Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

FIERNAT (Pteridophyta)

Vera Bunjaku,Arita Sadiku / X-10

Gjimnazi Natyror , Xhavit Ahmeti

FIERNAT (Pteridophyta)

  • Fiernat ose pteridofitet (gr.pteris,pteridos=fier + phuton=bimë)jane grup heterogjen, ne kuader te te cilave futen kater grupacione te ndryshme, e qe sipas pamjes se jashtme dallohen shume nder vete.Jane te njohura rreth 12 mije lloje fiernash,ka edhe forma te zhdukura qe kane jetuar para 400 milion vjetesh.
  • Veqori e perbashket e tyre eshte gjeneracioni sporofit dominues i tyre,qe do te thote se bimet e gjelbra mbajne sporangje, ne te cilat formohen sporet dhe per kete edhe quhen sporofite.
  • Fiernat si grup heterogjen ndahen ne 5 divizione :RINIOFITE,PSILOFITE,LIKOPODIOFITE,EKUIZETOFITE,POLIPODIOFITE

1

1

Shumezimi i fiernav

Ne kunderfaqen e fierit gjenden sporangjet me ngjyre te murrme dhe jane te mbushura me spore te shumta.

Sporet e pjekura mund t'i perhap era dhe kur ato bien ne toke te pershtatshme zhvillohet portaliumi (portali) ne forme zemre.

Ne anet e poshtme te tij zhvillohen rizoidet dhe organet seksuale - anteridet dhe arkegonet ne te cilat krijohen spermatozoidet dhe qelizat veze. Pas bashkimit te spermatozoidit me qelizen veze krijohet zigota nga e cila me vone zhvillohet fieri i ri.

Pra gjate jetes se bimes paraqitet brezi joseksua-sporofiti dhe seksual-gametofitet

Shumezimi i fiernave

pictures

RINIOFITE (Rhyniophyta)

Riniofitet konsiderohen bime te para toksore, me tufe percuese dhe me gojeza,qe jane shfaqur kah fundi i periudhes silure dhe kane jetuar gjate periudhes devoniane (para 400 milion vjetesh),keshtu sot jane te njohura vetem si forma fosile,te gjetura ne vende te ndryshme te botes.

Te gjitha kane qene bime pa rrenje dhe pa gjethe dhe ishin bime te vogla(rreth 50 cm te larta dhe 2-6m te trasha)te rritura ne vende moqalike.

Ato kishin nje pjese te shtrire nentokesore (rizmoid),nga i cili ngriten degeza pa gjethe, te quajtura pratelome .

Riniofitet jane grup shume i rendesishem i bimeve te zhdukura, sepse supozohet se nga to e kane origjinen te gjitha grupet e bimeve te larta.

2

Periudha Devoniane

Periudhat gjeologjike jane te grupuara ne 4 epoka kryesore .

Epoka e dyte apo epoka palezoike ndryshe e quajtur epoka e jetes se lashte ndahet ne 7 periudha ne te cilat ben pjese edhe periudha Devoniane.

Periudha Devoniane (417-354 milion vite me pare) Gjelberimi ne fillim te periudhes Devoniane konsiston kryesisht ne bime te

shkurtera,me e gjata vetem 1 meter.Ne fund te kesaj periudhe bimet e quajtura Bishtkali,seed,kane filluar te shfaqen duke krijuar druret e pare dhe pyjet e pare.

Gjithashtu gjate periudhes Devoniane,dy grupe kryesore kafshesh kolonizuan vendin.Te paret,katerkembeshit ose vertebroret

tokesore,gjithashtu arthropoded e pare (lloj merimange) si dhe disa

insekte pa krahe.

Deri me tani jane zbuluar 20 gjini te Riniofiteve.

Nder gjinite me te plota dhe me te njohura jane:rinia (Rhynia),horneofiton (Horneophyton),psilofiton(Psilophyton)kuksonia(Cooksonia)etj.

Gjinite

PSILOTOFITE (psilotophyta)

3

Ketu bejne pjese gjinite Psilotum (me dy lloje) dhe Tmesipteris (me rreth 10 lloje), qe rriten ne zona tropike dhe subtropike, kryesisht te rajonit te Paqesorit.

Keto jane bime te sotme,pa rrenje.Ne vend te tyre zhvillohen rizoidet, qe dalin nga rizoma.

Psilotum ka gjethe te vogla luspore ndersa Tmesipteris ka gjethe me te medha.t.Nderrimi i gjeneracioneve dhe cikli i shumezimit eshte shume i ngjashem me ato te fiernave te tjere.

1.Psilotum

2.Tmesipteris

LIKOPODIOFITE (lycopodiophyta)

Ne kete divizion perfshihen bime te zhdukura e te lashta si dhe bime te sotme,gjithashtu me origjine te lashte,me pamje thuajse te pandryshuar qe nga krijimi i tyre para 400 milion vitesh.

ky grup dallohet nga grupet e tjera te fiernav me keto veqori:

  • prania e tri rganeve vegjetative(rrenja,kercelli dhe gjethi)
  • gjethet e vogla neper te cilat kalon vetem nje tufe perquese,qe veqohen si gjethe karakteristike te quajtura mikrofile
  • sporangjet te vendosura ne sqetull te gjetheve,qe se bashku vendosen ne kallirin sporembajtes ne maje te degeve
  • paraqitja e dy llojeve te sporangjeve:ne nje lloj formohen mikrosporet(nga te cilat mbin protalium mashkullor)ne tjetrin megasporet(te cilat mbijne ne protalium femeror).

4

Ne grupin e bimeve te sotma izospore bejne pjese ato te rendit Lycopodiales me gjinine me te madhe dhe te njohur Lycopodium.Jane te njohura rreth 400 lloje tekesaj gjinie.Lloji me i perhapur eshte Lycopodium clasvatum.

1

Likopodiumet jane bime barishtore shumevjeqare, me kercell te shtrire,nga i cili ngriten deget e pajisura me gjethe te vogla.

Ne mesine likopodifiteve te sotme heterospore jane ato te rendit Selaginellales, qe perfshijne gjinine e vetme Selaginella.Kjo gjini perfshin rreth 700 lloje,te perhapura kryesisht ne pyje tropike. Keto jane bime barishtore shumevjeqare te ngjashme me likopodet.

EKUIZETOFITE (Equisetophyta)

5

Ne kete divizion bejne pjese shume bime te zhdukura, qe kane jetuar ne periudha te kaluara gjeologjike dhe bime te pakta te sotme,te gjinise se vetme kripth (Equisetum)me rreth 30 lloje te perhapura ne tere boten.

Veqori dalluese e ketyre eshte kercelli i ndare ne nyja dhe ndernyja,me perjashtim te disa formave te zhdukura ku kjo ndaarje nuk eshte e qarte.Per keto shenohen si artrofite ose artikulate.

Gjinia e vetme e sotme Equisetum(kripth ose keputje)ka disa lloje qe rriten edhe ne viset tona.

Këputja jetonë zakonisht në vende të

lagështa afër moçaleve, burimeve dhe

buzë brigjeve të lumenjve, livadheve

dhe në fusha të lavruara. Kanë kërcell

të hollë, barishtor, i cili zvarret mbi

bazën, ndërsa gjethet janë të

vendosura ne nyje kërcellit.

POLIPODIOFITE (Polypodiophyta)

6

Ne kete grup bejen pjese fiernat e vertete,nje nder perfaqesuesit e te cileve eshte fiershqpja (Pteriduim aquilinum)me gjethe te medha pendore,qe rritet buze yllit te prere.

Ky divizion i fiernave eshte mjaft heterogjen, qe dmth se perveq dallimeve sipas formes dhe pamjes,ketu ka edhe fierna qe krijojne spore te njellojta(izospore) dhe spore te ndryshme (heterospore).

Perveq formave tokesore,ketu bejne pjese edhe format ujore.

Fiershqipja përbëhet nga pjesa nëntokësore

e përfaqësuar nga rizomi (kërcelli nëntokësor)

mjaft i zhvilluar, nga rrënjët dhe nga pjesa

mbitokësore e përfaqësuar nga gjethet te

cilat janë te përbëra.

  • Polipodiofitet izospore krijojne spore te njellojta ne sporangjet e tyre por sporangjet jane dy llojesh:te grupi eusporangiat muri i sporangut eshte i trash shumshtresor dhe nuk ka mekanizem per hapje ndersa te grupi leptosporangjat spoarngu ne gjendje te pjekur ka mbeshtjelles njeshtresor dhe nje mekanizem te posaqem per hapje.

  • Polipodiofitett heterospore formojne dy lloj sporesh ne sporangjet e tyre te cilet gjithashtu kane mbeshtjellse njeshtresor por grupe te tyre mbeshtjellen me induzium dhe kryesisht kane pamje topthore te quajtur sporokarpe.

  • Polipodiofitet eusporangiat jane grup i vogel, me rreth 80 lloje-jetojne ne vende me lageshti dhe te thata.Ne viset tona rriten dy lloje:

(ne te majte)Nengjuha

(ne te djathte)Sefiri

1

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi