Introducing
Prezi AI.
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Loading…
182
Transcript
FİİLDE YAPI
Konuyu güzel bir şarkıyla pekiştirelim :)
Yapım eki almayan, kök halindeki fiillere basit fiil denir. Bu filler yalnızca çekim eki alabilirler.
BASİT FİİL
GÖRDÜM ÇEKİMLİ FİİLİ
GÖR : FİİL KÖKÜ
DÜ : ÇEKİM EKİ
M : ÇEKİM EKİ
AKIYOR ÇEKİMLİ FİİLİ
AK : FİİL KÖKÜ
YOR: ÇEKİM EKİ
İsim ya da fiil tabanlarına yapım eki getirilerek oluşturulan yeni fiillere türemiş fiil denir. Türemiş fiiller iki şekilde oluşturulur.
TÜREMİŞ FİİL
İSİMDEN TÜREMİŞ FİİL
ZAYIFLASAK ÇEKİMLİ FİİLİ
ZAYIF : İSİM KÖKÜ
LA : YAPIM EKİ
SA : ÇEKİM EKİ
K : ÇEKİM EKİ
FİİLDEN TÜREMİŞ FİİL
KIRILDI ÇEKİMLİ FİİLİ
KIR : FİİL KÖKÜ
IL : YAPIM EKİ
DI : ÇEKİM EKİ
Birleşik fiiller; kurallı birleşik fiil, yardımcı eylemle kurulan birleşik fiil ve anlamca kaynaşmış birleşik fiil olarak üçe ayrılır. Kurallı birleşik fiiller de kendi içinde dörde ayrılır.
Bir eylemi karşılamak üzere birden fazla sözcüğün bir araya gelmesi ile oluşturulmuş fiillere birleşik fiil denir.
BİRLEŞİK FİİL
Belli başlı fiillerin başka fiillerle, yardımcı ünlünün de yardımıyla birleşmesi yoluyla oluşan fiillere kurallı birleşik fiil denir. (fiil + ara ses + fiil)
En önemli özellikleri bitişik yazılmalarıdır.
KURALLI BİRLEŞİK FİİL
"-edurmak, -ekalmak, -egelmek" eylemleri getirilerek sürerlik fiili yapılır. Eylemin gerçekleşmesindeki sürekliliği ifade ederler.
“Kavga edenlerin haline bakakaldı.”
1-SÜRERLİK
FİİLİ
"-ivermek" fiiliyle tezlik fiili yapılır. Eylemin çabucak, kısa zamanda; bazen de umulmadık zamanda aniden gerçekleşiverdiğini ifade eder.
“O kadar soruyu bir saatte çözüverdi.”
2-TEZLİK FİİLİ
"-ebilmek" fiiliyle yeterlik fiili yapılır. Fiile "gücü yetme, başarma" anlamı katar. İzin isteme, izin verme, olasılık gibi anlamlar da katabilir.
"Arabayı tek başıma itebilirim."
NOT : Yeterlilik fiilinin olumsuzunda bil- fiili düşer ve olumsuzluk eki eklenir; ancak aradaki ünlü harf korunur
3-YETERLİK FİİLİ
"-eyazmak" fiiliyle yaklaşma fiili yapılır. Eylemin gerçekleşmediğini; ancak gerçekleşmeye yaklaştığını ifade eder.
"İşe giderken düşeyezdım."
4-YAKLAŞMA FİİLİ
Genellikle ad soylu bir sözcükle bir fiilin kalıplaşıp anlamca kaynaşmasıyla anlamca kaynaşmış birleşik fiiller oluşur. Çoğu mecazlıdır. Bu özellikleriyle deyim sayılırlar.
"Hasta düşmek, süt dökmüş kediye dönmek, etekleri zil çalmak, abayı yakmak, vakit geçirmek..."
ANLAMCA KAYNAŞMIŞ BİRLEŞİK FİİL
YARDIMCI EYLEMLE KURULAN BİRLEŞİK FİİL
İsim soylu bir sözcük ile bir yardımcı eylemin öbekleşmesinden yardımcı eylemle oluşan birleşik fiiller oluşur. Yardımcı fiil olarak “etmek, olmak, eylemek, kılmak” gibi fiiller kullanılır.
"Umut vermek, mahvetmek, nefret etmek, hapsolmak, söz etmek..."
Choose a template
Presentations from around the world
Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi