Rajoni Verior-Verilindor

Njohja me rajonin me te madh ne Shqiperi

Rajoni Verior dhe Verilindor shtrihet ne veri te lugines se lumit te Shkumbinit te mesem dhe , duke perfshire relievin malor, vazhdon deri ne kufirin shteteror verior dhe verilindor te Shqiperise me Malin e Zi, Kosove dhe Maqedoni. Ky rajon, si me i madhi (rreth 10000km ²), ka natyre shume larmishme dhe shume te pasur minerale, kimike, ujore, pyjore etj me te cilat lidhen mundesite e medha te zhvillimit. Natyra shume e larmishme, popullimi jo i njejte dhe shkalla e ndryshme e zhvillimit ekonomik bejne te mundur qe ne kete rajon te dallohen dy nenrajone: Alpet Shqiptare dhe nenrajoni Verilindor.

Alpet Shqiptare

Alpet perfshijne pjesen veriore te vendit, relievi ityre ka pamje te rralle me kreshta e shpate te thepisura, maja te mprehta te dhëmbëzuara dhe te zhveshura, me hone, kanione e gryka te ngushta pergjate luginave te thella te mbushura me pragje, duke perbere grumbullin malor më të ashper dhe me te copetuar ne te gjithe vendin, dukuri kjo e lidhur me mbizoterimin e formimeve gjeologjike te forta,veprimin intensiv te geryerjes, karstit, akujve e debores, te cilat ndikojne ne formimin e liqeneve akullnajore me vlera te medha ekologjike e shkencore Alpet shtrihen ne veri te lumit Drin. Gropa e Tropojes dhe rrjedha e poshtme e lumit te Valbones, i ndajne nga rajoni verilindor.Alpet kane gjatesi 64 km dhe gjeresi 60 km me siperfaqe 2200 km2, zene rreth 8% te siperfaqes se vendit. Per momentin Alpet paraqiten te izoluar, rruget qe i lidhin ata me pjeset e tjera brenda dhe jashte vendit jane te pakta dhe ne gjendje jo te mire.Edhe brenda alpeve lidhjet jane te veshtira, rruget kalojne ne qafa te larta qe ne dimer jane te pakalueshme.

Alpet Shqiptare

Shqiptarët në Mal të Zi janë popullsi autoktone. Pas zgjerimit territorial të Malit të Zi kah territoreve të banuara me shqiptarë në vitin 1878, shqiptarët për herë të parë bëhen shtetas të atij vendi. Shqiptarët që kanë marrë shtetësi malazeze kanë qenë myslimanë dhe katolikë, ndërsa kanë jetuar në qytet Tivar dhe Ulqin me rrethinat e tyre, në bregun e lumit Buna dhe të Liqenit të Shkodrës, si dhe në Triesh.[3]

Pas luftërave ballkanike, në përbërje të Malit të Zi kanë hyrë treva të reja të banuara me shqiptarë. Mali i Zi atëherë ka fituar një pjesë të Malësisë, gjëgjësisht Hotin dhe Grudën, me Tuzin si qendër, Anën e Malit, Plavën, Gucinë, Krajën, Rugovën, Pejën dhe Gjakovën. Në trevat e Plavës, Gucisë dhe Pejës, autoritetet vendore malazeze kanë kryer në muajt e parë të vitit 1913 krime të mëdha ndaj popullsisë shqiptare myslimane.[3]

Me krijimin e Mbretërisë së Serbëve, Kroatëve dhe Sllovenëve, pas Luftës së Parë Botërore, shqiptarët në Mal të Zi kanë qenë të diskriminuar dhe të privuar nga të drejtat e tyre. Pozita e shqiptarëve do të përmirësohet disi në Jugosllavinë e Titos. Në mesin e shekullit XX, në Mal të Zi kanë banaur rreth 20,000 shqiptarë, ndërsa numri i tyre do të rritet deri në fund të atij shekulli. Nga fundi i shekullit XX numri i shqiptarëve ka filluar të bie si pasojë e migrimeve.[3]

Shqiptarët në Mal të Zi janë popullsi autoktone. Pas zgjerimit territorial të Malit të Zi kah territoreve të banuara ...

STRATEGY

#4

#3

#1

#2

TIMELINE

STRATEGY