Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

Kultura Polska w średniowieczu

Początki kultury łacińskiej

Na przełomie X i XI w ważniejszych grodach książęcych zaczęły powstawać pierwsze kościoły, osiedlili się w nich zagraniczni misjonarze razem ze swoimi sprzętami i księgami liturgicznymi. Byli oni bardzo wykształceni i znali wzory moralne i estetyczne przywiezione z Europy Zachodniej. Ich przybycie oznaczało początek chrześcijaństwa na ziemiach polskich, a także pojawienie się kultury łacińskiej i nowej formy piśmiennictwa. Dzięki księżom wierni mogli poszerzać swoją wiedzę na temat tekstów religii, a także podziwiać dzieła sztuki sakralnej.

X-XI

Ośrodki życia kulturalnego

Od samego poczatku istnienia państwa Polskiego ważnymi ośrodkami kultury były dwory monarsze, klasztory oraz stolice biskupie- zakładano w nich szkoły, gromadzono księgozbiory. Bolesław Chrobry dbał o edukacje swojego syna mieszka II, znał łacinę i grekę. Władcy starali sie pielęgnować pamięć o swoich rządach i czynach przodków. Już w XI w. powstały opactwa benedyktyńskie m. in. w Tyńcu koło krakowa, Mogilnie i na świętym krzyżu. Pierwszą kronikę polską spisał za panowania Bolesława Krzywoustego Anonim zwany Gallem.

XI-XII

Początki Polskiego dziejopisarstwa

Najstarsze polskie zapisy w języku łacińskim pochodzą z XI i XII wieku. Początkowo umieszczano je na tablicach paschalnych, służących od wyznaczania dat Wielkanocy oraz innych ruchomych świąt religii chrześcijańskiej, na tablicach również zapisywano najważniejsze informacje wraz z datami. Na przykład chrzest Polski w 966 roku, z takich informacji tworzono roczniki. Pierwszą kronikę w dziejach Polski spisał Anonim zwany Gallem, a kolejną Wincenty Kadłubek. W kolejnych latach powstawały następne kroniki, które pisano na zamówienie dworów książęcych lub środowisk kościelnych.

XII-XIII

Rozwój cywilizacyjny XIII w.

Przemiany cywilizacyjne w polsce rozpoczeły się w XIII w. i trwały do końca średniowiecza. W XIV i XV w. liczba parafii na ziemiach polskich w dzisiejszych granicach wzrosła z ok.3000 do 6000 dopiero wtedy dokonała się chrystianizacja ogółu społeczeństwa. Systematycznie zwiększała sie liczba osób mających kontakt z religą. Księży zobowiązano do posługiwania się językiem polskim zrozumiałym dla wiekszości wiernych. W XIII w. zaczęto zakładać szkoły parafialne. Uczęszczała do niech niewielka część młodzieży, większość takich szkół realizowala program nauczania obejmujący podstawy katechizmu, łaciny, rachunków i śpiewu kościelnego. POLSCY UCZENI:

jednym z pierwszych był pochodzący ze Śląska Witelon. W Paryżu lub Bolonii studiował biskup krakowski Wincenty Kadłubek. Równie znanym uczonym był Iwo Odrowąż- biskup krakowski.

XIII

Rola Akademii Krakowskiej

W 1364 roku Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską. Po śmierci króla uczelnia podupadła z powodu braku funduszy. Pierwsze działania o jej reaktywację podjęto w latach 90. XIII wieku. Uzyskano zgodę papieża na otwarcie wydziału teologii. Uniwersytet wznowił działalność w 1400 roku dzięki fundacji królowej Jadwigi, która w testamencie przekazała mu swoje klejnoty. W 1405 roku powstała pierwsza katedra matematyki i astronomii, kształcił się tam między innymi Mikołaj Kopernik. W XV wieku kształciło się tam ok. 18 tys osób, w tym ponad połowa z Polski, pozostali byli Ślązakami, Litwinami, Czechami, Niemcami i Węgrami.

XIV-XV

Architektura i sztuka Polskiego średniowiecza

https://www.pajorama.eu/mariacki/mariacki.html

Dzieła polskiej sztuki średniowiecznej tworzono w stylach, obowiązujących w całej Europie. Lokalni artyści przystosowywali jednak swoją twórczość także do miejscowych warunków i nadawali jej indywidualny charakter, czego przykładem jest m.in. oszczędność formy polskich budowli gotyckich.

XIV

Literatura w późnym średniowieczu

Literatura w poźniejszym śreniowieczu stała się popularniejsza, ponieważ czytanie było bardziej powszechne. W ówczesnych dziełach, dominowały treści religijne głównie pieśni, żywoty świętych i modlitewniki. W XV w. Jan Długosz stworzył obszerne ,,Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego'' stanowiące sumę średniowiecznej wiedzy historycznej na temat polski.

XV

Sztuka romańska i gotycka na ziemiach Polskich

Styl romański - styl w sztuce, który obowiązywał w Europie od X do XII w., natomiast w na ziemiach polskich do XIII w. Sztuka romańska jest silnie związana z zakonami: cystersów i benedyktynów.

Cechy charakterystyczne:

małe okna

grube mury z kamienia

okrągłe luki

krzyżowe i kolebkowe sklepienia

rodzaj budowanych budynków - rotundy

Zabytki:

Polska

klasztor benedyktynów w Tyńcu

rotunda św. Mikołaja w Cieszynie

kościół św. Andrzeja (Kraków)

kolegiata w Tumie (okolice Łęczycy)

krypta św. Leonarda (Wawel)

płyta Wiślicka

drzwi katedry gnieźnieńskiej

XV

Sztuka romańska

Styl gotycki w Polsce

Styl gotycki - styl w sztuce i architekturze, który w XII w. narodził się ze stylu romańskiego.

Cechy charakterystyczne:

*duże okna

*rozety

*krzyżowo-żebrowe sklepienia

*zastąpienie kamieni cegłą

*wysokie wieże

*smuklejsze niż w stylu romańskim budowle

*ostre łuki

Zabytki:

Collegium Maius (Kraków)

kościół Mariacki (Kraków)

bazylika Mariacka (Gdańsk)

ratusz wrocławski i toruński

zamek krzyżacki (Malbork)

ołtarz wykonany przez Wita Stwosza (kościół Mariacki, Kraków)

grobowiec króla Kazimierz Wielkiego (Wawel)

Sztuka gotycka

Grafiki

Źródła:

Źródła

https://learningapps.org/watch?v=px3e4hhtj22

https://zpe.gov.pl/

podręcznik do historii- "Zrozumieć przeszłość 1"

grafika google

wikipedia

materiały własne

Przygotowali:

Kacper Frączek

Stanisław Godyń

Wojciech Guzik

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi