Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading content…
Transcript

Uniwersytet Krakowski

O uniwersytecie

Jacque Le Goff definiuje uniwersytet jako korporację grupującą wszystkich profesorów i studentów w danym mieście.

W średniowieczu Uniwersytet Krakowski( obecnie Jagielloński) nazywano Studium Generale.

Nazwa uniwersytetu

Siedziba Uniwersytetu najprawdopodobniej znajdowała się na Zamku Królewskim na Wawelu, pod okiem samego króla.

Siedziba

Dzięki pragnieniu reform, zobaczywszy świeżo założony Uniwersytet Praski, pod wpływem doradców swoich kształconych w Bolonii - arcybiskupa Jarosława Skotnickiego i kanclerza Janusza Suchegowilka, w Krakowie ówczesnej stolicy Królestwa król Kazimierz III Wielki postanawia założyć drugi w Europie Środkowej, a pierwszy w Polsce Uniwersytet. Poselstwo polskie odwiedza w Awinionie papieża Urbana V i uzyskuje zgodę na założenie Uniwersytetu. 12 maja 1364r. Kazimierz Wielki wystawia dyplom erekcyjny i tym samym powstaje Uniwersytet.

Powstanie

Uniwersytet oficjalnie rozpoczął działalność dopiero w 1367r.

Składał się z trzech wydziałów:

  • sztuk wyzwolonych - wydział niższy(1 katedra)
  • medycyny - wydział wyższy (2 katedry)
  • najważniejszego prawa - wydział wyższy (8 katedr, w tym 5 prawa rzymskiego)

Na utworzenie czwartego, najbardziej prestiżowego(teologii) - wydział wyższy, papież Urban V nie wyraził zgody.

Działalność Uniwersytetu

Uczelnia za czasów Kazimierza Wielkiego wzorowana była na modelu włoskim ( Uniwersytet Boloński i Padewski) - gdzie głównym wydziałem było prawo i brakowało wydziału teologii.

Ustrój wewnętrzny oparty był na samorządzie studentów; był niezależny od Kościoła(ustrój świecki). Znamy kilka osób, które zostały obdarowane stopniami na Uniwersytecie w pierwszych latach jego istnienia, jednak ślady działalności wyższych oddziałów nie przetrwały.

Model włoski

Uniwersytet spełniał swoje zadanie i kształcił studentów do 1370 roku, czyli do śmierci króla Kazimierza. Jego następca Ludwik Węgierski zaniedbał opiekę nad uczelnią krakowską i doprowadził do zaniechania jej działalności.

Zaniechanie działalności

W dniu 26 lipca 1400r. rok po jej śmierci Jagiełło wydał akt fundacyjny i Uniwersytet został otwarty w pełnym składzie, uroczystym wykładem biskupa Piotra Wysza z prawa kanonicznego.

Zaprowadzenie chrześcijaństwa na Litwie przyczyniło się do przywrócenia w 1400r. działalności Uniwersytetu w celu przybycia kleru i umocnienia wiary na obszarach zjednoczonych z Polską. Inspiratorami tej myśli byli czescy teologowie Jadwiga Andegaweńska i Władysław II Jagiełło. W 1397r. Jadwiga uzyskała zgodę od papieża na założenie czwartego Wydziału Teologii w Krakowie i sprowadziła sławnego profesora w Heidelbergu Mateusza Krakowianina w celu przygotowania organizacji i wyłonienia mistrzów na Uniwersytecie. Powstały także kolegia, w których zamieszkiwała kadra profesorska i bursy(ośrodki zapewniające mieszkanie studentom) dla studentów. Bogatsi sami płacili za utrzymanie w bursach, z kolei uboższym utrzymywanie zapewniali dobroczyńcy(przeważnie profesorzy).

W swoim testamencie królowa zapisała krakowskiej uczelni swój majątek osobisty. Jej starania sprawiły, że Uniwersytet odżył na nowo.

Odrodzenie uczelni

Samorząd

Pierwszym rektorem został wychowanek Jadwigi - Stanisław ze Skalmierza; uczelnia liczyła 205 studentów. Za czasów panowania Jadwigi i Władysława Jagiełły najważniejszym wydziałem był Wydział Teologiczny z niezbędnym Wydziałem Artystycznym bogato wyposażonym w katedry. Dzięki testamentowi Jadwigi zakupiono wielki dom w dzielnicy żydowskiej Krakowa (dziś mieszczący magazyny Biblioteki Jagiellońskiej) - umieszczono w nim kolegium krakowskie i jurydyczne. Pensje dla profesorów wypłacał król dzięki żupom solnym

(kopalnie soli) oraz różne fundacje. Pierwsze grono profesorów składało się z magistrów Uniwersytetu Praskiego. Na 128 profesorów największą ilość stanowil Polacy (89), jednak byli też Niemcy (19) i Czesi(9). Wśrod Polaków 23 należało do szlachty , ale też i Małopolski(40) , Wielkopolski (21) i Śląska (17) . Uniwersytet Krakowski otwarty był dla wszystkich narodów. Przeważali w nim Polacy, ale zdarzali się też Litwini, Rusini, Węgrzy, Niemcy, Czesi, a nawet studenci z Skandynawii czy Szwajcarii.

Uniwersytet za czasów Władysława Jagiełły wzorował się na modelu francuskim(Uniwersytet Paryski) - jako instytucja kościelna i duchowna.

Model francuski

Uczelnia rozwinęła się tak bardzo, że w XVw. znalazła się wśród najlepszych uczelni w Europie. Szczególne znaczenie na Uniwersytecie Krakowskim miały nauki matematyczne i astronomia( katedry matematyki i astronomii utworzono w 1406r.) Na uczelni studiował sam

Mikołaj Kopernik (uczył się u Wojciecha Brudzewskiego).

Nauki na Uniwersytecie

Uniwersytet zaspokajał główne potrzeby kraju. Dostarczał wykształconych duchownych i nauczycieli. Dzięki niemu mogli kształcić się mieszczanie, szlachta, a nawet chłopi.(m.in. wybitni przedstawiciel filozofii scholastycznej Michał Twaróg tzw. Michał z Bystrzykowa).

Klasy społeczne

Dzięki uczelni podniosła się oświata w kraju. Pod koniec XVw. każde miasto i miasteczko miało swoją szkołę parafialną. Również na wsi w zamożniejszych parafiach szkoły były licznie zakładane. Korzyści z uczelni odnosiły również zakony(dominikanie, cystersi i bożogrobcy), którzy również studiowali: filozofię i teologię. Wewnętrzne życie Uniwersytetu bujnie się rozwijało dzięki zapewnionej mu autonomii. Uniwerstytet posiadał też przywilej monopolu nadawania stopni naukowych i prawa do strajku.

Oświata

Król sprawował tylko władzę sądowniczą( w sprawach spornych). Kanclerzem Uniwersytetu był biskup krakowski, który nadzorował ogólny kierunek uczelni i nadawał stopnie za pośrednictwem jednego z profesorów( kierował administracją i sądownictwem). Życie naukowe skupiało się w fakultetach. Na ich czele stali dziekani wybierani co rok lub pół roku przez magistrów. Z kolei życie materialne skupiało się w kolegiach wyposażonych w majątki i fundacje.

Władza

Student po złożeniu przysięgi wpisywał się do albumu uniweryteckiego i oddawał się pod opiekę jednemu z magistrów fakultetu artystycznego, który czuwał nad jego studiami. Po regularnym uczęszczaniu przez dwa lata na wykłady i dysputacje mógł przystąpić do pierwszego egzaminu. Później będąc bakałarzem znów po dwóch latach studiowania przystępował do egzaminu na stopień magistra i mógł wpisywać się na wyższe fakultety(egzaminy te był konieczne tylko dla chcących poświęcić się karierze kościelnej).

Życie studenckie

Wielu studentów zamiast uczęszczać na wykłady lub dysputacje spędzało czas na zabawach i awanturach. Ciągle stawali przed sądem rektorskim za złamanie przepisów( zatargi koleżeskie, używanie zakazanej broni, bójki uliczne, pijatyki czy zatargi ze studentami innych narodowości(zwłaszcza z Węgrami). Praktykowali także otrzęsiny, zakazane w 1511r. Młodzież pomimo swojego awanturniczego temperamentu była również przywiązana do uczelni i szanowała profesorów, którzy nie tylko starali się nauczyć młodzież, ale także cieżko pracowali, aby ufundować stypendia ubogim studentom.

Buntowniczy studenci

Ciekawostka o Uniwersytecie - 656 lat istnienia

Bibiografia

Źródła:

Tekst

  • Stanisław Kot. Historia wychowania. Tom 1
  • Stanisław Litak. Historia wychowania. Tom 1
  • https://pl.wikipedia.org/wiki/Uniwersytet_Jagiello%C5%84ski

Film

  • https://www.youtube.com/watch?v=_LkZS6PbO-M

Obrazki

  • wszystkie obrazki pochodzą z google grafika

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi