gorom i obroncima Golije i Kopaonika. Kroz grad teku reke Ibar, koji ga deli na južni i severni deo, Sitnica i Ljušta. Od grada na sever počinje Ibarska klisura kroz koju Ibar teče ka Kraljevu, gde se uliva u Zapadnu Moravu.
Manastiri i crkve
- Na Kosovu ima ukupno oko 1.300 crkava, manastira i drugih objekata, lokaliteta i prostornih celina čine kulturno nasleđe srpskog naroda u pokrajini. Na Kosovu je od 1999. godine uništeno 150 srpskih crkava i manastira, od kojih čak 61 imaju status spomenika kulture“, saopštila je Kancelarija. Uništeno je i pokradeno više od 10.000 ikona, crkveno-umetničkih i bogoslužbenih predmeta „koji se uveliko krčme na svetskom ilegalnom tržištu antikviteta“. Uništen je i oštećen 5.261 nadgrobni spomenik na 256 srpskih pravoslavnih grobalja, dok na više od 50 grobalja ne postoji nijedan čitav spomenik. Iz srpskih grobova „čak su iskopavane i razbacivane kosti“, dok su groblja „pretvorena u deponije, nepristupačna su, zarasla u korov i šipražje“.
Pecka patrijarsija
- Pećka patrijaršija je bila pomjesna autokefalna pravoslavna crkva sa sedištem u Peći, koja je postojala u periodu između 1346-1463 u srednjovekovnoj srpskoj državi, te 1557-1766 u Otomanskom carstvu.
- Pećka patrijaršija je uglavnom obuhvatala Srbe, ali i mnoge druge pravoslavne balkanske narode pod njenom nadležnošću. U periodu otomanske vladavine je imala ogroman značaj za očuvanje verske autonomije i hrišćanskog identiteta. U nadležnosti pećkog patrijarha su, osim srpskog klera, bili i drugi pravoslavni sveštenici. Tako je u nadležnosti Pećke patrijaršije bio i Rilski manastir, najveći i najpoznatiji pravoslavni manastir u Bugarskoj. Veliki broj pećkih patrijarha je bio bugarskog porekla.Pećki patrijarsi (uključujući Makarija, Gerasima, Jeroteja, Pajsija, Mojsija, Arsenija III, Arsenija IV i druge) su nosili titulu patrijarha "svim Srbljem i Bugarom"
Gazimestan
Memorijalni kompleks Gazimestan je uzvišenje na severoistoku Prištine, 5km od grada, s desne strane magistrale za Kosovsku Mitrovicu. Na njemu je vođena bitka na Vidovdan 1389. godine. Kao centralno mesto sudara srpske i turske vojske, Gazimestan predstavlja celinu u kojoj se nalaze: spomenik kosovskim junacima u obliku srednjevekovne kule podignut 1953.godine, Muratovo trube i Gazimestan trube. Na vrhu kule nalazi se platforma sa koje se sagledava prostor Kosovske bitke.
Manastir Gracanica
Gracanica
Manastir Gračanica – po narodnom predanju, kralj Milutin je zaspao pred bitku na reci Gračanki, pa mu se javio anđeo Gospodnji, rekavši mu da će pobediti i da iz zahvalnosti Gospodu Bogu, za pomoć koja mu je pružena, treba da sagradi crkvu čiji će mu se oblik prikazati. Tako je i bilo. Drevni manastir je podignut između 1315. i 1321.godine kao zadužbina kralja Milutina. Kvadrat u kvadratu, crkva u crkvi je arhitektonska zamisao koju je teško naći premca u svetu, kako na Istoku, tako i na Zapadu. Ipak, istorija ne pamti ime genijalnog arhitekte ovog remek-dela. U Gračanici je, prvi put u srpskom slikarstvu, naslikana uspravno loza Nemanjića, sa 16 portreta. Na ulazu u crkvu, jedan nasuprot drugom, nalaze se portreti ktitora kralja Milutina i njegove žene Simonide.
Manastir Visoki Decani
Manastir Visoki Dečani je zadužbina kralja Stefana Sedmovenčanog. Izgradnja je započeta 1327. godine, a dovršena 1335.g odine tokom vladavine kralja Stefana Dušana. Na obali Dečanske Bistrice, pod obroncima Streočke planine, na putu ka Prizrenu, uzdiže se vekovna utvrda srpskog pravoslavlja. „Visoki“ Dečani „preuzvišenom blagodeću sjaje svima koji ih gledaju“ i predstavljaju najvišu sačuvanu građevinu srednjevekovne Srbije. Osnivač Stefan Uroš Dečanski je sahranjen u ovom manastiru. Predstavlja kult slepim ljudima. Naime, oslepeo ga je otac Milutin, a kasnije je i progledao. Od 2004.godine manastir Dečani se nalazi na listi Svetske kulturne baštine Uneska, a od 2006.godine na ovoj listi se nalaze još i Pećka patrijaršija, Gračanica i Saborni hram Bogorodice Ljeviške. Sve ove svetinje se nalaze na listi pod nazivom „Srednjevekovni spomenici na Kosovu“ i uvršćene su u listu Ugrožene svetske baštine.