Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Powstanie w getcie warszawskim wybuchło:
19 kwietnia 1943 – 16 maja 1943
W utworzonym w 1940 r. getcie warszawskim Niemcy zamknęli ponad 400 tys. Żydów; dziesiątki tysięcy z nich zmarły z chorób i głodu. 22 lipca 1942 r. Niemcy rozpoczęli deportację więźniów getta do obozu zagłady w Treblince. Zginęło tam niemal 300 tys. warszawskich Żydów. Jesienią 1942 r. w tzw. getcie szczątkowym pozostało już tylko około 60 tys. Żydów. Byli to głównie ludzie młodzi i w sile wieku, bez rodzin, zatrudnieni w niemieckich warsztatach produkcyjnych, tzw. szopach. W tych warunkach, gdy nie pozostawało już nic do stracenia, wśród żydowskiej młodzieży narodziła się myśl o zbrojnym oporze.
ŻZW-Żydowski związek wojskowy
Przebieg
20 kwietnia
O świcie tego dnia Niemcy ponownie wkroczyli do getta, napotykając silny opór powstańców
8–16 maja
22 kwietnia
Około 300 powstańców ŻOB wraz z dowództwem zgromadziło się w bunkrze przy ul. Miłej 18, skąd prowadzili oni akcje bojowe. Bunkier ten zbudowała i zarządzała nim banda przemytników dowodzona przez Szmula Oszera, która przyjęła powstańców i oddała im do dyspozycji pomieszczenia bunkra, jak również pomagała w działaniach przeciwko hitlerowcom.
Najsilniejsze walki tego dnia prowadzone były w dalszym ciągu na placu Muranowskim, bronionym wciąż przez ŻZW. 22 kwietnia na pl. Muranowski przedostała się grupa ŻZW z szopu szczotkarzy, który został ostatecznie zdobyty i zniszczony przez hitlerowców.
6 rano na teren getta wkroczyły niemieckie oddziały wojskowe i policyjne oraz wspierające je kolaboranckie formacje ukraińskie i łotewskie pod dowództwem Ferdinanda von Sammern-Frankenegga
23 kwietnia Żydowska Organizacja Bojowa wydała odezwę do polskiej ludności Warszawy, która była kolportowana po „aryjskiej” stronie
ŻOB- Żdyowska organizacja bojowa
Hitlerowcy zmienili taktykę walki i zaczęli poruszać się po getcie małymi grupami. Stanowili przez to trudniejszy cel dla powstańców, wyposażonych głównie w broń krótką (pistolety) nie pozwalającą na celny ostrzał z dużej odległości
Ostatni powstańcy
Wojnę przeżyli nieliczni powstańcy. Spośród żołnierzy ŻOB powstanie w getcie przeżyło kilkudziesięciu. Większość z nich jednak nie doczekała końca wojny – zginęli, walcząc w oddziałach partyzanckich, w powstaniu warszawskim lub zostali wydani Niemcom.
W czasie powstania obrońcy getta od pierwszych dni wspierani byli zbrojnie z zewnątrz przez polskie oddziały podziemia zbrojnego. Akcji pomocowych dokonywała zarówno Armia Krajowa, jak i Gwardia Ludowa. Polskie organizacje konspiracyjne przeprowadziły kilkanaście akcji w okolicach getta przeciwko oddziałom niemieckim. W pierwszym dniu powstania 25-osobowa[57] grupa AK pod dowództwem Józefa Pszennego „Chwackiego” podjęła nieudaną próbę wysadzenia muru getta przy ul. Bonifraterskiej, żołnierze ci zostali jednak wykryci przez patrol policji polskiej i niemieckiej. W wyniku walki, jaka się wywiązała, dwóch żołnierzy AK Eugeniusz Morawski oraz Józef Wilk zginęło na miejscu, a czterech odniosło rany; zginęło także dwóch policjantów i dwóch Niemców[
Ogółem, według danych oficjalnych (raport Stroopa), w walkach uczestniczyło średnio ok. 2054 żołnierzy i 36 oficerów dziennie (nie wliczając 3 batalionu 23 pułku Ordnungspolizei, który dosłany został pod koniec walk). Według szacunków AK, siły niemieckie stanowiło zmotoryzowane zgrupowanie ok. 5000 ludzi uzbrojonych w broń ręczną i maszynową oraz co najmniej 15 samochodów pancernych, wspieranych przez pewną liczbę armat polowych, dział przeciwpancernych, działek przeciwlotniczych i moździerzy
Jürgen Stroop
Niemcy dysponowali uzbrojonymi pojazdami pancernymi i bronią chemiczną. Wobec schronów, „bunkrów” i kryjówek, Niemcy używali świec dymnych i gazu łzawiącego oraz ładunków wybuchowych. Jürgen Stroop, osobiście wydał rozkaz walczenia z Żydami ogniem – żołnierzy niemieckich zaopatrzono w miotacze ognia, nakazując im systematyczne podpalanie wszystkich budynków w dzielnicy.
Siły powstańcze składały się najprawdopodobniej z około 1000-1500 słabo uzbrojonych bojowników: ok. 220-800 z ŻOB (w tym wiele kobiet) i 150-400 z ŻZW (tylko mężczyzn) oraz nieznana liczba (kilkuset) powstańców w innych, luźnych grupach, niepowiązanych z tymi organizacjami (w tym członków działających w getcie grup o charakterze przestępczym)
Nie istnieją pewne dane o stratach powstańców i liczbie ofiar likwidacji getta wiosną 1943. Według danych hitlerowskich, świadomie zawyżanych przez autorów raportu Stroopa, w walce zginęło ok. 6000 Żydów, 56 065 osób znajdowało się w wykrytych i zlikwidowanych bunkrach, z tej liczby 7000 zamordowano na miejscu, 6900 wysłano do Treblinki, a około 36 000 do innych obozów. Dane te są o tyle nieprawdziwe, że w kwietniu 1943 w getcie znajdowało się nie więcej niż 40 000 osób[41]. W trakcie tłumienia powstania hitlerowcy dopuszczali się wielu okrucieństw i zbrodni na mieszkańcach getta oraz przeprowadzali liczne masowe egzekucje.
akcja „Reinhardt”) – kryptonim akcji zaglady Zydów z Generalnego Gubernatorstwa i Okregu Bialostockiego przeprowadzonej w latach 1942–1943 na terytorium okupowanej Polski w ramach tzw. ostatecznego rozwiazania kwestii Zydowskiej (niem. Endlösung der Judenfrage).
Przyczna powstania w getcie byla tzw. akcja „Reinhardt”, czyli decyzja o fizycznej likwidacji ludnosci Zydowskiej na terytorium okupowanej Polski w ramach tzw. „ostatecznego rozwiazania kwestii Zydowskiej”. Czescia akcji miala byc wielka akcja wysiedlencza, czyli likwidacja warszawskiego getta, która rozpoczeła się 22 lipca 1942 roku. W trakcie paru miesiecy ok. 75% mieszkanców getta zostalo wywiezionych i zamordowanych w obozie zaglady w Treblince. Tysiace Zydów zginelo na miejscu, zabitych przez Niemców lub dotknietych glodem i chorobami. W tzw. getcie szczatkowym pozostalo juz tylko okolo 60 tys. osób.
Skutek
Treblinki to potoczne określenie na łożyska przegubowe, używane np. przy wykonywaniu instrumentów muzycznych, kombajnów lub sprzętu medycznego
Według niemieckich szacunków, w starciach zginęło ok. 7000 Żydów, ponad 6000 spłonęło żywcem, ok. 50 000 wywieziono do Treblinki. W trakcie tłumienia powstania hitlerowcy dopuszczali się wielu okrucieństw i zbrodni na mieszkańcach getta oraz przeprowadzali liczne masowe egzekucje.