2

Инвестициялық құн қазіргі жағдайда белгілі бір инвестор үшін Бизнестің кірістілігіне байланысты. Ол әлеуетті инвесторға салынған ақшаның оған қаншалықты тез оралатынын көруге және осы сомадан асатын кіріс мөлшерін анықтауға мүмкіндік береді.

Компанияның инвестициялық құны келесі жағдайларда қажет:

* бизнес иесінің инвестициялық жобаларды іске қосуы;

* инвесторларды тарту;

* фирмалардың бірігуі мен жұтылуы;

* компанияның сатып алу-сату.

Бизнес құнын есептеу үшін меншікті капиталға немесе инвестицияланған капиталға арналған ақшалай қаражат ағынына пайдалануға болады. Осы ағындардың негізгі айырмашылығы мынада, барлық салынған капиталдың ағымы компанияға, оның ішінде қарыз капиталына салынған барлық қаражаттар компанияның өздерінікі сияқты болжамқа сүйене отырып саналатынында.

Мүліктің нарықтық құны оның аса тиімді пайдаланылуын көрсетеді, ол табиғи мүмкінді, заң тұрғысынан рұқсат етілген, экономикалық негізделген, қаржылық тұрғысынан жүзеге асырылатын болып табылады және осы мүліктің ең жоғары құнына әкеледі. Аталған факті нарықтық қатынастарға қатысушылар ұсынылған бағаны белгілеу кезінде ескеріледі

Бизнестің нарықтық құны келесі жағдайларда қажет: компания немесе оның мүлкін мемлекет алып қойған кезде;

* акциялардың құнын нақтылау үшін;

* кепілдік ретінде компанияның құнын анықтау (мысалы, ипотекалық несие алу кезінде);

* компанияның жарғылық активтерінің ақшалай емес бөлігінің мөлшерін анықтау;

* кәсіпорын иесі банкрот болған жағдайда;

* федералды және жергілікті салық мәселелерін шешу;

* өтеусіз алынған мүлікті бағалау;

* бүкіл бизнесті немесе оның бір бөлігін сатып алу-сату мәмілелері.

Бизнес бағалау мақсаттары мен жағдайларына байланысты әр түрлі бағалануы мүмкін. Сондықтан бағалау құнын дәл анықтауды талап етеді.

Компанияның тарату құны тарату кезеңіндегі мүлік пен пайданың құнын қосу және алынған сомадан барлық қарыздар мен сатуға байланысты шығындарды шегеру арқылы есептеледі.

Тарату құны компанияны қысқа мерзімде сатуға мүмкіндік береді. Бұл жағдайда компанияның бағасы нарықтық бағадан едәуір төмен болады.

Қалпына келтіру-бұл компанияның қазіргі құны. Құндық бағалау кәсіпорынның жұмыс істеуіне және оны құруға барлық салымдарды (активтерді) жинақтауды білдіреді. Ағымдағы бағаны білу қажет:

* активтерді қайта бағалау кезінде;

* мүлікті сақтандыру;

* қолданыстағы салық жүйесін оңтайландыру.

Бағалау принциптері-нарықтық экономикаға тән белгісіздік жағдайында сақталуы қажет объектілердің құнын бағалау теориясының негізгі бастапқы ережелері.

Кәсіпорын пайдаланушысының принциптері:

Пайдалылық принципі: кәсіпорын әлеуетті иесіне пайдалы болған жағдайда ғана өзіндік құнға ие болады.

Ауыстыру принципі: ақылға қонымды сатып алушы кәсіпорын үшін бірдей пайдалылық дәрежесі бар басқа кәсіпорын үшін талап етілетін ең төменгі бағадан артық төлемейді.

Күту принципі: көп жағдайда кәсіпорынның пайдалылығы болашақ пайданы күтумен байланысты.

ДДД