Çayın Toplam Polifenol İçeriği Üzerine Kuraklık Stresinin Etkisi

Çay sudan sonra dünyada en çok tüketilen içecektir. Ülkemizde sosyokültürel açıdan büyük önem taşıyan çay, üretim ve tüketim faaliyetleri açısından ekonomik anlamda da değerini korumaktadır.

Sizce kişi başına yıllık çay tüketiminde lider olan ülke hangisidir?

Türkiye nüfusunun yüzde 96’sı her gün çay içtiği gibi aynı zamanda kişi başına tüketimde de dünyanın ilk sırasında yer almaktadır. Türkiye 2016 yılı itibariyle kişi başı 3,16 kg çay tüketimi ile dünyada lider konumda bulunmaktadır.

Şekil 1. Dünya genelinde kişi başına düşen yıllık çay tüketimi

Çay bitkisi 4000’den fazla kimyasal bileşene sahip, kuru ağırlığıyla bitkiler arasında en fazla flavonoid içeren bitkilerden biridir. Taze çay yaprakları geniş oranda fenolik bileşikler içermektedir. Çayın içeriğindeki kateşin ve polifenol miktarları azot türleri ve reaktif oksijen türlerinin temizlenmesinde antioksidan görevi alırlar. Çayda bulunan polifenollerin antioksidan aktivitesinin çeşitli hastalıklara karşı koruyucu etkileri olduğu belirtilmektedir.

Şekil 2. Çayın sağlıkla ilişkisi

21.Yüzyılın en büyük sorunlarından olan su kıtlığı nüfusun artması, sanayinin gelişmesi ve küresel ısınmanın etkileri ile birlikte çevresel ve iklimsel bir sorun haline gelmektedir. Su kaynaklarının azalması, çevresel etki yanında sürdürülebilir yaşamı engelleyecek boyutlara ulaşmaktadır. Küresel ısınma sonucu su kaynaklarında ciddi sorunlar yaşanmakta olup tarım ve orman ürünlerinde azalışa neden olması beklenmektedir.

Şekil 3. Türkiye-Karadeniz son beş yıllık tüm aylar standart yağış indeksi kuraklık analizi

Çevre şartlarının bir bitkinin normal büyüme ve gelişmesini olumsuz yönde etkileyecek kadar değişmesi durumunda bitkide meydana gelen duruma stres denir. Bir başka deyişle bitki üzerinde negatif etkileri olan dış faktörler olarak tanımlanır.

Kuraklık stresi bitkinin büyümesini, gelişmesini ve ürün verimliliğini etkileyen ana abiyotik streslerden biridir. Kuraklık stresi bitkilerin çeşitli fizyolojik ve biyokimyasal süreçlerini etkileyerek bitki büyümesini etkilemektedir. Stres etmeninden kaçınma gibi bir seçeneğe sahip olmayan bitkiler strese direkt maruz kalırlar.

Problem Durumu

Kuraklık stresinin çay bitkisinin kalite parametrelerinden birini ve en önemlisini oluşturan toplam polifenol içeriği üzerinde herhangi bir etki oluşturup oluşturmadığı bilinmemektedir.

Araştırma Sorusu

Çay bitkisindeki toplam polifenol içeriğinin kuraklık stresi ile birlikte herhangi bir değişiklik gösterip göstermeyeceği, bu değişimin ne derecede olacağı ve farklı kuraklık stres seviyeleri ile birlikte toplam polifenol miktarının nasıl değişeceği sorularının cevapları aranmaktadır.

Hipotez

Kuraklık stresi çay bitkisinin toplam polifenol oranının değişmesine neden olur.

Örneklerin Temini ve Deney Ortamı

• ÇAYKUR
• 4 Yaşındaki çay fideleri
• 4 Farklı deney ortamı
• 1 Kontrol grubu
• İklim dolabı
• Hoagland çözeltisi
• PEG 6000
• 30 Gün sulama

Toplam Polifenol Tayini

SPEKTROFOTOMETRE

Çalışmada tüm verilerin istatistiksel analizleri ve grafiklerin çizimi SPPS Version 21.0 (IBM SPSS Statistics for Windows, Armonk, NY) paket programı kullanılarak yapılacaktır.

AMACIMIZ

Ülkemizde Rize ilinde yetişen çay bitkisinin toplam polifenol içeriği üzerine kuraklık stresinin etkisi ile ilgili herhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu proje kapsamında çay aroması ve renk kalitesinde önemli rol oynayan toplam polifenol içeriği üzerinde kuraklık stresinin etkisinin kurulacak deney ortamları ile tespit edilmesi ve toplam polifenol içeriğindeki değişimlerin araştırılması amaçlanmaktadır.

Bu amaç doğrultusunda;

HEDEFLERİMİZ

Farklı kuraklık stresi ortamlarında toplam polifenol oranları belirlenecektir.

HEDEF 1

HEDEF 2

Kontrol grubu ile deney ortamları kıyaslanarak kuraklık stresinin etkisi ortaya çıkarılacaktır.

HEDEF 3

Kuraklık stresi ile toplam polifenol oranları arasındaki ilişki ifade edilecektir.

Bu proje ile özellikle Türk çay literatüründeki önemli eksikliklerden birinin tamamlanacağı ön görülmektedir. Bununla birlikte çay ile yapılacak çalışmalara ve güncel konulara aydınlatıcı katkılar sağlayacaktır.

BEKLENEN YAYGIN ETKİLER

• Bilimsel ve akademik açıdan baktığımızda proje sonuçlarının ulusal veya uluslararası hakemli dergilerde yayınlanabilme ve ulusal veya uluslararası toplantılarda sunulabilme potansiyeline sahip olabileceğini ön görmekteyiz.
• Bölgenin geçim kaynağını oluşturan ve şimdilik alternatifi olmayan çay bitkisinde yapılacak olan bu çalışma ile elde edilen sonuçlar başta Rize ilinde yer alan ÇAYKUR- ÇAYMER ile paylaşılacaktır.