КҚБ 14-лекция

01

Заң шығарушы сот сарапшысының қорытындысының мазмұнын тек жалпы жағдайда реттейді. Сарапшы немесе сарапшылар комиссиясының қорытындысында:

1. Зерттеу нәтижелері бойынша сот сарапшысы (сарапшылар) өз атынан жазбаша қорытынды жасайды және оны өзінің қолымен және жеке мөрімен куәландырады. Сот сараптамасын сот сараптамасы органы жүргізген жағдайда, сот сарапшысының (қолдарының) қолы аталған органның мөрімен куәландырылады;

2. Сарапшының қорытындысында: оның тіркелген күні, сот сараптамасының уақыты мен орны; сот сараптамасын жасауға негіздеме; сот сараптамасын тағайындаған орган туралы ақпарат; сот сараптамасы өндірісі сеніп тапсырылған сот сараптамасы органы және (немесе) сот сарапшысы (сот сарапшылары) туралы мәліметтер (тегі, аты, әкесінің аты, білімі, сарапшы мамандығы, мамандығы бойынша жұмыс өтілі, ғылыми дәрежесі және ғылыми атағы, қызметі өткізілді); сот сарапшысының (сарапшылардың) қолымен куәландырылған, оған көрінеу жалған қорытынды бергені үшін қылмыстық жауапкершілік туралы ескертілген белгі; сот сарапшысының (сарапшылардың) рұқсатымен қойылған сұрақтар; сот сараптамасы кезінде болған процеске қатысушылар және олар берген түсініктемелер туралы мәліметтер; зерттеу объектілері ; қолданылатын әдістерді көрсете отырып, зерттеу мазмұны мен нәтижелері; зерттеу нәтижелерін бағалау, сот сарапшысына (-тарына) қойылған сұрақтар бойынша қорытындыларды негіздеу және тұжырымдау;

3. Егер осы Заңның 34-бабында көрсетілген мән-жайлар сот-сараптамалық зерттеу барысында анықталса, қорытындыда сот сарапшысына (сот сарапшыларына) қойылған барлық немесе кейбір сұрақтарға жауап берудің мүмкін еместігінің негіздемесі болуы керек.

4. Сарапшы қорытындысының құрылымы мен мазмұнын, оның нәтижелері бойынша комиссиялық, кешенді, қосымша және қайталама сот сараптамасы нәтижелерін рәсімдеу ерекшеліктерін сот сараптамасы қызметі саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

5. Осы баптың 1-тармағында белгіленген тәртіппен куәландырылған сарапшының қорытындысын бейнелейтін материалдар ( фототаспалар , диаграммалар, графиктер, кестелер және басқа материалдар) қорытындыға қоса беріледі және оның ажырамас бөлігі болып табылады. Зерттеуден кейін қалған нысандар, оның ішінде үлгілер де қорытындыға қоса берілуі керек.

02

Кіріспе бөлігі бар:

- сараптама тағайындалған істің нөмірі мен атауы;

- тергеуге байланысты істің мән-жайларының қысқаша сипаттамасы;

- сараптама тағайындаған орган және адам туралы мәліметтер, сараптама тағайындаудың құқықтық негіздері (қаулы немесе ұйғарым);

- сараптама мекемесінің атауы, емтихан өткізген адам (немесе адамдар) туралы алғашқы мәліметтер (тегі, аты, әкесінің аты, білімі, сарапшылардың біліктілігі, ғылыми дәрежесі, атағы, сараптама жұмысының тәжірибесі);

- сараптама түрі және түрі.

03

Ғылыми-зерттеу бөлігі баяндамасында әдетте егжей-тегжейaлі сипаттайды:

- сараптамаға ұсынылған объектілердің орау түрі, оның тұтастығы, бөлшектері;

- осы объектілердің жағдайы және салыстырмалы үлгілер;

- оның әдістемесін, белгілі бір әдістерді қолдану шарттарын сипаттай отырып кезеңдер бойынша зерттеу процесі.

Зерттеу негізінде анықталған белгілерге ғылыми түсініктеме беріледі және бұл сипаттама логикалық негізделіп, түпкілікті тұжырымдарға әкелуі керек.

Егер емтихан күрделі болса немесе оның барысында кешенді зерттеулер жүргізілсе, зерттеу бөлімі синтездейтін бөліммен аяқталады , мұнда сараптаманың әртүрлі типтері немесе әдістерінің мамандары болып табылатын сарапшылар алынған мәліметтерді жалпылай тұжырымдайды.

2) Процессуалдық заңда көрсетілген негіздер бойынша даулауға жататын адам сараптама жүргізді ме?

3) Сараптама тағайындау және өткізу кезінде процеске қатысушылардың құқықтары сақталды ма?

4) Салыстырмалы зерттеу үшін үлгілерді алу және тиісті жазбада жазу кезінде процедуралық тәртіп бұзылды ма?

5) Сарапшы қорытындысының процедуралық нысаны сақталды ма және ол үшін барлық деректемелер бар ма?

2. Заттық дәлелдемелер мен үлгілердің шынайылығы бағалануға жататын зерттелген заттай дәлелдемелер мен үлгілердің шынайылығы мен жеткіліктілігін , олардың зерттеуге жарамдылығын және қорытынды беру үшін жеткіліктілігін тексеру. Зерттеулерге үлгілердің жарамдылығы мен жеткіліктілігі қолданылатын сараптамалық зерттеу әдістері тұрғысынан анықталады.

3. Сараптама әдіснамасының ғылыми негізділігі мен оны қолдану заңдылығын бағалау өте қиын, өйткені судья, әдетте, зерттеу тиесілі білім саласындағы сарапшы емес. Ол осы жағдайларда ұсынылған әдістеме және оны қолданудың мүмкін нәтижелері туралы ақпаратты көптеген анықтамалық және әдістемелік әдебиеттерден алады. Әдебиеттер үнемі жаңартылып отырады, ал эксперттік тәжірибені ғылыми-әдістемелік қамтамасыз етуді дамыту және жетілдіру жаңа әдістердің бұрын жарияланғанға қайшы келетіндігіне әкеледі.

6. Сараптамалық зерттеу нәтижелерінің берілген азаматтық іске сәйкестігін тексеру (яғни олардың дәлелдемелік мәні), бұл дәлелдеу пәнімен және істің басқа мән-жайларымен байланыс ретінде түсініледі, оны белгілеу қажет іс жүргізу мақсаттарына қол жеткізу. Сараптамалық зерттеу нәтижелерінің оны бағалауға сәйкестігін тексеру сарапшы белгілеген факт дәлелдемелер тақырыбына кіретіндігін немесе іс үшін маңызы бар басқа мән-жайлар арасында болатындығын және сарапшы жасаған қорытындылар анықтауға және мүмкіндік беретіндігін анықтаудан тұрады. бұл фактіні дәлелдеу.

7. Сарапшы қорытындыларының іс бойынша қолда бар дәлелдерге сәйкестігін тексеру, т . сараптамалық пікірді басқа дәлелдемелермен бірге бағалау.

Қорытындының бағалау сызбасын түзетуге болады:

- егер сарапшы өзіне қойылған немесе қойылған барлық сұрақтарға жауап беруден бас тартса, бас тартудың негізділігі бағаланады. Егер бас тарту дәлелді деп танылса, сот не сараптама жүргізуден бас тартады, не сараптамалық тапсырманы қайта өзгертеді, не сараптама жасауды басқа сарапшыға (сараптама мекемесіне) тапсырады немесе қажетті қосымша материалдарды ұсынады;

- егер сарапшы сараптамалық тапсырманы қайта құрған болса, онда сұрақтар тұжырымдамасының өзгеруі заңды ма, жоқ па, және сұрақтардың мағынасы өзгерген-өзгермегенін, ғылыми-редакторлық тұрғыдан негізделгендігін анықтау керек. ;

- егер сарапшы сараптамалық тапсырманың шеңберінен шыққан болса, сарапшының біліктілігін, алынған нәтижелердің қолайлылығы мен сәйкестігі тұрғысынан сараптамалық тапсырманы кеңейтудің заңдылығы бағаланады;

- егер қайта сараптама жасаған сарапшы алғашқы сараптаманың қорытындысын сыни талдауға ұшыратса, онда бұл екі тұжырым да жиынтықта бағалануы керек .