Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

AWANGARDA KRAKOWSKA

PROGRAM

Program ugrupowania:

- zbudowanie nowej poezji, opartej na nowej estetyce cywilizacji

- fascynacja cywilizacją i jej wytworami (manifest Peipera "Miasto. Masa. Maszyna")

- krytyka metafizyki i sentymentalizmu - "Poeta nie jest kapłanem, nie jest beztroskim lekkoduchem, lecz poważnym rzemieślnikiem, pracującym w materiale słowa."

- propagowanie prostoty i ekonomizm środków wyrazu, czyli praca nad językiem poetyckim - "precz z watą słów - sens tkwi w skrócie i sile metafory, w kondensacji znaczeń słowa."

- przedstawianie dzieła literackiego jako logicznej konstrukcji

- adresatem poezji była masa ludzka (a nie jednostka)

- artysta miał być animatorem wyobraźni masowej.

A Perfect Template

for Various Topics:

Jedna noc

Julian Przyboś

WIERSZE

Ten dzień nie kończył się i dłużył, nieruchomo wisząc,

aż promienniej,

strzeliściej się rozwiał!

Zmrok gwałtowniej pierwsze gwiazdy wyrajał!

Świtała zorza nocy: twoja głowa.

Za oknem, rozpachnionym napęczniałą, parną ziemią,

liściastym, obłokowym szumem świat ościenny

przepłynął —

pokój głębią, jak burza ulewą, odelgnął!

Rzut twych w mroku zapalonych ramion

z sukni twoją nagłą nagość

wypłomienił!

W rozłęk biódr, w wilgną różę, rozpękłą od zewnątrz,

moim pędem, nabrzmiałym i tkliwym, do dna twego ciała,

do dreszczu wynikłego z nas, jak piorun z chwili,

zwarciej, głębiej, potężniej,

tkliwiej,

do zachwytu tchu!... Gdy spadła

ta

jedna noc więcej tysiąc!

Z TATR

Z Tatr

Pamięci taterniczki,

która zginęła na Zamarłej Turni

Słyszę:

Kamienuje tę przestrzeń niewybuchły huk skał,

To – wrzask wody obdzieranej siklawą z łożyska

i

gromobicie ciszy,

Ten świat, wzburzony przestraszonym spojrzeniem,

uciszę,

lecz –

Nie pomieszczę twojej śmierci w granitowej trumnie Tatr

To zgrzyt

czekana,

okrzesany z echa,

to tylko cały twój świat

skurczony w mojej garści na obrywie głazu!

to – gwałtownym uderzeniem serca powalony szczyt.

Na rozpacz – jakże go mało!

A groza – wygórowana!

Jak lekko

turnię zawisłą na rękach

utrzymać.

i nie paść,

gdy

w oczach przewraca się obnażona ziemia

do góry dnem krajobrazu,

niebo strącając w przepaść!

Jak cicho

w zatrzaśniętej pięści pochować Zamarłą.

(Z tomu Równanie serca)

MIASTO

"Miasto" Tadeusz Peiper

Miasto wyśrubowało się w ziemię

pięściami walczącego marzenia

Człowiek

odziany w walce upału

zamieszkał w swojej własnej dłoni

Niebo:

karta tytułowa zaginionej książki

PRZEDSTAWICIELE

PRZEDSTAWICIELE

Tadeusz Peiper

Programotwórca, poeta, prozaik, krytyk literacki i filmowy, dramatopisarz; jeden z najbardziej konsekwentnych nowatorów w polskiej literaturze. Pobyt w Hiszpanii w latach 1915–1920 wywarł istotny wpływ na estetyczny światopogląd Peipera, rozwijany przez pisarza po powrocie do kraju (1921) w wielu programowych i krytycznych publikacjach oraz w ramach oryginalnej twórczości poetyckiej. Tezy programowe Peiper propagował przede wszystkim na łamach „Zwrotnicy” (dwie serie: 1922–1923 i 1926–1927), założonego i redagowanego przez siebie pisma, wokół którego skupiła się grupa młodych twórców – Julian Przyboś, Jan Brzękowski, Jalu Kurek; tu ukazują się m.in. programowe artykuły: Punkt wyjścia, Miasto, masa, maszyna, Metafora teraźniejszości. Do odbiorców starał się dotrzeć również poprzez odczyty i publikacje książkowe (Nowe usta – 1925, Tędy – 1930). Swoje wiersze wydał w zbiorach: A i Żywe linie (oba 1924), Raz (1929), Na przykład. Poemat aktualny (1931). Publikował również dramaty (np. Szósta! Szósta – 1925) oraz powieści (Ma lat 22 – 1936, Krzysztof Kolumb odkrywca – 1949).

Julian Przyboś

Był najwybitniejszym poetą grupy, najsilniej też pozostawał pod wpływem teorii Peipera. Pierwsze tomiki to "Śruby" i "Oburącz", gdzie widać wyraźną fascynację pracą fizyczną, do której porównana jest artystyczna kreacja. Dzięki wysiłkowi można jedynie opanować materię, w tym słowną. Częstym bohaterem jego wierszy będzie więc rzemieślnik, który zmaga się z oporną materią, by nadać jej pożądany kształt, formę. W samym języku tych utworów widać fascynację Przybosia nowoczesną techniką, geometrią, fizyką. W centrum zainteresowania znajdzie się cywilizacja i jej osiągnięcia oraz miasto, które poddane antropomorfizacji okazuje się żywym, ludzkim organizmem.

Jalu Kurek

Jalu Kurek, ps. „mafarka”, Jan Skowron (ur. 27 lutego 1904 w Krakowie jako Franciszek Kurek, zm. 10 listopada 1983 w Rabce) – polski poeta i prozaik, przedstawiciel tzw. Awangardy Krakowskiej. Laureat Nagrody Młodych Polskiej Akademii Literatury za powieść społeczno-obyczajową z życia ówczesnej wsi małopolskiej Grypa szaleje w Naprawie.

Jan Brzękowski

Jan Brzękowski, ps. Jan Bereta, Jan Jarmott (ur. 18 grudnia 1903 w Nowym Wiśniczu, zm. 3 sierpnia 1983 w Paryżu) – polski poeta, pisarz i teoretyk sztuki, w szczególności poezji.

Awangarda Krakowska

– grupa literacka działająca w latach 1922−1927 przy krakowskim czasopiśmie „Zwrotnica”.

NAZWA

I

GENEZA

Skąd taka nazwa

Pochodzenie nazwy:

Sama nazwa nawiązuje do awangard zachodnich, które pojawiły się na początku XX wieku, a które były różnorodnymi kierunkami w sztuce zrywającymi z tradycją, realizmem i mimetyzmem, np. ekspresjonizm, surrealizm, dadaizm.

Awangarda Krakowska była drugą najważniejszą obok Skamandrytów grupą poetycką. Jak sama nazwa wskazuje, formacja utworzyła się w Krakowie, na początku lat 20., a jej głównym prawodawcą był Tadeusz Peiper. W latach I wojny światowej autor „Tędy” przebywał w Hiszpanii, gdzie zetknął się z nowoczesnymi, zachodnimi nurtami awangardowymi. Po powrocie do Polski Peiper skupił wokół siebie grono poetów, którzy chcieli wspólnie wystąpić z nowatorskim programem poetyckim. Został on zawarty w książkach Peipera „Nowe usta” (1925) i „Tędy” (1930).

Jednym z najgłośniejszych manifestów był tekst „Miasto, masa, maszyna”. Najważniejsze czasopismo grupy to krakowska „Zwrotnica” (1922 – 1927), a w późniejszym okresie „Linia” (1931 – 1933).

Geneza

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi