КҚБ 6-лекция

Жер үсті көлік құралы - жер бетінде адамдарды, жүктерді немесе оған орнатылған жабдықтарды жылжытуға арналған құрылғы. Жер үсті көлік құралдарының құрамына рельсті емес және Рельсті жер үсті көлік құралдары кіреді.

Рельссіз көлік құралдарының құрамына: жол көлік құралдары, жолдан тыс көлік құралдары, Жол-құрылыс техникасы, көтергіш-көлік машиналары, жүк және жеңіл автомобильдер, жүк-жолаушы және мамандандырылған автомобильдер, мотоциклдер, мопедтер, сондай-ақ көлік техникасының басқа да түрлері кіреді.

Рельсті көлік құралдарына локомотив, теміржол вагоны, метро вагоны және трамвай кіреді. Жер үсті көлік құралдарына қатысты нарықтық құнды бағалауды есептеу ұсынылатын жалпы қағидаттар, ережелер мен әдістер бар.

Жер үсті көлік құралдарының құнын бағалау жөніндегі қызметті ақпараттық қамтамасыз ету келесі критерийлерді тікелей немесе жанама алуға мүмкіндік беретін ақпарат көздерінің кешені болып табылады:

• бағалау объектісі туралы техникалық сипаттағы алдын ала мәліметтер;
• бағалау объектісінің негізгі сипаттамаларын белгілеу және оны сәйкестендіру үшін қажетті мәліметтер;
• жылжымалы мүлік нарығындағы бағалау объектісінің дәл аналогының бағасы туралы деректер.

Жер үсті көлік құралдарын бағалау жөніндегі жұмыстарды орындау үшін көлік құралы туралы мынадай бастапқы мәліметтер болуы қажет: функционалдық мақсаты және қолданылу саласы, дайындаушы кәсіпорын, маркасы, моделі, типі, жиынтықталуы, сәйкестендіру нөмірі, қосымша жабдық, негізгі техникалық сипаттамалары, пайдалану параметрлері, Шығарылған жылы және пайдаланудың басталған күні.

Жердегі көлік құралының негізгі пайдалану қасиеті оның құнын анықтайтын беріктігі болып саналады, өйткені жердегі көлік құралы қалпына келтірілетін (жөнделетін) объект болып табылады, сондықтан бағалау қызметінде сенімділік пен беріктік сияқты екі компонент ескеріледі.

Бағалау объектісі туралы қолда бар ақпаратты ескере отырып, көлік құралдарын бағалаудың жалпы қағидаттарымен, ережелерімен және әдістерімен келісе отырып, жердегі көлік құралының нарықтық немесе өзге құны айқындалады.

Теміржол көлігі - бұл жер үсті көлігінің бір түрі, онда жүк немесе жолаушыларды тасымалдау рельс - теміржол арқылы жүзеге асырылады. Теміржол - бұл рельстермен жабдықталған арнайы жол. Ол сонымен қатар бір және бірнеше жолдардан тұруы мүмкін. Теміржол көлігінің бірнеше түрлері бар:

1. Жолаушылар тасымалына арналған теміржол жылжымалы құрамы. Оларға моторвагонды жылжымалы құрам, локомотивтер, вагондар, арнайы теміржол жылжымалы құрамы, тіркемелер және т. б. жатады.;

2. Арнайы жүктерді тасымалдауға арналған вагондар. Оларға мотовоздар, дрезиналар, арнайы автомотрисалар, теміржол құрылыс машиналары және т. б.;

3. Жалпы пайдаланудағы теміржолдарда пайдаланылатын Тартымдық жылжымалы құрам. Оларға локомотивтер, моторвагонды жылжымалы құрамдар - электр пойыздары, дизель пойыздары, автомотрисалар - яғни рельстік автобустар жатады.

Теміржол көлігін бағалау белгілі бір мақсаттар үшін нарықтық немесе басқа құнды анықтауды білдіреді. Қазіргі уақытта тіркемелерді бағалау, пойыздарды бағалау, локомотивтерді бағалау, вагондарды бағалау, Электр пойыздарын бағалау, Жылжымалы құрамдарды бағалау және т.б. теміржол көлігін бағалау, пойыздарды бағалау, локомотивтерді бағалау, вагондарды бағалау, тіркемелерді бағалау, Электр пойыздарын бағалау, арнайы жылжымалы құрамдарды бағалау барлық тәсілдерді, әдістер мен принциптерді ескере отырып жүргізіледі.