Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
5
บทละคร
ความหมายของละครและ
วรรณกรรมบทละคร
ความหมายของคำว่าละคร
ความหมายของคำว่าละคร
- พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานพ.ศ.2525
ได้ให้ความหมายไว้ว่า ละครเป็นการเล่นจำพวกหนึ่ง ปกติตัวแสดงแต่งเครื่องมีบทบอกลำนำดังๆ มีท่ารำและมีทำเพลง มักแสดงเป็นเรื่องราวละครจำพวกนี้มีแตกต่างกันออกไปบ้างตามชนิดของละครนั้นๆ เช่นละครพูด ละครตลก การเล่นที่ใช้สัตว์แสดง เช่น ละครลิง ละครสัตว์
ความหมายของคำว่าละคร
- ม.ล.บุญเหลือ เทพยสุวรรณ ได้กล่าวไว้ว่า
ละคร หมายถึง การเเสดงเพื่อให้เกิดความบันเทิงหรือสำเริงอารมณ์ที่เป็นเรื่องราวซึ่งสามารถนำ ไปเล่าต่อให้คนอื่นที่ไม่เห็นการแสดงนั้นทราบเรื่องราวได้ด้วย
- ประทิน พวงสำลี ได้กล่าว ไว้ดังนี้ การแสดงที่ผูกเป็นเรื่องมีเนื้อความเหตุการณ์เกี่ยวโยงเป็นตอนๆ ตามลำดับเรื่องประกอบด้วยดนตรี และบทร้องตามลักษณะและชนิดของละครนั้น
ความหมายของคำว่าละคร
- อริสโตเติล ปราชญ์ชาวกรีก กล่าวถึงละคร ไว้ว่า
ละครเป็นการเลียนแบบเรื่องราวการกระทำอย่างหนึ่ง หมายความว่า เป็นการสร้างเรื่องราวขึ้นมาใหม่โดยเสนอความคล้ายคลึงกับเรื่องราวการกระทำของเราในชีวิตจริง สิ่งนี้ทำให้ละครมิใช่เรื่องจริง ถึงแม้จะเป็นการจำลองเรื่องจริงมาแสดง ก็มิใช่เรื่องจริงโดยตลอด จะต้องผ่านการเลือกสรรแปรเปลี่ยนและเน้นความสำคัญให้ชัดเจนเพื่อที่จะสื่อเนื้อหาหรือความคิดออกมาได้อย่างสมบูรณ์
มุมมองที่แตกต่างและจุดเหมือนของแนวคิดเกี่ยวกับละครของไทยและตะวันตก
้
ตะวันตก มองว่าละครเป็นการเลียนแบบชีวิตจริง แต่ทำให้เรื่องราวกระชับและสันลง รวมทังเข้มข้นกว่าเรื่องจริงเพื่อสื่อความคิดให้แก่ผู้ชม อาจเสนอเรื่องความทุกข์ของตัวละคร และความสุขของตัวละคร ตามสภาพความเป็นจริงในสังคม
ไทย มองว่าละครเป็นการแสดงเรื่องราวเพื่อความรื่นรมย์ เมื่อเรื่องจบผู้ชมควรรู้สึกปลืมปิติ
จุดเหมือนคือละครต้องมีเนืิอเรื่องเป็นส่วนสำคัญโดยอาศัยตัว ละครในการถ่ายทอดเรื่องราวมาสู่ผู้ชม
้
ความหมายของบทละคร
้
บทละคร
หมายถึง วรรณกรรมที่เขียนขึนโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อ ใช้ในการแสดง ประกอบด้วย โครงเรื่อง ตัวละคร ฉาก บทเจรจาและถ่ายทอดเรื่องราวผ่านบทบาทหรือพฤติกรรม ของตัวละคร ต่อมาภายหลังจึงมีผู้นำกลวิธีีการเขียนบทละคร มาใช้เขียนบทละครขึนเพื่ออ่าน
้
ประวัติความเป็นมาของการละครไทย
การละครของไทยมีวิวัฒนาการมาจากการฟ้อนรำจนกระทั่งต่อมาได้รับอิทธิพลจากละครสันสกฤตของอินเดียซึ่งละครสันสกฤตมีจุดมุ่งหมายในการแสดงเพื่อ ให้เกิดความสนุกสนานรื่นรมย์แก่ผู้ชมจึงไม่นิยมแง่ร้ายของชีวิตและจะไม่แสดงให้เห็นเหตุการณ์ที่รุนแรงดังนันละครไทยแต่เดิมจึงเน้นลีลาท่านำที่งดงาม คนดูจะได้ชื่นชมกับตัวละครที่มีบุญญาบารมีอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์และ มีความประพฤติเป็นเลิศ และปลืมปิติกับเหตุการณ์ที่จบลงด้วยดีเสมอ
้
ประวัติความเป็นมาของการละครไทย
ในสมัยรัชกาลที่ 5
การละครไทยในสมัยรัชการที่ 5
้
ยุคนีเรียกได้ว่าเป็นยุคแห่งการละครสมัยใหม่ของไทยนักเรียนไทย ได้ไปศึกษาวิทยาการสมัยใหม่จากตะวันตกและได้นำแบบแผนการละครแบบตะวันตกซึ่งมีลักษณะสมจริงมากกว่ามาปรับปรุงละครไทยแบบดังเดิมให้ทันสมัยยิ่งขึนโดยในชันต้นเป็นการปรับปรุงละครรำ แบบเดิมที่เชื่องช้า ยืดยาด ขาดความสมจริง ให้สอดคล้องกับยุคสมัย และรสนิยมของผู้ชมมากขึน
ละครที่ปรับปรุงขึนใหม่จากละครรำแบบไทยดังเดิมมี 2 ชนิดด้วยกัน คือ ละครดึกดำบรรพ์ และละครพันทาง
้
ประวัติความเป็นมาของละครดึกดำบรรพ์
้
ประวัติความเป็นมาของละครดึกดำบรรพ์ พ.ศ.2434 เจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ เสด็จไปยุโรปและพอใจละครโอเปร่าของฝรั่งเมื่อเดินทางกลับมาจึงได้ปรับปรุง ละครรำแบบไทยเดิมที่ตัวละครรำตามบทโดยไม่ขับร้องมาเป็นทังร้องและรำเองเมื่อ ปรับปรุงการละครเป็นแบบใหม่แล้วเจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ได้สร้างโรงละครขึนใหม่ให้ชื่อว่า โรงละครดึกดำบรรพ์ ทำให้ต่อมามีการเรียกละครแบบใหม่นีว่า ละครดึกดำบรรพ์ มีการจัดแสดงละครดึกดำบรรพ์ระหว่างพ.ศ. 2442-2452 หลังจากนันก็เลิกแสดงไป
้
ประวัติความเป็นมาของละครพันทาง
- ละครพันทางเป็นละครที่เจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรงปรับปรุงขึ้นจากละครไทยแบบเดิมเช่นเดียวกับละครดึกดำบรรพ์ โดยนำแนวคิดเรื่องความสมจริงของละครแบบตะวันตกมาใช้ จึงมีการปรับปรุงเครื่องแต่งกาย ท่ารำ ทำนองเพลง สำเนียงพูดของตัวละครให้เป็นไปตามท้องเรื่อง คนดูจะได้ทราบได้ทันทีว่าตัวละครนั้นๆเป็นชนชาติใดบทละครพันทางจึงมักตัดเอาตอนที่มีตัวละครต่างชาติปะปนอยู่
ประวัติความเป็นมาของละครพันทาง (ต่อ)
- เรื่องที่นำมาแสดงเป็นละครพันทาง ได้แก่ ราชาธิราช สามก๊ก ซุยถัง ขุนช้างขุนแผน พระอภัยมณีเป็นต้นเจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรงเป็นคนแรกที่ริเริ่มเปิดการแสดงละคร ประจำโรงและเก็บเงินคนดูโรงละครมีชื่อว่าปรินซ์เธียร์เตอร์มีกำหนดแสดงช่วงเดือนหงาย เดือนละ1สัปดาห์เรียกกันว่า วีกต่อมา ระยะหลังขยายระยะเวลาเป็น เดือนละ 2 สัปดาห์ แต่ก็เรียกว่า วีก ตามเดิม ต่อมาคำนี้เรียกว่า วิก
- นอกจากนียังมีการนำละครตามแบบแผนตะวันตกเข้ามาปรับปรุงเป็นละครแบบใหม่ เกิดเป็นละครพูดละครร้องและละครสังคีตละครทั้งสามแบบนี้มีศิลปะในการแสดงที่แตกต่างจากละครแบบเก่าโดยสิ้นเชิง คือไม่มีการร่ายรำ
้
การละครแบบแผนตะวันตก
ละครพูด
ดำเนินเรื่องด้วยบทพูดของตัวละคร เน้นการแสดงให้สมจริง กิริยา ท่าทาง การแต่งกาย
บทพูด เป็นไปตามธรรมชาติ มีฉากประกอบตามท้องเรื่อง และมีการเปลี่ยนฉาก การแสดงละครพูดจัดขึนครังแรกใน พ.ศ.2415 เพื่อรับเสด็จรัชกาลที่ 5 นิวัติกลับพระนครจาก ประเทศอินเดีย
้
การละครแบบแผนตะวันตก
้
ละครร้อง
- เป็นละครที่ใช้ศิลปะในการขับร้องเพื่อดำเนินเรื่องพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อทรงดำรงพระราชอิสริยยศเป็นพระบรมโอรสาธิราช ทรงดัดแปลงมาจากละครที่เรียกว่า Operatic Libretto ของตะวันตก ละครชนิดนีเป็นละครร้องล้วนๆ
- การแสดงใช้การขับร้องบทกลอนเป็นทำนองต่าง ๆ โต้ตอบกัน ไม่มีคำพูดแบบสามัญ นอกจากละครร้องล้วนๆแล้วยังมีละครร้องสลับพูดซึ่งพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมนราธิปประพันธ์พงศ์ทรงปรับปรุงขึนจากละครร้องแบบตะวันตกของมลายูที่เข้ามาแสดงในกรุงเทพ เมื่อ พ.ศ.2435
้
การละครแบบแผนตะวันตก
ละครสังคีต
เป็นละครที่ดำเนินเรื่องด้วยบทพูดและบทร้องอย่างมีความสำคัญทัดเทียมกัน จะตัดส่วนใดส่วนหนึ่งออกไม่ได้ เนือเรื่องจะขาดหายไป ผู้ให้กำเนิดการละครประเภทนี คือ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
้
ในสมัยรัชกาลที่ 6
การละครไทยในสมัยรัชการที่ 6
- เป็นสมัยที่การละครของไทยรุ่งเรืองที่สุด เนื่องจาก รัชกาลที่ 6 ทรงมีพระปรีชาสามารถทางด้านการละคร ทรงพระราชนิพนธ์บทละคร ทรงแสดง และทรงกำกับเอง
- ซึ่งนอกจากจะทรงใช้การละครเป็นเครื่องบันเทิงแล้วยังใช้ละครเป็นเครื่องมือด้านอื่นๆอีก ด้วย เช่น ให้การศึกษา ให้การอบรมศีลธรรมแก่ประชาชน รวมถึงหารายได้เพื่อพัฒนาบ้านเมือง
- รัชกาลที่ 6 ทรงตั้งมหรสพขึ้นในกระทรวงวัง ให้มีหน้าที่รักษา ส่งเสริม และฟื้นฟูศิลปะทั้งด้านนาฏศิลป์และดนตรีไทย
- ในรัชสมัยนี้มีเอกชนนำละครไปแสดงยังต่างประเทศถึง 2 แห่งด้วยกัน
1) ประเทศสหรัฐอเมริกา ใน พ.ศ. 2467
2) ประเทศกัมพูชา (เขมร) ในสมัยพระเจ้าศรีสวัสดิ์มณีวงศ์
ในสมัยรัชกาลที่ 7
การละครไทยในสมัยรัชการที่ 7
- ในสมัยนี้ประสบภาวะเศรษฐกิจตกต่ำหลังจากสงครามโลกครั้งที่ 1
- ร.7 จึงโปรดเกล้าให้ยุบกรมมหรสพ
- ทำให้ละครของไทยซบเซาลงมาก
- แต่อย่างไรก็ดียังมีคณะละครของเอกชนเปิดการแสดงอยู่บ้าง
การละครไทยในสมัยรัชการที่ 7
- คณะละครที่มีชื่อเสียงของยุคนี้ ได้แก่ คณะจันทโรภาส ซึ่งมี “พรานบูรพ์” (ดวงจันทร์ จันทรคณา) เป็นผู้เขียนบท
- ละครของคณะนี้เป็นละครแบบใหม่ เรียกว่า ละครเพลง เป็นการปรับปรุงจากละครร้องในสมัยร.6 คือการปรับปรุงเพลงไทยที่มีการเอื้อนมาเป็นเพลงที่ไม่มีการเอื้อน
- ผลงานที่เด่นที่สุดคือ จันทร์เจ้าขา ซึ่งเปิดแสดงถึง 49 ครั้ง
หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475
หลังการเปลี่ยนแปลง การปกครอง พ.ศ. 2475
- กรมศิลปากรได้รวบรวมศิลปิน โขน ละคร และนักดนตรีใหม่ขึ้นอีกครั้ง ตั้งเป็นกองในกรมศิลปากร
- ขณะนั้นหลวงวิจิตรวาทการดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมศิลปากรอยู่ ได้ปรับปรุงการแสดงละครเป็นแบบละครพูด
- แต่ได้แทรกการร้องเพลงทั้งเพลงไทยเดิมและสากลเข้าไป
- ได้ปรับปรุงท่ารำให้เข้ากับเพลง
- การแต่งกายแบบชีวิตจริง
- ซึ่งละครแบบนี้มีลักษณะต่างจากละครที่มีอยู่เดิม คนจึงเรียกว่า " ละครหลวงวิจิตรวาทการ "
- เรื่องที่นำมาแสดงส่วนใหญ่เป็นเรื่องประวัติศาสตร์ มีจุดมุ่งหมายปลุกใจ
- บทละครที่หลวงวิจิตรวาทการแต่งไว้มีหลายเรื่อง เช่น เลือดสุพรรณ เจ้าหญิงแสนหวี พระเจ้ากรุงธน อนุภพพ่อขุนรามคำแหง เป็นต้น
้
ในระหว่างสงครามโลกครังที่ 2 (พ.ศ. 2484-2488)
- ในตอนแรกภาพยนตร์จากสหรัฐอเมริกาซึ่งนำเข้ามาฉายก่อนช่วงสงคราม ได้รับความนิยมจากชาวไทยเป็นอย่างมาก แต่ไม่สามารถนำมาฉายได้
- แต่มีภาพยนตร์ของเยอรมันและญี่ปุ่นซึ่งคนไทยไม่นิยมดู ทำให้ละครเวทีประเภทชายจริงหญิงแท้ได้มีโอกาสเข้ามาสู่ความนิยมของประชาชนอีกครั้ง
ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2484-2488)
- พระนางลักษมีลาวัณย์ ทรงบุกเบิกละครชายจริงหญิงแท้ในนาม คณะปรีดาลัย
- ได้เปิดการแสดงที่เวทีเฉลิมกรุงและประสบความสำเร็จอย่างมาก เรื่อง ถิ่นไทยงาม และ ศรอนงค์
- ในเวลาเดียวกัน คณะศิวารมณ์ ก็ประสบความสำเร็จจากเรื่อง กากี และพันท้ายนรสิงห์ เป็นต้น
จาก พ.ศ. 2490 เป็นต้นมา
จาก พ.ศ. 2490 เป็นต้นมา
- ภาพยนตร์จากสหรัฐอเมริกา ได้ทยอยเข้าสู่ประเทศไทยมากขึ้นตามลำดับ
- ทำให้โรงมหรสพที่เคยเปิดให้มีการแสดงค่อยๆลดน้อยลงเหลือเพียง เฉลิมนคร และเฉลิมไทย (เปิดโรงเมื่อ พ.ศ. 2492) จน พ.ศ. 2495 ทั้งสองโรงก็ปิดการแสดงละคร
- ละครทั้งหมดจึงไปเปิดการแสดงที่โรงศรีอยุธยาซึ่งเคยเป็นเวทีเก่าสมัยร.6 จนพ.ศ. 2497 การแสดงละครเวทีก็ล้มเลิกไป
- ภาพยนตร์ไทยสีธรรมชาติ 16 ม.ม. ถือกำเนิดขึ้นในวงการบันเทิงไทย
้
พ.ศ. 2489 เมื่อสงครามสินสุดลง
- ศาลาเฉลิมกรุงได้กลับฉายภาพยนตร์จากสหรัฐอเมริกาอีกครั้ง
- ทำให้คณะละครต้องย้ายไปแสดงที่เฉลิมนคร นาครเขษม และศรเยาวราช
ใน พ.ศ. 2489 เมื่อสงครามสิ้นสุดลง
หลังจาก 2498 เป็นต้นมา
- ละครโทรทัศน์เริ่มเข้ามาสู่ความนิยมของคนไทยแทนที่ละครเวที และอยู่ต่อเนื่องไม่ขาดสาย
- แม้แต่ภาพยนตร์ไทยที่พัฒนาจาก 16 ม.ม. มาเป็น 35 ม.ม. ก็ยังต่อสู้กับละครโทรทัศน์ไม่ได้
หลังจาก พ.ศ. 2498 เป็นต้นมา
- และในปัจจุบันก็มีการแสดงละครเวทีบ้างตามสถานศึกษาที่มีหลักสูตรด้านการแสดง เช่น จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- รูปแบบการแสดงละครเป็นแบบละครสมัยใหม่
- มีนิสิตนักศึกษาเป็นผู้แสดง
- ในระยะมีการแปลและดัดแปลงบทละครมาจากตะวันตก เช่น อวสานของเซลล์แมน
บทละครไทยแต่เดิมใช้ในการแสดงก่อนสมัยรัชกาลที่ 5 นั้นได้นำมาจากวรรณคดีที่รู้จักกันดี และนิยมอ่านกันอยู่แล้ว เช่น รามเกียรติ์ อิเหนา อุณรุท มาตัดตอนดัดแปลงให้เหมาะสมแก่การแสดง ในแต่ละครั้ง โดยคำนึงถึงเวลา โอกาสและสถานที่ที่ใช้ในการแสดงเป็นสำคัญ ละครไทยเดิมที่ใช้แสดงมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาถึง ต้นรัตนโกสินทร์ นั้นมี 3 แบบด้วยกันคือ ละครชาตรี ละครใน ละครนอก ซึ่งมีบทบาท ในการแสดงแตกต่างกันไปในแต่ละชนิด
สมัยก่อนรัชกาลที่ 5
2.การแบ่งประเภทของละครตะวันตก
1.การแบ่งประเภทของละครไทย
2.1 แบ่งตามแบบ มี 5 ประเภท คือ
1.1 ละครที่ปรับปรุงจากละครรำ
ของเดิมมี 2 ชนิดคือ
2.2 แบ่งตามท่วงทำนอง มี 8 แนว คือ
1.2 ละครที่นำแบบอย่างมาจาก
ตะวันตก มี 3 ชนิด คือ
ประเภท
ของละคร
7. แนวเอ็กซ์เปรสชันนิสต์
8. แนวแอบเสิร์ด
ละครพันทาง
- เป็นละครที่เจ้าพระยามหินทรศักดิ์ธำรง (เพ็ง เพ็งกุล)
- พัฒนามาจากละครรำของไทยโดยนำวิธีการแสดงแบบตะวันตกเข้ามาผสมผสาน
- มีการจัดฉากให้สมจริง ดำเนินเรื่องรวดเร็ว จุดเด่นของละครพันทางอยู่ที่ลีลา การออกภาษา
- ผู้แต่งบทละครพันทางที่มีชื่อเสียงมากคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงแต่งเรื่อง พระลอ ราชาธิราช พระอภัยมณี
2. ละครพันทาง
ละครดึกดำบรรพ์
-เป็นละครผู้หญิงที่ปรับปรุงจากละครรำของเดิม และมโหรีดนตรีไทย
-โดยได้แนวคิดจากโอเปร่าตะวันตกผู้คิดแบบละครประเภทนี้ได้แก่ เจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ เป็นผู้จัดกระบวนท่า และ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ เป็นผู้ออกแบบลำนำทำนองเพลง ทรงออกแบบฉากและกำกับการแสดงการแสดง แบ่งออก เป็นตอนๆ มีฉากประกอบ
-ตัวละครร้องเองส่วนใหญ่นิยมนำบทละครเก่าๆของไทยมาดัดแปลง เช่น สังข์ทอง คาวี อิเหนา
1. ละครดึกดำบรรพ์
ละครพูด
- เป็นละครที่ได้แบบอย่างละครฝรั่งที่เรียกว่า play ซึ่งเป็นการแสดงละครแบบพูด สนทนา และออกท่าทางประกอบให้สมจริง
-ในระยะแรกไม่มีดนตรีประกอบ ต่อมาภายหลังจึงนำดนตรีเข้ามาประกอบ
-เดิมใช้แต่ผู้ชาย แต่ภายหลังใช้ชายจริง หญิงแท้
แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้
1.ละครพูด
1) ละครพูดล้วนๆ
อาจแต่งเป็นร้อยแก้ว หรือร้อยกรองก็ได้ เช่น บทละครพูดร้อยแก้ว เรื่อง หัวใจนักรบ บทละครคำกลอน เรื่อง พระร่วง บทละครพูดคำฉันท์ เรื่อง มัทนะพาธา
2) ละครพูดสลับลำ
- มีการขับร้องประกอบ
- ลำ ในที่นี้หมายถึง ลำนำคือ การขับร้อง
- แต่การร้องไม่ใช่ส่วนสำคัญของเรื่องเป็นการแทรก เพื่อเสริมความ หากจะตัดออกก็ได้ไม่เป็นไร
- ตัวอย่างเรื่อง เช่น ปล่อยแก่
ละครร้อง แบ่งออกเป็น 2 ประเภท
1) ละครร้องล้วนๆ
-เป็นละครที่ใช้การขับร้องบทกลอนเป็นทำนองต่างๆ โต้ตอบกัน ไม่ใช้คำพูดสามัญ
-แต่งกายด้วยเครื่องน้อยหรือแต่งตามชีวิตจริง
-ตัวอย่างบทละครประเภทนี้ คือ สาวิตรี พระเกียรติรถ พระร่วง
2) ละครร้องสลับพูด
-เป็นละครร้องที่มีการพูดแทรก แต่บทพูดไม่ใช่ส่วนสำคัญ
-ละครชนิดนี้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ทรงคิดดัดแลงมาจากละครมลายู -เรื่อง บังสาวัน พร้อมกับตั้งคณะละคร หลวงนฤมิตรขึ้น จัดแสดงที่โรงละครปรีดาลัย
-ตัวอย่างเช่น สาวเครือฟ้า ตุ๊กตายอดรัก แผ่นดินพระเจ้าสีป๊อมินทร์
2.ละครร้อง
ละครสังคีต
- เป็นละครที่ให้ความสำคัญกับบทร้องและบทพูดเท่าเทียมกัน
- จุดเด่นของละครสังคีต คือ ความไพเราะของเพลง
- ความงามที่เกิดจากความพร้อมเพรียงของผู้แสดง ฉากสวย เครื่องแต่งกายตามวัย
- เนื้อเรื่องมุ่งความสนุกตลก หรือ ล้อเลียนสังคม
- เครื่องดนตรีใช้ปี่พาทย์ไม้นวม
- ร.6 ทรงคิดละครชนิดนี้ขึ้น ทรงพระราชนิพนธ์ละครสังคีตไว้ 4 เรื่อง คือ
1. หนามยอกเอาหนามบ่ง
2. วิวาห์พระสมุทร
3. มิกาโด
4. วังตี่
3.ละครสังคีต
1. ละครโศกนาฏกรรม
ละครโศกนาฏกรรม
โศกนาฏกรรม (Tragedy) เป็นการนำปัญหาที่ลึกซึ้งของมนุษย์มาพิจารณาและพยายามแสวงหาคำตอบ
ดำเนินเรื่องอย่างมีเหตุผล ตรงไปตรงมา ไม่ใช่เหตุบังเอิญ วิถีทางของเรื่องจะต้อง สมเหตุสมผลและดูน่าเชื่อ
- เสนอเรื่องราวในแง่เคร่งเครียดมาก
- สนใจมองปัญหาที่ลึกซึ้งที่มนุษย์จะต้องประสบ เช่นจุดมุ่งหมายในชีวิต การต่อสู้ในการเลือกวิถีชีวิต
- จุดมุ่งหมายของโศกนาฏกรรมคือการนำไปสู่ภาวะความบริสุทธิ์ทางใจ เพราะในขณะที่ชม
ผู้ชมจะเกิดความรู้สึก 2 อย่าง คือ ความสงสารที่ตัวละครต้องประสบกับความทุกข์ และความกลัว
ว่าตัวเองจะต้องประสบกับความวิบัติเช่นนั้นบ้าง เป็นความรู้สึกที่นำตัวเองเข้าไปเปรียบเทียบ
กับชีวิตของตัวละครแต่เมื่อเหตุการณ์คลี่คลายในตอนจบ คนดูจะเกิดความกระจ่างในใจ
เข้าใจถึงสาเหตุ และเข้าใจชีวิตมนุษย์ดีขึ้น
ละครสุขนาฏกรรม
- เสนอเรื่องราวยังไม่เคร่งเครียดนัก
- มักออกมาในรูปของการล้อเลียน เสียดสี หรือสนุกกับตัวละครไปด้วย
- ลักษณะสำคัญคือต้องทำให้คนดูแยกความรู้สึกของตัวเองออกจากเหตุการณ์ นั่งมองเหตุการณ์นั้นเหมือนเป็นบุคคลภายนอกเพราะคนเราจะไม่สามารถหัวเราะให้กับ ความผิดปกติที่เราเห็นอกเห็นใจ เราจะขันเมื่อได้เห็นสิ่งผิดปกติวิสัยหากไม่ใช้อารมณ์ เข้าไปพัวพันอยู่ด้วย
2. ละครสุขนาฏกรรม
ละครเริงรมย์ หรือ เมดโลดรามา
- เสนอเรื่องราวอย่างเป็นจริงเป็นจัง แต่ไม่ลึกซึ้งนัก
- โลกของความดีและความชั่วจะอยู่แยกกันอย่างเห็นได้ชัด
- ลักษณะของตัวละครจะแบ่งเป็นสองฝ่าย คือ ฝ่ายพระเอก และฝ่ายผู้ร้าย
เรื่องราวจะมีปมชวนให้ระทึกใจ เมโลดรามาสนใจการวางโครงเรื่องมากกว่าการวางนิสัยตัวละคร เรื่องราวจึงมักขึ้นอยู่กับเหตุการณ์ โดยไม่ได้เกิดจากการตัดสินใจของตัวละครเอง ตัวละครจะเป็นเพียงตัวที่ทำให้เหตุการณ์เกิดขึ้นและผันแปรไป
3. ละครเริงรมย์
ละครหัสนาฏกรรม
เป็นละครสุขนาฏกรรมประเภทหนึ่ง เป็นสุขนาฏกรรมที่ขึ้นอยู่กับสถานการณ์
- หัสนาฏกรรมจะประกอบด้วยเหตุการณ์และตัวละครที่เกินจริงอย่างชัดเจน
- เน้นที่การดำเนินเรื่องเป็นสำคัญกว่าการสร้างลักษณะนิสัยตัวละคร
- มีลักษณะของละครตลกเฮฮาในแบบของจำอวด
- นิยมใช้เหตุบังเอิญหรือเหตุการณ์แรงๆเน้นเรื่องตลกและวางมุกตลกเพื่อพยายาม เรียกเสียงหัวเราะอยู่เสมอโดยเป็นไปอย่างจงใจ เรียกร้องให้คนดูหัวเราะ
4. ละครหัสนาฏกรรม
ละครสมัยใหม่
เป็นละคนในแนวจริงจังที่ไม่อาจเรียกได้ว่าโศกนาฏกรรม แต่ก็ยังมีความลึกซึ้งเกินกว่าเมโลดรามา มักเป็นเรื่องชีวิตของคนทั่ว ๆ ไป อย่างที่เราจะพบเห็นได้ในปัจจุบันมีการพัฒนาลักษณะนิสัยตัวละครอย่าง ละเอียดรอบคอบ เสนอปัญหาทางสังคม จิตวิทยาหรือปรัชญา ที่คนในสมัยปัจจุบันกำลังเผชิญอยู่ บทละครสมัยใหม่มีลักษณะสำคัญ 5 ประการ ดังนี้
5. ละครสมัยใหม่
้
ด้านจุดมุ่งหมาย
บทละครสมัยใหม่จะเขียนขึ้นเพื่อการสื่อสารหรือสื่อความคิด อย่างใดอย่างหนึ่งที่เป็นความจริงเกี่ยวกับชีวิตจิตใจของมนุษย์ เพื่อให้ผู้ชมได้หยุดคิดมากกว่าจะต้องการให้ผู้ชมเกิดอารมณ์ร่วมไปกับตัวละครหรือเหตุการณ์ในเรื่อง
2. ด้านจุดมุ่งหมาย
ด้านแนวคิด
บทละครสมัยใหม่มักจะเสนอแนวคิดตามหลักปรัชญาอัตถิภาวะนิยม ที่ถือหลักว่ามนุษย์ควรมีสิทธิในการเลือกดำเนินชีวิตเอง ไม่ตกเป็นเครื่องมือของสิ่งใดทั้งสิ้น
4. ด้านแนวคิด
้
ด้านเนือหา
ละครสมัยใหม่จะสะท้อนให้เห็นความสับสนวุ่นวายของโลก ความว่างเปล่าไร้จุดหมายของชีวิตตลอดจนสภาพของคนใน สมัยปัจจุบันที่ต้องสูญเสียไปแล้วทั้งความทรงจำเกี่ยวกับอดีต และความฝันอันสูงส่งของอนาคต
5. ด้านเนือหา
ด้านรูปแบบการเขียน
ไม่นิยมสร้างโครงเรื่องให้แสดงความขัดแย้งเหมือน บทละครสมัยเก่า หรือไม่นิยมสร้างโครงเรื่องให้กระชับกลมกลืนกัน บางครั้งอาจจะไม่มีทั้งตอนขึ้นต้นหรือลงท้าย ไม่มีการดำเนินเรื่อง เพราะผู้แต่งเพียงหยิบยกสถานการณ์บางตอนมาเสนอให้เกิดแนวคิดเท่านั้น
1. ด้านรูปแบบ การเขียน
ด้านปรัชญาการละคร
บทละครสมัยใหม่ส่วนใหญ่จะยึดหลักปรัชญาแนวสัจนิยม ที่มีจุดมุ่งหมายในการแสดงปัญหาสังคมสะท้อนภาพ
ความเป็นจริงแห่งชีวิตที่สัมพันธ์กับชีวิตของคนร่วมสมัย
3. ด้านปรัชญาการละคร
1. แนวอุคมคติ
ชนิดและลักษณะของบทละครพูด
้
ได้รับความนิยมในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 แต่มาซบเซาเมื่อสมัยสงครามโลกครังที่ 2 เพราะผู้คนหันมาสนใจภาพยนตร์ซึ่งเป็นสิ่งแปลกใหม่ ต่อมาได้มีการฟืนฟูการแสดงละครพูดอีกครังในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ซึ่งปัจจุบันการแสดงละครพูดสามารถแบ่งได้เป็น 3 ประเภท คือ
้
ชนิดและลักษณะของบทละครพูด
บทละครเวที
(Play on Stage)
ละครเวที
1. เรื่องจะแบ่งออกเป็นตอน เป็นฉาก
- ผู้เขียนบทต้องให้รายละเอียดเกี่ยวกับฉากชัดเจน
- สถานที่
- เวลา
- เครื่องประกอบฉาก
- บรรยากาศ
2.ตัวละคร
- มีใครบ้าง
- ตัวละครเป็นใคร
- มีลักษณะอย่างไร (เพศ วัย บทบาท ฯลฯ)
- เครื่องแต่งกาย
- บุคลิกพิเศษของตัวละคร
3.บทสนทนา (องค์ประกอบหลักที่สำคัญของบทละคร)
- สื่อความหมาย
- อารมณ์
- บอกเหตุการณ์
- เผยบุคลิกตัวละคร
- สร้างบรรยากาศให้ดูสมจริง
4.เสียงที่ใช้ประกอบฉาก
เสียงดนตรีเพลงหรือเสียงประกอบต่างๆที่ทำให้การแสดงนั้น ดูสมจริง เช่น เสียงน้ำตก เสียงฝีเท้า เสียงลมพัด เสียงกรีดร้อง นอกจากเสียงนี้เพลงประกอบฉากก็สำคัญเนื่องจากจะส่งผล ต่ออารมณ์ของผู้ชมด้วย
บทละครวิทยุ (Play on Radio)
ละครวิทยุ
1.บทบรรยาย
- แทรกบทบรรยายสั้น ๆ เพื่อให้ดำเนินเรื่องกระชับ
-เล่าประวัติความเป็นมา
-เหตุการณ์หรือฉาก
- ไม่ควรมีบทบรรยายมากเกินไปเพราะจะกลายเป็น เรื่องเล่า
2.ตัวละคร
- ผู้แต่งต้องกำหนดให้ชัดเจน
-ตัวละครเป็นใคร
-ลักษณะพิเศษ
- ละครวิทยุจะใช้เสียงพูดของตัวละครเพื่อบ่งบอกลักษณะของตัวละคร เช่น
-เสียงก้าวร้าวของนักเลง
-เสียงสุขุมของผู้ดี
-เสียงสดใสของเด็ก
3.บทสนทนาของตัวละคร
-เขียนเหมือนกับบทละครเวที
-แทรกบทรำพึงรำพันของตัวละคร เพื่อให้ผู้ฟังนึกภาพตามไปด้วย
-มักกำกับเสียงของตัวละครไว้ในวงเล็บเพื่อให้ผู้แสดงทำเสียง สอดคล้อง กับกิริยาที่ควรจะเป็นในขณะนั้น
4.เสียงดนตรี
- เป็นองค์ประกอบที่สำคัญสำหรับละครวิทยุ
- เสริมบรรยากาศให้ผู้ฟัง
- ใช้เป็นเครื่องเปลี่ยนฉาก
- เปลี่ยนระยะเวลาระหว่างฉาก
- ใช้เพื่อคั่นเหตุการณ์
- ผู้แต่งควรระบุเสียงดนตรีไว้ให้พร้อมและสอดคล้องกับเหตุการณ์
5.เสียงประกอบการแสดง
- เสียงต่างที่ช่วยให้ผู้ฟังนึกภาพไปตามท้องเรื่อง เช่น
- เสียงคนคุยกัน
- เสียงสุนัขเห่า
- เสียงฟันดาบ
- ผู้แต่งควรระบุไว้ให้ชัดเจนว่าจะใช้ตอนใดบ้าง
ตัวอย่างละครวิทยุ
https://www.youtube.com/watch?v=zkUaT5Ea_q0&list=PL9EC8B9929B507DD1
้
บทละครวิทยุ เรื่อง รักของผีเสือ
แก่นของเรื่อง : รักไม่มีเงื่อนไข
วัตถุประสงค์
1. เพื่อเสริมสร้างความสนุกสนาน และความบันเทิงใจแก่ผู้รับฟังทั่วไป 2. เพื่อเป็นการเสนอถึงมุมมองความรักในแง่ของการรักไม่มีเงื่อนไข
กลุ่มเป้าหมาย : ประชาชนทั่วไป
ผู้ประกาศ : ความรักมีอยู่หลากหลายรูปแบบด้วยกันนะคะ วันนีรายการของเราก็มีละครวิทยุเรื่องหนึ่งที่นำเสนอเกี่ยวกับมุมมองความรักที่ยอม เสียสละและทำทุกอย่างเพื่อคนที่เรารักค่ะ ความรักที่ว่านั่นก็คือ “การรักไม่มีเงื่อนไข” แต่ไม่ว่าความรักของคุณผู้ฟังจะเป็นอย่างไรความรักก็คือสิ่งที่สวยงามเสมอ ถ้าคุณผู้ฟังรู้จักที่จะรักให้เป็น ความรักรักก็จะอยู่กับเราตราบนานเท่านานแน่นอนค่ะ
ฉากห้างสรรพสินค้าแห่งหนึ่ง
อัศวิน : นิดครับคุณหิวข้าวหรือยัง
วนิดา : นิดก็เริ่มหิวข้าวแล้วล่ะค่ะวิน นี่มันก็เที่ยงแล้วนี่นา แต่เอ .. วันนี้เราจะทานอะไรกันดีน๊าอัศวิน : แล้วนิดอยากทานอะไรล่ะครับ
วนิดา : อืม .. นิดอยากทานพิซซ่า เอ็มเค เคเอฟซี ซิสเลอร์ ฮาจิบัง ยาโยอิ เชสเตอร์กริล …. ฯลฯ
อัศวิน : เอ่อ นิด วินว่าถ้านิดทานหมดทุกอย่างที่พูดมานี่ นิดคงไม่ใช่นิดแล้วนะ แต่นิดจะกลายเป็นหมูแทน 55
วนิดา : แหม วินก็นิดก็แค่พูดเล่นเฉย ๆ ค่ะ เอาเป็นว่าวันนี้เราไปทานข้าวมันไก่ร้านประจำกันดีกว่า
อัศวิน : ครับ
F/I เสียงรถยนต์ขับออกไป แล้วไปหยุดที่ร้านข้าวมันไก่ F/U ฉากร้านอาหาร
วนิดา : มาทานข้าวมันไก่ที่นี่ทีไร คิดถึงบรรยากาศเก่า ๆ ของเราจังเลยค่ะวิน
อัศวิน : ครับ วันที่วินเจอนิดครั้งแรก วนิดา : วินจำได้ด้วยหรอคะ นิดคิดว่านิดจะจำอยู่คนเดียวซะอีก อัศวิน : แล้วมีเรื่องไหนของเราที่วินจำไม่ได้บ้างล่ะครับ เดี๋ยวทานเสร็จแล้ววินจะพานิดไปที่ ๆ นึง
วนิดา : ที่ไหนหรอคะ นิดชักจะตื่นเต้นแล้วสิ
อัศวิน : บอกก่อนก็ไม่เซอร์ไพรท์ น้องครับเก็บเงินด้วย
พนักงานร้านข้าวมันไก่ : แปดสิบบาทครับพี่
อัศวิน : ไม่ต้องทอนครับ
F/I เสียงลุกจากเก้าอี้ เสียงรถยนต์แล่นออกไปหยุดที่สวนสาธารณะF/U
ที่มา : http://chawisa-ect.blogspot.com/2010/10/normal-0-false-false-false.html
ตัวอย่างละครวิทยุ : https://www.youtube.com/watch?v=zkUaT5Ea_q0&list=PL9EC8B9929B507DD1
บทละครโทรทัศน์ (Play on T.V.)
ละครโทรทัศน์
เขียนขึ้นเพื่อใช้แสดงออกอากาศทางโทรทัศน์ มีลักษณะเฉพาะคือ
-การเล่าเรื่องด้วยภาพและเสียง
-ภาพที่ผู้ชมเห็นมี ตัวละคร ฉาก และแสง
-เสียงมี 3 อย่างคือ
-เสียงพูดตัวละคร
-เสียงประกอบ
-เสียงเพลงประกอบ
หลักการเขียน ผู้แต่งจะต้องแบ่งกระดาษเป็น 2 ส่วน ดังนี้
-ส่วนซ้ายมือ เขียนเกี่ยวกับภาพ
-สิ่งที่ปรากฏในการแสดง
-อาการของผู้แสดง
-การจับภาพมุมต่างๆของกล้อง
-ต้องระบุให้ชัดเจน
-ส่วนขวามือ เขียนเกี่ยวกับเสียง
-บทพูดของตัวละคร
-เสียงประกอบ
-เสียงเพลงประกอบ
ละครโทรทัศน์ไม่มีการเปิดม่านและปิดม่าน แบบละครเวที แต่จะใช้การเริ่มถ่ายภาพ (เฟดอิน) และให้ภาพจางหายไป(เฟดเอาท์) แทน
ดังตัวอย่างต่อไปนี้
บทละครโทรทัศน์
ของคุณ วิม อิทธิกุล
องค์ประกอบของบทละครพูด
บทละครพูดมีองค์ประกอบเช่นเดียวกับบันเทิงคดีประเภทนวนิยาย และเรื่องสั ้น คือ ประกอบด้วย โครงเรื่อง ตัวละคร บทสนทนา และฉาก
แต่มีส่วนที่เพิ่มเติมเข้ามาคือ แสง สี เสียง ซึ่งถือว่าเป็นองค์ประกอบที่สำคัญอีกส่วนหนึ่ง ที่จะช่วยสร้างบรรยากาศ อารมณ์ หรือการรับรู้ ให้แก่ผู้ชม แทนการบรรยายหรือพรรณนา
องค์ประกอบของ
บทละครพูด
ความคิด (แก่นของเรื่องหรือจุดหมายของเรื่อง) หมายถึง แง่คิดหรือความเห็นเกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆในชีวิตที่ผู้เขียน ต้องการสื่อสารต่อผู้ชมและสามารถพิสูจน์ได้ว่าเป็นเรื่องจริง จากเรื่องราวและเหตุการณ์ที่เกิดขึ ้นในละคร โดยการให้แง่คิดจะต้องกลมกลืนไปกับโครงเรื่องและ ลักษณะนิสัยของตัวละครและปล่อยให้ผู้ชมได้ขบคิด ด้วยตนเอง
ความคิด
โครงเรื่อง
่
โครงเรื่่่่อง หมายถึง การลำดับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างมีเหตุผล และจุดมุ่งหมายปลายทาง การวางโครงเรื่่องก็คือ การวางแผนการกระทำของตัวละคร เพื่อให้ผู้ชมสามารถเข้าใจได้ว่ามีใครทำอะไร ด้วยจุดมุ่งหมายอะไร ภายใต้สภาพแวดล้อมเช่นไร พบอุปสรรคหรือไม่อย่างไร แก้ปัญหาหรือตัดสินใจอย่างไร และผลคืออะไร
่
การใช้ภาษา
การใช้ภาษา หมายถึง ศิลปะการถ่ายทอดเรื่องราวและความคิดของผู้แต่งออกมาทางคำพูดของตัวละครหรือบทเจรจา ซึ่งอาจเป็นบทร้อยแก้ว หรือร้อยกรองก็ได้
้
เนื่องจากบทละครนันเขียนขึนเพื่อแสดง บทบาทของตัวละครจึงไม่ได้อยู่ที่บทสนทนาเพียงอย่างเดียว แต่ต้องประกอบไปด้วยการแสดงออกทางใบหน้า ท่าทาง และการเคลื่อนไหว การเขียนบทละครโดยเฉพาะบทละครเวทีและบทละครโทรทัศน์จึงต้องกำหนดสิ่งต่าง ๆ เหล่านี เพื่อให้นักแสดง ผู้กำกับการแสดง ผู้ออกแบบฉาก เวที หรือส่วนประกอบอื่น สามารถนำมาตีความหมายและแสดงออกเป็น " ภาพ "ได้อย่างมีศิลปะ
ภาพ
้
ตัวละครและลักษณะนิสัย
- ตัวละคร หมายถึง
ผู้กระทำ และผู้ที่ได้รับผลจากการกระทำ
- การวางลักษณะนิสัยตัวละคร คือ การกำหนดให้ตัวละครมีลักษณะนิสัยตามความเหมาะสมของเรื่องราวที่เสนอ
มี 2 แบบ คือ
1)ตัวละครที่มีลักษณะเป็นแบบตายตัว
2)ตัวละครที่มีลักษณะเปลี่ยนแปลงตามสภาพการณ์ที่แวดล้อม
เสียง มีผลต่อบรรยากาศอารมณ์ของตัวละครและปฏิกิริยาโต้ตอบจากผู้ชม ผู้แต่งจึงควรเลือกใช้ถ้อยคำที่ทำให้เกิดเสียง จังหวะ ลีลา และความสูงต่ำ ดังค่อย ตลอดจนการใช้เสียงต่าง ๆ ต้องสัมพันธ์กับองค์ประกอบอื่น ๆ ของบทละครได้อย่างดีด้วย
เสียง
แนวทางในการอ่านและประเมินค่า
ผู้อ่านใช้วิจารณญาณและจินตนาการในการพิจารณาว่าที่ตัวละครแสดงพฤติกรรมเช่นนั้น เพราะอะไรจึงต้องอ่านอย่างละเอียดและใช้ความคิดไตร่ตรองเพื่อค้นหาสาระข้อคิดที่ผู้แต่ง
ต้องการสื่อมา ยังผู้อ่าน ขณะเดียวกันก็ได้รับความเพลิดเพลินจากการอ่านไปพร้อมกันด้วย
แนวการอ่านและประเมินค่าบทละครพูด
วิเคราะห์ภาษา
ภาษานั้นให้"รส"แก่ผู้อ่านและผู้ฟังผู้แต่งบทละครต้องใช้ภาษาได้อย่างดี เช่นเดียวกับกวีที่เลือกใช้คำเพียงไม่กี่คำเรียบเรียงเข้าด้วยกันเพื่อให้ความหมายที่จะทำให้ผู้อ่านคิดไปได้อีกไกล
4.วิเคราะห์ภาษา
้
วิเคราะห์โครงเรื่อง
เป็นการวิเคราะห์ถึงลำดับเหตุการณ์ที่ผู้เขียนบทเลือกสรร และเรียบเรียงขึนมาเป็นบทละคร คงเลือกที่ลำดับไว้อย่างดีจะมีผลต่อการสร้างอารมณ์ให้ผู้ชมมาก ศิลปะการเขียนบทละครที่ดี จึงขึนอยู่กับความสามารถของผู้แต่งในการวางโครงเรื่องเป็นอย่างมาก ปัจจัยที่จะใช้ในการ วิเคราะห์โครงเรื่องของบทละคร มีดังนี
้
1.วิเคราะห์โครงเรื่อง
้
1.1 จุดเริ่มต้น
1.1 จุดเริ่มต้น
คือ ช่วงเวลาที่ผู้แต่งบทละครประเภทการในชีวิตตัวละคร มาเป็นตอนเปิดเรื่องสู่ผู้อ่านหรือผู้ชม
1.3 การเตรียมเรื่อง
1.3 การเตรียมเรื่อง
เป็นการทำให้คนดูพร้อมสำหรับพัฒนาการของเรื่อง
ในตอนต่อๆไป โดยจะทำให้คนดูเชื่อได้เมื่อเกิดเหตุการณ์ ที่อาจผันแปรไปอย่างหน้ามือเป็นหลังมือ เช่น อาจเป็นเรื่องราวดูน่าเชื่อและไม่กะทันหันจนเกินไป และสร้างปมให้ชวนติดตาม
้
1.2 การปูพืน
ทำให้ทราบว่าเรื่องมีความเป็นมาอย่างไร เป็นการให้ข้อมูลเกี่ยวกับภูมิหลังของเรื่องราวเท่าที่จำเป็น
1.2 การปูุพืน
1.6 จุดวิกฤต
คือ ช่วงเวลาที่ตัวละครต้องตัดสินใจเลือกเดิน ซึ่งจะมีผลเปลี่ยนแปลงชีวิตในทางใดทางหนึ่ง บางครังตัวละครเป็นคนเลือกทางเดินเอง บางครังก็ถูกสถานการณ์บีบให้เลือก
้
1.6 จุดวิกฤต
้
1.7 จุดยอด
ที่เราจะมักเรียกทับศัพท์ว่า " ไคลแมกซ์ " ก็มีได้หลายครัง แต่ความตึงเครียดมากที่สุด มักอยู่ตอนท้ายเรื่อง
1.7 จุดยอด
1.5 การค้นพบ
คือ ภาวะที่ตัวละครประสบกับสิ่งใหม่ ๆ ที่เปิดเผยให้ตัวละครได้รู้ซึ่งมักจะมีผลให้ตัวละครตัดสินใจ กระทำการใด ๆ ที่มีผลเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตตัวเองไป
1.5 การค้นพบ
1.4 ความยุ่งยาก
คือ สิ่งที่ผู้แต่งนำมาใส่ไว้เพื่อหันเห หรือรบกวนสถานการณ์ที่เป็นอยู่ในเรื่อง ทำให้เกิดความปั่นป่วนและตัวละครประสบปัญหาที่จะต้องแก้
1.4 ความยุ่งยาก
1.9 เอกภาพ
คือ ความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของละครในด้านใดด้านหนึ่ง ซึ่งเป็นจุดเน้นหลักของบทละครแต่ละเรื่อง เป็นลักษณะที่แสดงว่ามีสิ่งหนึ่งสิ่งใดเชื่อมโยงอยู่ด้วยกัน
1.9 เอกภาพ
้
1.8 การคลี่คลาย
ทำให้สถานการณ์ในละครกลับมาสู่ภาวะปกติครัง เป็นการเชื่อมโยงเรื่องราวเข้าด้วยกันอย่างสมบูรณ์ และจบเรื่องลงอย่างสมเหตุสมผลเป็นที่พอใจแก่ผู้ชม
1.8 การคลี่คลาย
วิเคราะห์เสียง
เสียง เสียงหมายถึง สิ่งที่คนดูได้ยินทั้งหมดในละคร
5.1 เสียงที่พูดออกมา การเปลี่ยนลักษณะของเสียง เช่น สูง - ต่ำ ช้า - เร็ว ค่อย - ดัง ฯลฯ จะทำให้ความหมายของบทเปลี่ยนไปได้จึงมีความสำคัญในการสร้างความหมาย ให้แก่บทพูด
5.2 เพลงและดนตรี ไหนว่าจะไม่มีอยู่ในละครทุกเรื่อง แต่ละครบางเรื่องก็ใช้เพลงและดนตรีสื่อความหมายและอารมณ์อย่างมาก
5.3 เสียงประกอบเรื่อง เสียงในลักษณะนี้ยังสร้างบรรยากาศและอารมณ์อย่างมาก อาจให้ความรู้สึกหวาดผวาหรืออารมณ์เหงาเปลี่ยวเป็นต้น
5.วิเคราะห์ เสียง
วิเคราะห์ความคิด
ความคิด คือ เนื้อหาสาระที่บทละครมุ่งจะให้แก่คนดู เป็นข้อสรุปที่เราได้จากบทละครทั้งเรื่อง
3.วิเคราะห์ความคิด
วิเคราะห์ภาพ
เนื่องจากบทละครเขียนขึ้นเพื่อใช้แสดง ฉะนั้นภาพจึงมีส่วนสำคัญมาก เท่า ๆ สิ่งที่ได้ยินหรือบางครั้งอาจจะมากกว่าการอ่านบทละครจึงควรเป็นการอ่าน ที่ต้องสร้างภาพในจินตนาการไปด้วยเพื่อที่จะให้ผลสมบูรณ์ตามความประสงค์ ของผู้แต่ง
6.วิเคราะห์ภาพ
วิเคราะห์ตัวละคร
้้
้
2.1 การวิเคราะห์ตัวละครอาจทำได้ 2 ลักษณะ คือ วิเคราะห์ประเภทของตัวละคร เป็นการพิจารณาลักษณะของตัวละครในบทละครนัน ๆ ว่าจัดอยู่ประเภทใดดังต่อไปนี
2.1.1 แบบสองมิติ คือ แสดงลักษณะด้านใดด้านหนึ่ง มีลักษณะตื่นและแบนเหมือนอยู่บนแผ่นกระดาษที่มีแต่ความยาวและความกว้างแต่ไม่มีความลึก
2.1.2 แบบสามมิติ คือแสดงลักษณะให้เห็นมากมายหลายด้านเหมือนคนจริงๆ มีความลึก แสดงให้เห็นถึงความรู้สึกนึกคิด จิตใจที่อยู่ข้างในการกระทำ
2.1.3 แบบตายตัว แสดงลักษณะนิสัยตามที่คนทั่วไปคาดหมายว่าคนประเภทนี้จะต้องเป็น เช่น แม่เลี้ยงใจร้าย เด็กสาวไร้เดียงสา พระเอกผู้กล้าหาญและเสียสละ
้
2.วิเคราะห์ตัวละคร
2.2 วิเคราะห์กลวิธีการสร้างตัวละคร
2.2.1 ทางลักษณะภายนอก หมายถึง รูปร่างหน้าตา เพศ อายุ
2.2.2 ทางสังคม หมายถึง ฐานะ อาชีพ ศาสนา ความเกี่ยวพันในครอบครัว
2.2.3 ทางจิตวิทยา หมายถึง นิสัยใจคอ ทัศนคติ ความมุ่งหมายในชีวิต ความชอบ ความเกลียด
2.2.4 ทางคุณธรรมหรือจริยธรรม มีละครเพียงบางเรื่องเท่านันที่แสดงลักษณะตัวละครทางด้านคุณธรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งโศกนาฏกรรมเพราะเป็นละครประเภทที่สนใจและศึกษาความสำคัญของจริยธรรมของมนุษย์ยิ่งกว่าละครประเภทอื่น
้