Rozwój człowieka w okresie dorosłości
Klaudia Bator, Katarzyna Chmura, grupa 1 poniedziałek 8:00
Dorosłość-czym jest?
Dorosłość
To najdłuższy etap w życiu człowieka, nazywany również IV erą- czas podejmowania ważnych decyzji, przyjmowania różnych ról społecznych oraz bycia wiernym swoim przekonaniom. Zaczyna się on od około 20 roku życia i kończy śmiercią.
Zadania rozwojowe
- wybór partnera życiowego
- życie w małżeństwie
- zakładanie rodziny
- wychowywanie dzieci
- praca zawodowa
- podejmowanie społecznej odpowiedzialności
- poszukiwanie podobnych grup społecznych
- zinstytucjonalizowane moratorium
Wczesna dorosłość
Zmiany
biologiczne
- najwyższa forma, ustalone proporcje ciała
- organizm jest szybki, elastyczny, silny, efektywny immunologicznie
- duże możliwości regeneracyjne i adaptacyjne organizmu
- maksymalna wydolność mięśni, organów, układów wewnętrznych
- ostrość zmysłów, większa masa mózgu
- zdolność rozrodcza
- maksymalne uwapnienie kości
- odporność psychofizyczna
- witalność, kreatywność
- 7 nawyków pogarszających stan zdrowia
psychiczne
- gotowość do uczenia się
- wrażliwość
- wysokie w młodości IQ ma szansę utrzymać się do około 60 r.ż.
- myśl dialektyczna
Kryzysy
- niezdolność do znalezienia własnej tożsamości poprzez dzielenie intymności z drugą osobą
- trzymanie ludzi na dystans (fizyczny i psychiczny)
- zachowanie niezależności
- zawieranie i podtrzymywanie przyjaźni
- zdolność do bliskich kontaktów z osobą odrębnej płci
Kryzysy
- wyprowadzka z domu rodzinnego
- stopniowe nabieranie dystansu emocjonalnego do rodziców
- przywiązanie się i zaangażowanie w relację z partnerem/partnerką
- stadium I: młoda rodzina (bezdzietne małżeństwo, podjęcie roli małżonka/i)
- stadium II: opieka nad dzieckiem (podjęcie roli rodzica)
- stadium III: rodzina dziecka przedszkolnego (zmiana roli rodzica)
- stadium IV: rodzina dziecka rozpoczynającego naukę szkolną (zmiana roli rodzica)
Stadia rozwoju rodziny
Stadia rozwoju rodziny
Zadania rozwojowe
Środkowa dorosłość
- towarzyszenie nastolatkom w stawaniu się odpowiedzialnymi i szczęśliwymi dorosłymi
- towarzyszenie nastolatkom w stawaniu się odpowiedzialnymi i szczęśliwymi dorosłymi
- akceptacja zmian psychospołecznych i dostosowanie się do nich
- akceptacja starzenia się własnych rodziców
Zmiany
biologiczne
- spadek siły mięśni (można temu zapobiec dzięki aktywności fizycznej)
- zmiany hormonalne: menopauza u kobiet i andropauza u mężczyzn
- zmiany aparycji (zmarszczki, siwe włosy, zmiany proporcji ciała)
- kobiety troszczą się o swoje zdrowie bardziej, niż mężczyźni
- spadek odporności organizmu
- choroby: nadciśnienie tętnicze, nowotwory, choroby serca
psychiczne
- możliwości pamięciowe nieznacznie się pogarszają
- ekspertywność: automatyzacja, nowa jakość w sposobie myślenia, doświadczenie oraz specjalizacja
Kryzysy
generatywność versus stagnacja
- troskliwość
- poświęcenie wielu rzeczy po to, aby chronić i wychować dziecko
- altruizm
- sytuacje kryzysowe, stresowe, które uniemożliwiają rozwój jednostki
- egocentryzm
- negacja- nietroszczenie się o innych
- troszczenie się o własne potrzeby
- frustracja wynikająca z braku zaspokojenia potrzeb
Kryzysy
kryzys środka życia
- stawianie problemów natury egzystencjalnej (sens życia, cele, wartości, moja tożsamość)
- dokonywanie życiowego bilansu zysków i strat, sukcesów i porażek
- motywacja do zmian, urzeczywistnianie pomysłów
Stadia rozwoju rodziny
- stadium V: rodzina dziecka dorastającego (swoboda i autonomia dana dziecku, większy dystans)
- stadium VI: rodzina opuszczana (rodzice towarzyszą dzieciom podczas osiągania przez nie niezależności)
- stadium VII: opuszczone gniazdo (opuszczenie domu przez wszystkie dzieci)
Stadia rozwoju rodziny
Dla większości ludzi w średnim wieku najważniejsze są praca i stworzona przez nich rodzina.
Może wystąpić syndrom wypalenia zawodowego, przeciążenie pracą, konflikt - dom vs. praca.
Zadania rozwojowe
Późna dorosłość
- dostosowanie się do mniejszych możliwości fizycznych i pogorszenia stanu zdrowia
- dostosowanie się do przejścia na emeryturę i zmniejszenia dochodów
- śmierć współmałżonka
- spotykanie się z osobami w podobnym wieku (babcia, dziadek)
- przystosowanie się do ról społecznych
Zmiany
psychiczne
- utrudnienia w wykonywaniu najprostszych czynności
- nasilone cechy ekspertywności
Zmiany
biologiczne
- mogą być dotkliwe, niepokojące, irytujące lub bolesne i wstydliwe
- osłabienie funkcji regulacyjnych układu nerwowego i hormonalnego
- utrata masy mięśni i kości
- zwiotczenie skóry
- zmniejszenie szybkości przewodzenia impulsów nerwowych
- zmiany w obrębie tkanek
- zwyrodnienia stawów i odwapnienie kości
- miażdżyca naczyń krwionośnych
- starzenie się
- wolniejsze reakcje
- pogarszanie się wzroku, słuchu, węchu, równowagi----> utrudnienia w wykonywaniu najprostszych czynności
Kryzysy
integralność versus rozpacz
Kryzysy
- poczucie wewnętrznej spójności, ładu, harmonii
- życzliwe, pełne troski, akceptacji odnoszenie się do innych osób
- wysokie poczucie wartości
- zadowolenie z życia i każdego dnia
- pozytywny bilans przeszłego życia
- pogodzenie się z nieuchronnością śmierci
- ciekawość świata, otwartość
- dzielenie się doświadczeniem, mądrością
- gotowość do kontaktu z ludźmi w różnym wieku
- żal za bezpowrotnie utraconymi czasami
- gorycz, pogarda dla innych
- wstręt, zrzędliwość
- koncentracja na niedostatkach życia
- lęk przed śmiercią
- poczucie chaosu
- desperacka próba odmiany życia
Stadia rozwoju rodziny
stadium VII: starzejąca się rodzina
- przejście na emeryturę jednego/obojga małżonków
- dzieci opiekują się rodzicami
- relacje z wnukami (związek zaangażowany, towarzyski, zdystansowany)
- dorośli jako małżeństwo, dziadkowie, rodzice (role)