Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

Strategie postępowania w leczeniu ADHD

Diagnoza

ADHD

ADHD można zdiagnozować dopiero u dziecka w wieku szkolnym. Uwaga i koncentracja dojrzewają do 6-7. r.ż. dziecka. Wcześniej mówimy o podejrzeniu ADHD. Ale przed 7. r.ż. objawy muszą już występować.

- stawia się na podstawie kryteriów diagnostycznych ICD-10, klasyfikacji, która jest obowiązująca w Polsce

- ADHD (zaburzenie hiperkinetyczne) jest rozpoznaniem klinicznym, które stawia się na podstawie wywiadów i obserwacji dziecka.

Rozpoznanie zespołu hiperkinetycznego (ADHD)

Umiarkowane ADHD

Psychoedukacja

Psychoedukacja ma na celu przekazywanie wiedzy na temat funkcjonowania człowieka w różnych okolicznościach życiowych i warunkach społecznych. Dzięki zdobytej wiedzy na temat trudności napotykanych w życiu możliwe jest zmniejszenie poczucia lęku oraz znalezienie dogodnych rozwiązań. Ma ona na celu zmianę zachowań i postaw, a także naukę radzenia sobie z chorobą i zrozumienie jej. Psychoedukacja jest zwykle prowadzona w formie zajęć grupowych.

Koncepcja grupy psychoedukacyjnej charakteryzuje się pewnymi regułami. Ma określoną liczebność - zwykle od 6 do 12 osób; ramy czasowe od 90 do 120 minut; plan zagadnień na 6 – 12 spotkań. Określona jest także jasno sama grupa uczestników. Podział wprowadzany jest z myślą o zoptymalizowaniu korzyści emocjonalnych i poznawczych. W grupie osób, które są w różnych fazach choroby i leczenia – byłoby zbyt wiele czynników, powodujących lęk i depresję.

Dlaczego psychoedukacja jest ważna ?

Psychoedukacja stanowi integralną część terapii. Podobnie jak dieta uzupełniają leczenie – tak psychoedukacja dopełnia proces leczenia w sferze psychologicznej. Jej skuteczność potwierdzają badania naukowe. Pozytywne oddziaływanie psychoedukacji uwidacznia się szczególnie w sferze samopoczucia emocjonalnego i w poziomie zdobytej wiedzy.

Warsztaty dla rodziców

Niezwykle ważne jest poradnictwo w zakresie metod wychowawczych a wśród nich:

- sposoby komunikowania się z dzieckiem,

- chwalenie i nagradzanie go,

- tworzenie przejrzystego planu dnia i obowiązków,

- ustalanie jasnego systemu zasad i konsekwencji za zachowania niepożądane

Współpraca ze szkołą

  • zalecenia do pracy z dzieckiem
  • kreatywne metody nauki
  • współpraca z psychologiem

Współpraca ze szkołą

Dieta

Dieta dla dzieci z ADHD to jedna z alternatywnych metod leczenia zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. Należy jednak pamiętać, że nie jest ona cudownym lekiem na problemy dziecka i rodziców. Może jedynie wspierać terapię psychologiczną czy farmakologiczną dziecka

U dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej często stwierdza się występowanie alergii pokarmowych, takich jak alergia na: białko mleka krowiego, pszenicę, kukurydzę, soję, kurze jaja, orzechy, czekoladę, konserwanty. Alergie pokarmowe przyczyniają się do utraty niektórych składników odżywczych, co wzmaga intensywność objawów ADHD. U niektórych dzieci po wykluczeniu z diety pokarmów uczulających stwierdza się zmniejszenie nadpobudliwości.

Alergie pokarmowe u dzieci z ADHD

Dieta eliminacyjna

dietaeliminacyjna zakłada unikanie spożywania pokarmów obfitujących w barwniki i konserwanty, takich jak kupowane w sklepach dżemy, galaretki, sosy w proszku, marynaty czy soki. Zaleca się zastępowanie cukru miodem.

Dieta niewielu produktów

dieta niewielu produtów opiera się na rozpoznaniu metodą prób i błędów pokarmów alergizujących i wyeliminowaniu ich z jadłospisu. Dieta pozwala zmniejszyć nasilenie objawów ADHD u dziecka, zwłaszcza agresywne zachowania i dystrofię.

Programy terapeutyczne

Programy terapeutyczne

W terapii ADHD należy pamiętać, że jest to leczenie multimodalne, zwykle wieloletnie i czynnie angażujące rodzinę, szkołę, psychologa/pedagoga, lekarza. Nie jest wskazane ograniczanie się do samej farmakoterapii, ponieważ leki nie są w stanie zmienić wszystkich aspektów funkcjonowania dziecka z ADHD. Terapię można zakończyć, kiedy nasilenie objawów u dziecka przestaje zakłócać jego funkcjonowanie i dziecko może już sobie poradzić samo.

Terapia poznawczo-behawioralna

Terapia poznawczo–behawioralna jest metodą leczenia zaburzeń psychicznych, trudności emocjonalnych oraz problematycznych zachowań. Charakteryzuje się ustrukturowanym i zorientowanym na określone cele i problemy sposobem współpracy terapeuty i pacjenta.

Definicja

Cele, które należy stawiać w terapii dziecka z ADHD

Cele

  • zmniejszenie nasilenia objawów ADHD
  • zmniejszenie objawów współwystępujących (np. dysleksja, tiki)
  • zmniejszenie ryzyka późniejszych powikłań.

Przebieg terapii poznawczo-behawioralnej

Terapia poznawczo-behawioralna koncentruje się na bieżących problemach, najważniejsze jest to, co jest tu i teraz. W leczeniu najczęściej nie rozpamiętuje się przeszłości, choć są wyjątkowe sytuacje, gdy jest to nieuniknione.

Przebieg

Trening zastępowania agresji

Terapia zastępowania agresji to program rozwijający kompetencje społeczne, dzięki którym uczestnicy będą potrafili poradzić sobie ze swoją agresją, zastępując zachowania agresywne innymi, nowymi, prospołecznymi.

Modyfikowanie zachowań wychowanek przejawiających agresję lub inne za burzone zachowania.

Cele

Uczenie norm moralnych i wartości społecznie aprobowanych.

Nauczenie umiejętności alternatywnych wobec agresji oraz sposobów kontrolowania gniewu i bardziej efektywnych sposobów myślenia.

Trening Umiejętności Społecznych przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży z zespołem Aspergera, ADHD oraz trudnościami w relacjach społecznych w wieku: od 6 do 18 lat oparty jest na zasadach teorii kognitywnego nauczania społecznego – jest to forma regularnego treningu grupowego. Głównymi celami programu są:

-poszerzenie wiedzy o umiejętnościach społecznych;

-zwiększenie zakresu umiejętności wykonawczych;

-zmiana doświadczeń, przeżyć związanych z byciem w sytuacjach społecznych – zmniejszenie doświadczanego napięcia, uzyskanie lepszej samooceny.

Trening umiejętności społecznych

Rozwijanie umiejętności społecznych stanowi zasadniczy aspekt oddziaływań terapeutycznych w pracy z osobami z zespołem Aspergera, ADHD. Nabywanie umiejętności społecznych umożliwia im nie tylko otwarcie na świat, przezwyciężanie silnych reakcji nawykowych, ale również zmiany w obszarach osobowości przez kształtowanie poczucia wartości i własnej skuteczności. Trening umiejętności społecznych opiera się na 50 umiejętnościach programu Skillstreaming podzielonych na grupy tematyczne, które obejmują: podstawowe i zaawansowane umiejętności społeczne, umiejętności radzenia sobie z uczuciami i ze stresem, alternatywne umiejętności wobec agresji oraz umiejętności planowania.

Ciężkie

ADHD

Farmakoterapia

Brak poprawy w funkcjonowaniu

Farmakoterapię należy wprowadzić w sytuacji:

Wskazania

  • braku skuteczności oddziaływań terapeutycznych
  • współwystępowania głębokich i uporczywych zaburzeń funkcjonowania dziecka w różnych środowiskach
  • obecności zaburzeń będących powikłaniem ADHD

Główne cele farmakoterapii to:

Cele

  • zmniejszenie nasilenia objawów
  • poprawa w funkcjonowaniu dziecka

Wybór leku zależy od m.in.:

Wybór leku

  • nasilenia objawów i ich wpływu na codzienne życie pacjenta
  • efektywności oddziaływań pozafarmakologicznych
  • obecności innych zaburzeń (np. zaburzenie tikowe, padaczka)
  • tolerancji leczenia farmakologicznego
  • możliwości zapewnienia jego regularnego przyjmowania
  • preferencji rodziców i dzieci

Rodzaje leków

Rodzaje leków

Leki

psychostymulujące

Leki

psychostymulujące

  • są to głównie pochodne amfetaminy
  • poprawiają funkcjonowanie poznawcze, czujność, czas reakcji, pamięć krótkotrwałą,
  • zmniejszają nasilenie zachowań impulsywnych
  • poprawiaja funkcjonowanie u 70-80% dzieci z ADHD
  • skuteczne jeżeli zachowanie dziecka spowodowane jest słabym panowaniem nad impulsami
  • nie zastępują treningów behawioralnych, zajęć wychowawczych czy treningu zastępowania agresji

Chlorowodorek metylofenidatu

Metylofenidat

Jest to lek o działaniu stymulującym stosowany w leczeniu ADHD u dzieci od 6 r.ż. i u młodzieży po wcześniejszym wprowadzeniu terapii niefarmakologicznych. Rodzic powinien wiedzieć że lek ten utrzymuje się krótko w organizmie (do 3-4 godzin) i wymaga stosowania w kilku dawkach dobowych. Rozpoczyna się od stosowania 5 mg dwa razy na dobę. Zwiększanie dawki jest dostosowane do reakcji pacjenta.

Dostępny jest również metylofenidat w postaci średnio i długo działającej. Można go podawać dzieciom o bardzo nasilonej postaci ADHD, gdy rodzice nie mają możliwości kontrolowania podawania dodatkowych dawek w szkole. Ich zaletą jest też natychmiastowe działanie.

Działanie niepożądane

  • działają hamująco na apetyt
  • efekt odbicia
  • niemiarowy rytm serca
  • wahania nastroju
  • trudności z zasypianiem
  • niekontrolowane dźwięki lub ruchy ciała
  • objawy alergii (wysypka, świąd lub pokrzywka na skórze)
  • obrzek twarzy, warg, języka
  • uczucie nadmiernego podniecenia, ożywienia i niepohamowania
  • bóle głowy
  • obniżenie liczby krwinek- zwiększona skłonność do infekcji, krwawień, siniaków

Atomoksetyna

Atomoksetyna

Jest inhibitorem wychwytu zwrotnego neuroadrenaliny i dopaminy. Początek jej działania jest wolniejszy niż w przypadku środków stymulujących. Ujawnia się po dwóch tygodniach przyjmowania leku, a pełna skuteczność osiągana jest po sześciu tygodniach leczenia.

Działania niepożądane

  • zmiany nastroju
  • bóle głowy
  • bóle brzucha
  • dolegliwości żołądkowo-jelitowe
  • nudności
  • dysforia

Klonidyna

Klonidyna

Jest to lek stosowany w leczeniu nadciśnienia ale znalazła swoje zastosowanie rónież w leczeniu ADHD. Zmniejsza niepohamowane impulsywne działania oraz nadruchliwość. Ma jednak niewielki wpływ na poprawę koncentracji uwagi. Pełne działanie ujawnia się dopiero po kilku tygodniach jej przyjmowania. Niezbędne przy klonidynie jest regularne mierzenie ciśnienie i tętna. Nie jest polecana w dzieci z bardzo niskim ciśnieniem oraz u dzieci z problemami nerek.

Działania niepożądane:

  • nadmierna senność
  • bóle i zawroty głowy
  • przygnębienie
  • pogorszenie nastroju
  • stany depresyjne

Neuroleptyki

Neuroleptyki

Należą do grupy leków przeciwpsychotycznych. Z uwagi na silne działanie uspakajające stosuje się je w leczeniu tików oraz niekiedy w leczeniu nadpobudliwości. Często stosowane u dzieci z problemami z agresją oraz impulsywnością. Neuroleptyków używa się również w leczeniu ciężkiej postaci ADHD ze współwystępującymi zaburzeniami zachowania. Efekty widoczne są po kilku dniach, najpóźniej po dwóch tygodniach.

  • guanfacyna
  • bupropion
  • reboksetyna
  • nortryptylina
  • Agoniści α2-adrenergiczni
  • Imipramina

Inne

Bibliografia:

  • Kajka N., Szymona K., Terapia ADHD: trening sukcesu w pracy z dzieckiem nadpobudliwym, Czelej, Lublin 2014
  • Borowska A., Jak pomóc dziecku z ADHD?,Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2009
  • Young S., Bramham J., Psychoterapia poznawczo-behawioralna ADHD, PWN, Warszawa 2013
  • http://www.psychiatria.com.pl/index.php/wydawnictwa/2017-vol-17-no-4/adhd-wskazowki-praktyczne-farmakoterapia-i-prowadzenie-dokumentacji?aid=696 (dostęp: 28.10.2019)

Dziękujemy za uwagę!

Topic

Karolina Rogozińska

Patrycja Sulima

pedagogika specjalna, I stopień, 2 rok

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi