OKUL YÖNETİMİ

Bilimsel Yönetim Yaklaşımı

FREDRICK WINSLOW TAYLOR

Bilimsel yönetim düşüncesinin gelişmesine en büyük katkıda bulunan ve bu düşünceyi yeterli bir şekilde tanımlayan Taylor'a göre işçiler ekonomik yollarla motive edilebilen ve sürekli yönlendirmeye ihtiyacı olan varlıklardır.

Anahtar kavram makine metaforudur ve işçiler de bu makinenin dişilisi olarak görülmektedir.

Taylor çeşitli deneylerle bu inancını uygulama alanına aktarma olanağı bulmuş ve bu deney sonuçlarına dayanarak yönetim anlayışının temel ilkilerini açıklamıştır. Diğer adı Taylorizm olan Bilimsel Yönetim Akımının belli başlıca ilkeleri şöyle özetlenebilir:

Bilimsel Yönetim Yaklaşımı

• Yönetim ve örgütsel faaliyetler, bilimsel ilkelerle gerçekleştirilmelidir.
• Örgütsel faaliyetler, tutarlı ve koordineli bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
• Yönetimde verimlilik esas alınmalıdır.
• Her iş, kendini oluşturan alt görevlere ayrılmalıdır.
• Bireyler, eğitilerek işi öngörülen tarzda yapabilecek hale getirilmelidir.
• Belirli bir işin, tek tek her parçasında uzmanlaşılmalıdır.
• Çalışanlar sürekli denetlenmelidir.
• Teşvik edici ücret sistemleri geliştirilmelidir.
• İşletmedeki bütün işler planlanıp, programlanmalıdır.Her faaliyet uygun yerde, uygun zamanda ve uygun koşullarda gerçekleştirilmelidir.

Yönetim Süreci Yaklaşımı

HENRI FAYOL

• Personel devamlılığı
• İnisiyatif
• Birlik ruhu
• Eşit ve adil ilişki
• Düzen
• Aşamalı yapı(Hiyerarşi)

Yönetim süreçleri temsilcisi olan Fayol, maden mühendisi olarak çalışırken deneyimlerine dayalı yöneticiler için 14 temel prensip içeren bir liste hazırlamıştır.Bu 14 temel prensip:

• İşbölümü
• Yetki ve sorumluluk
• Disiplin
• Kumanda birliği
• Yönetim birliği
• Genel çıkarların üstün tutulması
• İyi bir ödül sistemi
• Merkeziyetçilik

Yönetim Süreci Yaklaşımı

Fayol, bu ilkelerin tüm örgütlerde uygulanabileceğini savunmuştur.

Bu ilkelerin yanında Fayol'a göre; yönetim faaliyetleri planlama, örgütleme, yürütme, koordinasyon ve kontrol olmak üzere bir süreç şeklinde meydana gelmektedir. Bu sürecin başlıca safhaları, yönetimin temel fonksiyonları belirtilmektedir.

Bürokrasi Yaklaşımı

MAX WEBER

Weber sosyal analizleri ve iş gücü yönetimi ve organizasyonu üzerinde çeşitli çalışmalar yapmıştır. Yöentim anlayışının temelinde meşruluk kavrfamı yatar.

Bu kavram, haklı görülen yetkinin kabulü demektir. Daha açık bir ifadeyle, yönetilenlerin yönetenleri için besledikleriinancı ifade eder. Bu inanç , yönetimin temelini oluşturur. Her yönetim yayılmak ve kabul görmek ister. Bunun için de yönetim, yönetilenler nezdinde meşru olmalıdır.

Weber yetkiyi; geleneksel, karizmatik, ussal-yassal olmak üzere üç gruba ayırmıştır.

Geleneksel yetki, kişisel olup doğuştan kazanılan statüye bağlıdır. Yetki ve emirler geleneğe aykırı olmadığı takdirde meşrudur.

Bürokrasi Yaklaşımı

Karizmatik yetki, yöneticinin kendisini nasıl algıladığından çok takipçplerinin yöneticiyi nasıl gördüğüyle ilgilidir. Daha çok toplumsal duygusallıktan beslenir. Karizmatik yetki de kişiseldir. Ancak geleneksel yetki gibi, doğuştan ve geleneklerden kaynaklanmaz, sonradan kazanılır.

Ussal-yassal yetki, bu yetki yasal seçimler sonucu elde edilir ve yine aynı şekilde devredilir. Emirler herkesi bağlayıcı niteliktedir. Bu yetki, daha özel ve daha evrensel bürokratik yapılar için geçerlidir.

SİSTEM KURAMI

Genel sistem teorisi, Ludwig Von Bertalanffy tarafından oluşturulmuştur. Bertalanffy, aynı zamanda genel sistem teorisinin yaygınlaştırılmasına dayalı bir haraketin ve bilimsel örgütlenmenin öncüsü de olmuştur. Sistem en basit deyimiyle, organize olmuş kümedir. Başka bir tanımlamada sistem, karşılıklı olarak birbirine dayalı unsurlar topluluğu olarak görülmüştür.

Sistemler çevreleriyle etkileşen ''açık sistemler'' ve çevreleriyle etkileşmeyen ''kapalı sistemler'' olarak başlıca iki alt sınıfa ayrılırlar.

• Kapalı Sistemler : Sistem ile çevresinde ilişki yoksa kapalı bir sistemdir. Mekanik sistemler, kapalı sistem özelliği gösterirler. Kapalı sistemlerin çevreyle herhangi bir etkileşimi yoktur. Ne çevreden girdi alırlar, ne de çevreye çıktı verirler.Kapalı sistemlerde tüm etkileşim sistemin kendi içinde gerçekleşmektedir.
• Açık Sistemler : Çevreden tedarik edilen girdileri alıp bu girdileri çıktı haline getirerek çevreye sunan sistemlerdir. Sistem ile sistemin içinde faaliyet gösterdiği çevre arasında enerji, malzeme ve bilgi alışverişi varsa, bu tür sistemler açık sistemler olarak adlandırılır.

DURUMSALLIK KURAMI

Klasik, Neo-Klasik ve sistem kuramları bir örgütün ve yönetim ilkelerinin neler olması gerektiğini açıklamaya çalışmıştır. Bunlarla ilgili yol ve yöntemleri ortay koymuştur. Durumsallık kuramında, her yer ve zamanda geçerli olan en iyi bir organizasyon yapısının olmadığı, organizasyon ile ilgili her şeyim "koşullara bağlı'' olduğu fikri esas alınmıştır.

Durumsallık kuramında bir örgütün yapısını ve yönetim anlayışını oluşturan unsurlar, örgütün bulunduğu çevre, yaptığı iş ve çalışanların özelliği gibi değişkenlere göre değişebilir.Bu kuram bazı etkenlere bağlı olarak bir örgütün sahip olması gereken yönetim anlayışının ne olmasını gerektiğini açıklamaya çalışmıştır.Kuramın temel varsayımı, bir örgütün yönetim anlayışının bazı değişkenlere bağlı bir şekilde farklılaşabileceğidir.

Durumsallık kuramının, 1970'li yıllardan itibaren geniş ölçüde kabul görmesinin nedeni, her örgütün kendisine özgü bir yapısının ve yönetimin olmasının gerektiğini ve bir örgüt ve yönetim kuramının ancak örgütün amaçlarına, çalışanların niteliğine uygundüştüğünde uygulanabileceğinin savunulmasıdır.

Durumsallık kuramı, bilimsel bir araştırma modeli tabanlı olarak incelenebilir. Bilimsel araştırmalar çoğu zaman değişkenler arasındaki ilişkiyi betimlemeye çalışır. Farklı değişkenler olsa da bu değişkenler temelde bağımsız(neden) ve bağımlı(sonuç) değişkenler olmak üzere ikiye ayrılır. Bu değişkenler arasında neden sonuç ilişkisi vardır.

Aşağıdaki modelleme üzerinde durumsallık yaklaşımı şu şekilde incelenebilir:

Sonuç olarak durumsallık kuramına göre; örgüt yapısı, şartlara göre değişmektedir. Sabit bir örgüt yapısı, ''en iyi''olmamaktır. Örgüt yapısı gerek içeriden gerekse dışardan bir dizi faktöre bağımlı olarak değişecektir.

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

Kalite, hiçbir şirketin kendi varlığını sürdürmede tepe yönetimin sağlam liderliği altında, yüksek bir rekabet gücünü, çalışanlarının güvenliğini ve müşteri memnunyetini sağlamaya, sosyal sorumluluk katkılarını yerine getirmeye dönük faaliyetleri asla yadsınamayacak bir olgudur. Kalite kelimesi, kullanım amacına uygun değişik anlamlar ifade edebilmektedir. Birçok kişiye göre kalite ''lüks'', ''pahalı'',, ''az bulunur'', ''üstün nitelikte'' ve benzeri kavramlarla eş anlamlıdır. Teknolojik formasyonu olan kişilere göreyse kalite ''standartlara uygunluk'' ile özdeştir. Tek cümleyle açıklamak gerekirse, kalite, istenen özelliklere uygunluktur. Kalitenin tanımını yapmak kalite uzmanları için dahi kolay değildir.

Toplam Kalite Yönetimi, bir kurum ya da kuruluşun tüm faaliyetlerini ve tüm kaynaklarını çalışanlarının, müşterilerinin mevcut ve gelecekteki beklentilerini tatmin edecek, iş sonuçlarında mükemmelliği sağlayacak ve topluma olumlu katkılarda bulunacak biçimde yönlendirmesidir. Bir kuruluş içinde kaliteyi odak alan, kuruluşun bütün üyelerinin katılımına dayanan, müşteri memnuniyeti yoluyla uzun vadeli başarıyı amaçlayan ve kuruluşun bütün üyelerine ve topluma yarar sağlayan yönetim yaklaşımıdır.

Toplam Kalite Yönetimi, kurumda çalışan tüm çalışanların faaliyetlerini, süreçlerini, ürünlerini ve hizmetlerini sürekli iyileştirme yoluyla, vatandaş memnuniyetine odaklanan bir yönetim metodolojisidir.