Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading content…
Loading…
Transcript

KİTAPLARIN BELİRLENMESİ

Okuma çemberi nedir?

KURAMSAL TEMELLER

Okuma çemberi birçok kuramdan temel almaktadır.Bu kuramlardan ilki, okuyucu tepkisi teorisidir (reader response teory) (Rosenblatt, 1978). Yapılandırmacı kuram altında yer almaktadır. Teoriye göre, okunan kitaptan herkes farklı şeyler anlar ve kazanır. Çünkü birey kitabı kendi yaşantısına göre anlamlandırarak okur.

OKUMA ÇEMBERİ TEMELLİ ÖĞRENME-ÖĞRETME YAKLAŞIMI

*Okuma çemberinin önemli noktalarından birisi,uygun kitabın seçimidir.Öğretmen seçim yaparken;ulaşabileceği kitap sayısı,öğrenci seviyesi,kitabın kültüre uygunluğu,kitaptaki konunun anlamlı olması,öğrenci ilgisi gibi birçok değişkeni göz önünde bulundurmalıdır.

*Dikkat edilmesi gereken ikinci nokta,kitap kalitesidir.Kitaplar,hakkında yorum yapılmaya uygun,çok fazla olayın geçtiği,ilginç,ilgi çekici,heyecanla okunacak,öğrencilerin kültürüne uygun nitelikte olmalıdır.

*Diğer bir nokta,kitapların seviyesidir.Seçilen kitaplar öğrencilerin seviyelerinin altında veya üstünede olmamalıdır.Aynı sınıfta farklı seviye öğrenciler olduğu gerçeğinden hareketle,kolay ve zor kitaplara aynı anda yer vermelidir.Bu uygulama öğretimin birayselleştirilmesini sağlayacaktır.

*Öğretmenin karar vermesi gereken bir diğer nokta,kitap türüdür.Okumasının zevkli olması nedeniyle roman ve hikaye kitapları en çok tercih edilen türlerdir.Bunun yanında farklı amaçlarla,bilimsel makale,biyografi,gezi,şiir ve gazete makalesi gibi türlerde tercih edilmektedir.

Okuma çemberinin dayandığı diğer bir kuram, şema teorisidir. Yapılandırmacılık altında yer alan şema teorisi, okuyucu tepkisi teorisine benzemektedir. Teoriye göre, bireyin kitaptan edindikleri geçmiş yaşantılarına göre farklılaşmaktadır. Geçmiş yaşantısı zengin olanların bir kitabı anlamaları, fakir olanlardan daha kolay olmaktadır. Birey ne kadar çok geçmiş deneyime sahipse şemaları o kadar çok olur (Tracey ve Morrow, 2006). Okuma çemberinde öğrenciler kitapla ilgili duygu ve düşüncelerini paylaşarak birbirinin şemalarının gelişmesine katkıda bulunmaktadır

Okuma çemberi, öğrencilerin seçtikleri kitaplara göre oluşturulan gruplarda, bireysel olarak okudukları bölümleri belirli aralarda tartıştıkları, bir öğretim yöntemidir. Bireysel okuma ve işbirliğine dayalı öğretim yöntemlerinin birleşmiş halidir.

İlkokul 3. sınıftan başlamak üzere tüm öğrtim süreçlerinde kullanılmaya uygundur.

Yöntem,okuma alışkanlığı kazandırmada ve okumayı sevdirmede oldukça etkilidir.Ayrıca,öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerinin artmasınıda sağlamaktadır.

Bu yöntem bir grup etkinliği olduğundan öğrencilerde ; diğer öğrencilerle iletişim kurma,grup önünde konuşma,bölmeden dinleme,dinlerken göz temasını sürdürme,duygularını ve fikrini ifade etme,grupla çalışma gibi sosyal beceriler kazandırmaktadır.

