Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Barok (prawdopodobnie z port. barroco – „perła o nieregularnym kształcie”, z wł. – dziwność, nietypowość) – główny kierunek w kulturze europejskiej, którego trwanie datuje się od końca XVI wieku do XVIII wieku[1]. Nieoficjalny styl Kościoła katolickiego czasów potrydenckich, stąd pojawiające się jeszcze w połowie XX wieku zamienne określenia: „sztuka jezuicka” czy „sztuka kontrreformacyjna”[2]. W odróżnieniu od humanizmu antropocentrycznego doby renesansu, barok reprezentował teocentryczny mistycyzm. W znaczeniu węższym, barok to jeden z nurtów literackich XVII wieku, koegzystujący z klasycyzmem i manieryzmem; od niego XX-wieczni badacze wyprowadzili jednak nazwę dla całej epoki.
W myśli filozoficznej epoki baroku ogromną rolę zaczęła odgrywać erudycja, rozumiana – za sprawą Justusa Lipsiusa – za nową, nieoficjalną gałąź sztuki.
W epoce baroku powszechnym uznaniem cieszyła się nadal tradycyjna myśl chrześcijańska, wzbogacona o idee kontrreformacyjne, reformacyjne i neostoicyzm Justusa Lipsiusa. Na skutek ruchów reformatorskich w Kościele, rozwoju edukacji, starannego kształcenia duchownych, misji ludowych i polemik religijnych, jej znajomość w społeczeństwie stała się głębsza niż w poprzednich epokach. Tradycyjna myśl dawała spójny obraz świata i konkretne zasady postępowania w codziennym życiu, tak aby osiągnąć zbawienie.
Rozwijała się edukacja, prowadzona głównie przez zakony. Dominującą rolę zyskali jezuici. Liczne szkoły prowadzili również pijarzy i teatyni. Ożywioną działalność prowadził Jan Chrzciciel de la Salle. Obok uniwersytetów zaczęły powstawać towarzystwa naukowe (Académie Française, The Royal Society).
Większość sztuki barokowej była zainspirowana religią. Łączy się to z ponownym rozkwitem Kościoła katolickiego, jaki odnotowuje się w czasach kontrreformacji. Jej sztandarową postacią stał się Karol Boromeusz, wielką rolę odegrali także papieże: Pius V, Grzegorz XIII, Sykstus V i Klemens VIII, a w późniejszym okresie Innocenty XI. Istotne znaczenie miała też kultura duchowa krajów protestanckich (np. Holandia) oraz katolicko-protestanckie spory teologiczne. Strona protestancka doprowadziła do rozdrobnienia nauki chrześcijańskiej poprzez mnogość interpretacji jednego ustępu Biblii, podczas gdy katolicyzm dążył do ujednolicenia wykładni wiary w oparciu o tomizm[8].
XVII wiek stał się czasem rozkwitu chrześcijańskiej mistyki (Ignacy Loyola, Ludwik z Grenady, Franciszek Salezy, Ludwik Maria Grignion de Montfort, Mikołaj Łęczycki), w tym również pobożności kordialnej (Małgorzata Maria Alacoque, Jan Eudes, Kasper Drużbicki). Wielkim powodzeniem cieszyła się duchowość karmelitańska, której najwybitniejszymi przedstawicielami byli Teresa od Jezusa i Jan od Krzyża.
Kolejny, po renesansie, styl w architekturze nowożytnej nazywany jest barokiem. Wyodrębniony został w latach późniejszych, bowiem twórcy żyjący w tym okresie uważali się raczej za kontynuatorów renesansu. Kierunek ukształtował się w Rzymie z odmiany późnego renesansu nazywanej stylem dekoracyjnym (tzw. barok rzymski). Umowny czas trwania baroku to okres od połowy XVI do połowy XVIII wieku.
Klasycyzm (z łac. classicus – doskonały, pierwszorzędny, wzorowy, wyuczony) – styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do kultury starożytnych Rzymian i Greków. Styl ten nawiązywał głównie do antyku. W Europie tzw. „powrót do źródeł” (klasycznych) pojawił się już w renesansie – jako odrodzenie kultury wielkiego Rzymu. Jako styl dominujący epoki wpływał na kształt innych nurtów kulturowych okresu jak manieryzm, barok, rokoko. Trwał do końca wieku XVIII, w niektórych krajach do lat 30. następnego stulecia, a nawet dłużej. Zmodyfikowany klasycyzm przeradzał się czasem w eklektyzm końca XIX wieku. Klasycyzm jako styl panował w epoce oświecenia. Najpełniejszy rozkwit klasycyzmu nastąpił w I poł. XVIII wieku. W dziedzinie literatury swoisty kres klasycyzmu przyniosła walka klasyków z romantykami.
Józef Haydn (1732-1809)
Wolfgang Amadeusz Mozart (1756-1791)
Ludwig van Beethoven (1770-1827)
Christoph Willibald Gluck (1714-1787)
Klasycyzm – w architekturze styl wzorujący się na formach architektonicznych starożytnego Rzymu i Grecji. Rozwinął się w połowie XVIII wieku jako reakcja na formalny przepych architektury baroku i rokoko.
Rokoko – nurt stylistyczny, obecny zwłaszcza w architekturze wnętrz, ornamentyce, rzemiośle artystycznym i malarstwie, występujący w sztuce europejskiej w latach ok. 1720-1790. Nurt rokokowy wyróżnia się także w dziejach literatury.
Całość kierunku cechuje przede wszystkim niezwykłe skupienie na estetyce. Dążeniem artysty wszelakich dziedzin było stworzenie dzieła zachwycającego dla odbiorcy. W sztukach plastycznych oraz architekturze ważna była również lekkość cechująca konkretne przedstawienia oraz budowle czy malarstwo. Tematyka poruszana przez sztukę nie była tematyką trudną. Twórcy rokokowi skupiali się raczej na tematach lekkich, które dawały możliwość pokazania niezwykłego smaku, estetyki owego okresu. Odwoływał się on również do antyku, co będzie widoczne także i w literaturze.
Malarstwo: Frncouis Boucher, Francesco Guardi.
Architektura: Germain Bouffard, Gille-Marie Oppenort.
Literatura: A. Pope, J. Szymanowski, F. Zabłocki, F.D. Kniaźnin