Odra

OBJAWY

Choroba przebiegająca w 4 stadiach:

• okres wylęgania (8-12 dni) - zwykle przebiega bezobjawowo;
• okres nieżytowy (2-3 dni) - wysoka gorączka powyżej 39 °C, nieżyt nosa i spojówek, kaszel oraz światłowstręt, łzawienie, czasami obrzęk powiek, pojawienie się białawych przebarwień na błonie śluzowej policzków na wysokości dolnych zębów trzonowych – plamki Koplika;

OBJAWY

POWIKŁANIA

POWIKŁANIA

Powikłania dotyczą głównie dzieci z niedoborami odporności i niemowląt:

• zapalenie płuc (1–6% zachorowań, wysoce śmiertelne
• zapalenie ucha środkowego (7–9% przypadków)
• zapalenie mięśnia sercowego
• zapalenie mózgu (około 1 na 1000 zachorowań, śmiertelne w 15%, u 25% pacjentów pozostają ubytki neurologiczne)
• podostre stwardniające zapalenie mózgu (1–4/100 000 zachorowań, ale jeśli pacjent był młodszy niż 2 lata, to 1/8000 zachorowań) – pojawia się kilka lat po przebyciu choroby, Występują postępujące objawy neurologiczne w postaci zaburzeń mowy i zachowania, otępienia, mioklonii oraz niedowładów. Jeśli nie dojdzie do remisji (co zdarza się w około 5% przypadków) zawsze prowadzi do śmierci
• poronienie płodu

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

• Bardzo wysoka zakaźność choroby - ponad 95%;
• Większość zachorowań ma miejsce przed 15 rokiem życia;
• odpowiada za 120tys. zgonów rocznie na całym świecie (400 dziennie);
• 95% przypadków zgonów odnotowuje się w krajach biednych, o słabo rozwiniętym systemie opieki zdrowotnej;
• W niektórych krajach występowanie choroby ma charakter endemiczny, a częstość jej występowania zmalała w znaczny sposób dzięki szczepieniom

SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W POLSCE

SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W POLSCE

Główny Inspektor Sanitarny wydał Komunikat, który mówi o odnotowaniu 193 przypadków odry na terenie całego kraju, w okresie od 1 stycznia do 15 listopada br. W analogicznym okresie w roku ubiegłym zgłoszonych zostało 60 przypadków choroby (dane uzyskane na podstawie meldunków epidemiologicznych prowadzonych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny).

ZACHOROWANIA

Zachorowania mające charakter i rozmiar ognisk epidemicznych mogą występować głównie pośród nieszczepionych społeczności lokalnych lub w środowisku szkolnym, w przypadku, gdy stopień uodpornienia dzieci i dorosłych jest niewystarczający dla uzyskania tzw. odporności zbiorowiskowej, którą uzyskuje się, gdy liczba osób uodpornionych osiąga co najmniej 95%.

Indywidualne ryzyko zachorowania na odrę występuje u każdej osoby, która nie była szczepiona przeciw tej chorobie (lub jej wcześniej nie przechorowała).

Zdecydowana większość osób, które zachorowały na odrę to osoby nieszczepione.

Zapobieganie

Należy zwrócić uwagę na bardzo wysoką efektywność szczepień przeciw odrze. Po pierwszej dawce szczepionki odporność uzyskuje ok. 95–98% osób zaszczepionych. Podanie drugiej dawki szczepionki pozwala osiągnąć odporność u niemalże 100% osób zaszczepionych.

Szczepienie jest jedyną skuteczną metodą pozwalającą na unikniecie zakażenia.

RYZYKO

Jakie jest ryzyko, że nieszczepione dziecko zachoruje?

Liczba zachorowań na odrę w Polsce jest stosunkowo niska ze względu na obowiązujące od od wielu lat szczepienia. Jednak:

• wciąż choruje 11–133 dzieci rocznie, głównie nieszczepionych, a lokalnie wybuchają epidemie;
• ryzyko odry u nieszczepionego dziecka jest aż 66 razy większe niż u prawidłowo szczepionego;
• aktualnie w wielu innych krajach Europy szerzą się duże epidemie odry, a chorują głównie osoby niezaszczepione lub niekompletnie zaszczepione.

SKUTECZNOŚĆ

Czy szczepienie jest skuteczne?

Tak, po szczepieniu zgodnie z zaleceniami (2 dawki):

• 95–99% dzieci nie zachoruje na odrę lub różyczkę,
• 79–95% dzieci nie zachoruje na świnkę,
• odporność jest długotrwała, utrzymuje się prawdopodobnie przez całe życie.

Około 5–10% dzieci nie wytwarza odporności przeciwko odrze po pierwszej dawce, dlatego zaleca się podanie drugiej, uzupełniającej dawki. Wszystkie szczepionki dostępne w Polsce są równie skuteczne.

Rzadko się zdarza, aby dzieci chorowały mimo szczepienia. Jeśli jednak do tego dojdzie, choroba przebiega znacznie łagodniej.

Czy szczepienie jest bezpieczne i dobrze tolerowane?

Jak po każdym szczepieniu, także po podaniu tej szczepionki może wystąpić reakcja alergiczna (1 przypadek na więcej niż milion zaszczepionych), ale ciężkie reakcje (NOP) zdarzają się niezmiernie rzadko.

Szczepionka zawiera żywe wirusy, ale po szczepieniu nie przenoszą się one na inne osoby z otoczenia dziecka.

Wbrew krążącym opiniom szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce nie wywołuje autyzmu ani zapalnych chorób jelit i jest bezpieczne.

KIEDY SZCZEPIMY?

Które dzieci nie powinny być szczepione?

Szczepionek nie wolno podawać dzieciom z ciężkim upośledzeniem odporności albo przyjmującym leki osłabiające układ odpornościowy (np. leki przeciwnowotworowe, steroidowe leki przeciwzapalne, leki po przeszczepie).

Nie należy szczepić, gdy występują uniwersalne przeciwwskazania do szczepień.

Szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczce zaleca się wszystkim dzieciom, które ukończyły 12. miesiąc życia.

Pierwszą dawkę szczepionki dziecko otrzymuje w 13.–14. miesiącu życia.Nie szczepi się dzieci młodszych, ponieważ we krwi dziecka w 1. roku życia znajdują się przeciwciała przekazane od matki, które upośledzają odpowiedź na to szczepienie. Jeżeli dziecko zaszczepiono przed ukończeniem 12. miesiąca życia, szczepienie należy powtórzyć po ukończeniu 1. roku życia.

Zgodnie z polskim programem szczepień ochronnych w 10. roku życia podaje się dawkę uzupełniającą (drugą), ale można ja także podać wcześniej. Szczepionki podaje się w postaci zastrzyku podskórnego lub domięśniowego.