Okuma çemberini ilk uygulayan 1982 yılında Karen Smith,bu ismi ilk kullananlar ise 1984 yılında Kathy Short ve Gloria Kaufman olmuştur..

Yapılandırmacı kuram altında yer alan ve okuma çemberini etkileyen diğer bir teori, araştırmaya dayalı öğrenmedir (inquiry learning). Dewey’in öncüllerinden olduğu kuram, öğrencilerin küçük gruplar halinde bir problemin çözümüne yönelik yaptıkları aktiviteleri içermektedir. İşbirliğine dayalı öğrenme yönteminin de kuramsal temelini oluşturan araştırmaya dayalı öğrenmenin okuma çemberine katkısı, öğrencilerin grup çalışması yapmaları ve öğretim sürecinde aktif olmalarıdır (Tracey ve Morrow, 2006

Okuma çemberinin dayandığı son kuramsal temel, sosyo-kültürel teoridir. Teoriye göre, öğrenciler birbirinden öğrenmektedir. Bireyler öğrenme ortamına kendi kültürleri ile gelmekte olup bu durum öğrenme açısından zenginlik kaynağıdır. Bilgi, bireyin etkileşimlerine ve deneyimlerine göre yapılandırılmaktadır. Okuma çemberinde, farklı kültürlerden gelen öğrenciler bu deneyimlerini birbiriyle paylaşarak, birbirilerinin öğrenmesini zenginleştirmektedirler (Tracey ve Morrow, 2006; Hsu, 2004).

TEKNİĞİN ÖĞRENCİLERE TANITILMASI

Öğretmen,bilgilendirmeye sunum ile başlamalı,arsından uygulama örneği göstermelidir.Uygulama için küçük hikayelerden faydalanmak en etkili yoldur.Bu hikâyeler 1-2 sayfa uzunluğunda olanlardan seçilmelidir.

Hikaye okunduktan sonra ya tüm sınıfla ya da küçük gruplara ayrılarak öğrencilerin hikâye ile ilgili duygu ve düşünceleri alınır. Bunun yanında, hikâye ile gerçek yaşam arasında bağ kurulması da istenir. Öğrenciler, duygularını, düşüncelerini ve kurdukları bağları sözel ya da yazılı olarak belirtir. Öğretmen, bu uygulamalar sırasında öğrencilere yönlendirmeler yaparak beklentileri konusunda yol gösterir. Bu küçük uygulama, okuma çemberinde öğrencilerden beklenenlerin bir özeti niteliğindedir.

Öğrencilerin roller (sorgulayıcı, bölüm uzmanı, bağ kurucu vd.) konusunda da bilgilendirilmeleri gerekir. Bilgilendirmenin ardından da uygulamalar yapılmalıdır. Örneğin, sorgulayıcı ne tip soru hazırlar, tartışmayı nasıl başlatır ve sürdürür, öğrencileri tartışmaya nasıl katar, uygulamalı olarak gösterilmelidir (Daniels, 2002

KİTAPLARIN TANITIMI

Seçim sürecinde ilk olarak kitabın konusu, yazarı, zorluk seviyesi hakkında bilgi verilmelidir. Öğrenci kendine uygun olduğunu düşündüğü kitabı seçer. Öğretmen seçilen kitabın öğrenciye uygun olmadığını düşünse bile öğrenci seçimine müdahale etmemelidir. Bu sayede gruplar kendiliğinden heterojen hale gelecektir. Heterojen gruplar bir zorunluluk olmamakla birlikte, çalışmaya heyecan getirecektir. Örneğin, düşük seviyeli bir öğrenci zor kitabı seçtiğinde buna izin verilmelidir. Öğrenci yaptığı yanlışı kendisi anlayacak ve bir sonraki turda kendi seviyesine uygun kitabı seçecektir (Daniels, 2002; Neamen, Strong, 2001).

GRUPLARIN OLUŞTURULMAS

Okuma çemberinde gruplar öğrencinin kitap seçimine göre oluşturulmaktadır. Gruptaki öğrenci sayısı 2-6 arasında değişmelidir. İdeal grup sayısı 4-5’dir. Az sayıda öğrenciden oluşan gruplar (2-3) heterojen olmayacağından farklılığın tartışmaya katacağı zenginlikten mahrum kalmış olurlar. Öğrenci devamsızlığı da küçük grupları etkisiz kılar. Büyük gruplar (altıdan fazla) ise söz hakkının fazla olmaması, düzen sağlamanın zorluğu nedeniyle tercih edilmemelidir.

Grup oluşturmada en büyük zorluk, küçük grup sayısı ve serbest seçimi aynı anda sağlamaya çalışmaktır. Burada sorumluluk öğretmene düşmektedir. İki ilke arasında dengeyi sağlamak zorundadır (Daniels, 2002; Brabham ve Villaume, 2000).

Insert text here

ZAMANIN PLANLANMASI

GRUP PROJELERİ

ROLLERİN BELİRLENMESİ

UYGULAMA İLKELERİ

ROLLER

OKUMA ÇEMBERİNİN UYGULANMASI

Okuma çemberinde öğrencilerin, kitabı derinlemesine okumaları, okurken notlar almaları, sürece aktif olarak katılmaları ve ürün ortaya koymaları istenmektedir. Bu beklentilerin gerçekleştirilmesi roller ile sağlanmaktadır. Roller, özellikle grup tartışmalarını istenen çerçevede yürütmeyi ve yönlendirmeyi de garanti altına almaktadır (Straits, 2007; Tracey ve Morrov, 2006; Daniels, 1994).

Okuma çemberinde hangi alanda/seviyede kullanılırsa kullanılsın mutlaka tanımlanması gereken roller bulunmaktadır.

Tüm uygulamalarda bulunması gereken roller; sorgulayıcı, bölüm lideri, bağ kurucu ve sanatçıdır (Daniels, 2002). Öğretmen tercihine bağlı roller ise; özetleyici, araştırmacı, sözcük avcısı, sahne düzenleyici, karakter ustası, gözlemci ve film eleştirmeni olarak sıralanabilir

Straits (2007) fen bilgisi öğretiminde kullanılacak roller tanımlamıştır. Bunlar, şüpheci (kitapta yer alan bilimsel çalışmaları eleştiren), politik güç kaşifi (politika ile ilgilenen insanların bilime katkılarını araştıran), tarihçi (bilimsel gelişmelerle aynı tarihlerde olan olayları araştıran), biyografi yazarı (kitapta geçen bilim insanlarının hayatlarını araştıran), bilim-kültür bağ kurucusu (kültürün bilime katkısını araştıran) şeklinde sıralanabilir. Fen bilgisinde kullanılanların dışındaki roller aşağıda açıklanmıştır:

  • Sorgulayıcı(Temel rol)
  • Bölüm Uzmanı(Temel rol)
  • Bağ kurucu(Temel rol)
  • Sanatçı(Temel rol)
  • Özetleyici
  • Araştırmacı
  • Sahne düzenleyici
  • Sözcük Avcısı
  • Karakter Avcısı
  • Gözlemci
  • Film Eleştirmeni

Kitap okumaları bittikten sonra, gruplar projelerini hazırlarlar. Projelerin amacı, okunan kitabın diğer öğrencilerle paylaşılmasıdır. Grup projeleri, sosyal etkileşimi artıran iyi bir uygulamadır. Ayrıca, gelecekte o kitabı okumak isteyen öğrenciler için birer reklam niteliği taşımaktadır. Gruplar, projelerini hazırlarken iki yol izleyebilir

.Birincisinde, üyelerin hepsi birlikte çalışır ve ortak bir ürün ortaya koyar. Drama, ortak çalışma ile hazırlanacak projelere örnektir.

İkincisinde ise, görev paylaşımı yapılır. Her üye kendi bölümünü hazırlar. En sonunda bu parçalar birleştirilerek proje ortaya konur. Örneğin, romanın resimli kitabını hazırlanmak isteniyorsa her üye bir bölümü hazırlayabilir.

Projenin ne olacağına öğretmen karar verebileceği gibi grup da karar verebilir. Yöntemin öğrenci merkezli olmasından dolayı grubun karar vermesi tercih nedenidir.

Projeler, öğretmen ve öğrencilerin birlikte hazırladığı proje değerlendirme rubriği kullanılarak öğretmen tarafından değerlendirilmelidir (Straits ve Nichols, 2006)

Yöntem ilk defa uygulanıyorsa, okuma, görevleri yapma, grup toplantısı ve final ödevinin hazırlanıp sunulması aktiviteleri okulda yapılmalıdır. Bu da haftada 2-3 saat demektir. Dolayısıyla öğretmenin okuma çemberi için özel zaman ayırması gerekir.

Grup buluşmasının haftada kaç defa olması gerektiği grubun yaş seviyesine bağlıdır. Küçük öğrencilerde daha sık görüşme yapılmalıdır. Öğrenciler büyüdükçe okunan kısım büyüyeceği için buluşma sıklığı da azalmalıdır.

Öğretmen tarafından verilen bitiş tarihine göre, kitabın kaç bölüme ayrılacağı buna göre kaç toplantı yapılacağı grupların sorumluluğudur. Bitiş tarihi, kitabın kalınlığına, sınıfın düzeyine, öğrencilerin okuma hızına ve öğrencilerin diğer derslerdeki ödev durumuna göre belirlenmelidir.

1-Öğretmen okunacak kitapları belirler.

2.Okuma çemberi öğrencilere tanıtılır.

3.Kitaplar öğretmen tarafından öğrencilere tanıtılır.

4.Öğrenciler kitapları seçerler.

5.Aynı kitabı seçenler bir arada otururlar.

6.Kitaplar gruplara dağıtılır.

7.Gruplara görev yönergeleri, değerlendirme formları vb olduğu föy dağıtılır.

8.Kolaylaştırıcı rolü için öğrenci seçilir. Bu rol sadece ilk gün içindir ve her gruptan bir öğrenci seçilir. Bu öğrencinin görevi, rol dağıtımı, proje seçimi gibi kararlarda düzeni sağlamaktır.

9.Kitabın bitirilme tarihinin belirlenir ve uygulama takvimi öğretmen tarafından gruplara açıklanır.

10.Her öğrenci bireysel kitap kontrol listesini doldurur.

11.Gruplar, kitabı bitirmek için günde kaç sayfa kitap okumaları gerektiği konusunda karar verir ve kitabı bölümlere ayırır.

12.Grup, kitap kontrol listeleri ve günlük listelerini doldurur.

13.Kolaylaştırıcı grup yönergesini okur.

14.Sonraki toplantılar için görevler dağıtılır.

15.Kolaylaştırıcı projeleri okur ve içinden seçim yapılır. Eğer proje öğretmen tarafından verilmemişse, grup hangi projeyi yapacağına karar verir ve iş bölümü yapılır.

16.Okuma çemberi için ayrılan okul zamanlarında ne yapılacağına, grup karar verir.

17.Gruplar bir sonraki toplantı için; kitaplarını okumak ve görevlerini yapmak üzere dağılır (Neamen ve Strong, 2001, 1992)

1.Öğrenciler okuyacakları materyalleri kendileri seçerler

2.Kitap seçimine göre küçük tartışma grupları oluşturulur.

3.Grup rolleri sürekli değiştirilmelidir.

4.Farklı gruplar farklı kitapları okurlar.

5.Gruplar düzenli olarak belirlenen tarihlerde toplanırlar.

6.Öğrenciler, okuma ve tartışmalarını yönetecek notlar alırlar.

7.Tartışma başlıklarını öğrenciler belirler.

8.Grup toplantılarında açık uçlu doğal tartışma amaçlanır.

9.Öğretmenin görevi rehberliktir.

10.Değerlendirmede, öğretmen gözlemi ve öz değerlendirme birlikte kullanılır.

11.Eğlence uygulamanın bir parçası olmalıdır.

12.Kitaplar bittiğinde, her grup okudukları kitapları, sunum, drama ve diğer projeler yoluyla sınıfla paylaşırlar.

13.Yeni gruplar yeni kitaplara göre oluşturulur ve döngü devam eder.

Değerlendirme

KULLANILAN FORMLAR

4-Rol Yaprağı (Her rol yaprağından, toplantı sayısı kadar kopya)

1-Bireysel Kontrol Listesi (Her Öğrenci İçin Bir Kopya)

8-Gözlemci Formu (Her toplantı için bir kopya)

Okuma çemberinde, uygulamaları düzenli hale getirmek ve değerlendirmek için çok sayıda form kullanılmaktadır. Bu formlar aşağıda açıklanmıştır. Her formun isminin yanında parantez içinde, kopya sayısı verilmiştir.

1-Bireysel Kontrol Listesi (Her Öğrenci İçin Bir Kopya)

2-Grup Kontrol Listesi (Bir Kopya)

3-Grup Yönergesi (Bir Kopya)

4-Rol Yaprağı (Her rol yaprağından, toplantı sayısı kadar kopya)

5-Kitap Öz Değerlendirme Formu (Gruptaki öğrenci sayısı kadar kopya)

6-Toplantı Öz ve Akran Değerlendirme Formu (Her birey için bir kopya X toplantı sayısı)

7-Öğretmen Gözlem Formu

8-Gözlemci Formu (Her toplantı için bir kopya)

9-Final Proje Seçim Formu (Bir kopya)

10-Final Projesi Değerlendirme Rubriği (Grup sayısı kadar kopya)

9-Final Proje Seçim Formu (Bir kopya)

2-Grup Kontrol Listesi (Bir Kopya)

5-Kitap Öz Değerlendirme Formu (Gruptaki öğrenci sayısı kadar kopya)

10-Final Projesi Değerlendirme Rubriği (Grup sayısı kadar kopya)

- Okuma çemberinde amaç not vermek değildir.

- Geleneksel yöntemler yerine otantik değerlendirme yöntemleri kullanılması uygundur.

- Çok sayıda tekniğin aynı anda kullanılması tercih edilmelidir.

- Değerlendirme için öğrencilerin grup içindeki performansları,günlük hazırlıkları,gözlem formları,akran değerlendirme,öz değerlendirme ile grup projeleri ise rubrikle değerlendirilmelidir.

- Okuma çemberi ortaya çıkan ürünün özelliği bakımından öğrencilerin portfolyoları için de son derece uygun bir çalışmadır.

6-Toplantı Öz ve Akran Değerlendirme Formu (Her birey için bir kopya X toplantı sayısı)

3-Grup Yönergesi (Bir Kopya)

7-Öğretmen Gözlem Formu

OKUMA ÇEMBERİ NEDEN FAYDALIDIR?

İlgili Araştırmalar

- Okuma alışkanlığı kazandırır.

-Okuduğunu anlama becerisini geliştirir.

- Sosyal ilişkileri kuvvetlendirir.

- İlköğretim 3. sınıftan itibaren tüm öğretim süreçlerinde kullanılmaya uygundur.

- Okumayı eğlenceli bir etkinlik haline dönüştürür.

- Grup içerisinde aldıkları farklı roller öğrencilerin farklı yönlerden gelişmesine katkı sağlar.

- Diğer gruplarda okunan kitaplar hakkında bilgi sahibi olacakları için onları da okuma isteği uyandıracaktır.

https://www.ourboox.com/books/okuma-cemberi/

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi