2M Microbiologie H2

Menselijke cel

Menselijke

cel

Bacteriële cel

- bestaat maar uit 1 cel

- heeft géén kernmembraan

- heeft een plasmamembraan en

een celwand en soms ook een

kapsel

--> De menselijke cel heeft géén celwand, maar een celmembraan

Bacteriële

cel

Coccen en bacillen kunnen alleen voorkomen, bvb een monococ (mono = 1).

Maar coccen en bacillen kunnen zich ook groeperen op een typische manier:

- in kettingen

- in trossen

- per 2, bvb: diplococ, diplobacil (diplo = 2)

Voorkomen

Gramkleuring

Onderzoeksmethode waarbij er rode + blauwe kleurstoffen worden toegevoegd aan een staal met bacteriën.

Bacterie neemt rode of blauwe kleur op.

gramnegatief grampositief

Dit is van belang om de ziektemakende effecten van de bacterie en de gevoeligheid voor antibiotica.

gramkleuring

Metabolisme

Metabolisme van een bacterie zegt iets over het vermogen of onvermogen van de bacterie om te leven met zuurstof.

1) Aërobe bacteriën: hebben zuurstof nodig

2) Anaërobe bacteriën: kunnen niet leven met zuurstof

metabolisme

Relatie met de mens

Mutualisme

Commensalisme

Parasitisme

relatie met

de mens

Amitose

Amitose

Temperatuur

Temperatuur

Exo- en endotoxinen

Afscheidingsproduct

Belangrijke rol in het ziek maken van ZV

Exotoxinen worden uitgescheiden door gram+ en gram- bacteriën.

Enkel door levende bacteriën.

Heel giftig en maken de ZV erg ziek.

Endotoxinen worden uitgescheiden door gram- bacteriën, nadat ze gedood zijn.

Komen pas vrij nadat de celwand van bacterie kapot is.

Deze zijn minder giftig tov exotoxinen.

Endo- en exotoxinen

Flagellen / zweepdraden

Flagellen

zweepdraden

Slijmlaag

Laagje slijm dat zich rond de bacteriële cel bevindt.

Beter beschermd tegen aanvallen van het lichaam om de bacterie te doden.

Slijmlaag

Sporen

Sporen

Vergrootte overlevingskansen voor de bacterie

Dit heeft wel enkele implicaties in de zorgverlening:

* zwaardere + agressievere antibiotica gebruikt worden

* materialen steriliseren

* Meer tijd en kost meer.

Selectief toxische

werking

Werken WEL tegen de bacterie, maar niet tegen de zieke gastheer.

Daardoor is AB een geneesmiddel

De oorzaak hiervan is dat er een verschillen zijn tussen de prokaryote (bacterie) en de eukaryote (mens en dier) cellen veel verschillen zijn, namelijk:

- de aanwezigheid/afwezigheid van een celwand

- de aanwezigheid van bepaalde elementen in de cel en details in de stofwisseling.

AB gaat inwerken op deze verschillen, ze zoeken een aagrijpingspunt.

bvb: remming celwandsynthese van de bacterie, aangrijpen op de specifieke bacteriële stofwisseling, beschadigen van de bacteriële celmembraan (bij gramnegatieve bacteriën),...

Selectief

toxisch

Werkingsspectrum

Breedspectrum antibiotica

zijn effectief tegen een groot aantal bacteriën, zowel Gram-positieve als Gram-negatieve.

Smalspectrum antibiotica

zijn effectief tegen een klein aantal soorten bacteriën, bijvoorbeeld alleen tegen de kokken.

Blinde therapie

Werkings-

spectrum

Effectiviteit

Bactericide werking doodt de bacteriekolonie.

--> Voorbeeld: Amoxicilline® bij een longontsteking.

Bacteriostatische werking remt bacteriën in hun groei.

Ons immuunsysteem kan beter een niet-groeiende bacteriekolonie te herkennen/vernietigen tov van een snel vermenigvuldigende kolonie bacteriën.

Daardoor kan de remming van de groei van bacteriën ook voordelig zijn.

Geneesmiddelen die inwerken op de stofwisseling van de bacterie zijn meestal bacteriostatisch.

--> Voorbeeld: Urfadyn® PL bij blaasontsteking.

Effectiviteit

Bij pathogenen komt dit selectieproces minder frequent voor omdat ze niet permanent aanwezig zijn en na de infectie op vrij korte tijd verdwijnen.

=> Het gevaar bestaat wel dat de pathogenen

resistentiemechanismen verwerven vanuit de

commensale flora.

Commensalen kunnen uitzonderlijk ook ernstige infecties veroorzaken.

Vaccins tegen bacteriële aandoeningen

Tetanus

= kaakklem of wondkramp

Veroorzaakt door Clostridium tetani bacterie

de spore van de bacterie kan bij verwonding in het lichaam dringen en zich gaan vermenigvuldigen.

Tetanustoxine --> pijnlijke spierkrampen,

Geen snelle effectieve behandeling --> dodelijke afloop.

in België eerder zeldzaam <-> tetanusvaccinatie

Tetanus

Blaasontsteking

Bij besmetting van slijmvlies in urineblaas met bacteriën uit de urine en/of stoelgang, krijg je een blaasontsteking.

De E-coli is de voornaamste verwekker van blaasontstekingen. Deze is afkomstig vanuit de darmflora.

Bij een milde infectie is een antibioticum meestal niet nodig.

Blaas-

ontsteking

Voedselvergiftiging

Voedsel-

vergiftiging

Toxines veroorzaken symptomen van een voedselvergiftiging.

Onbederfd voedsel is geen indicatie voor de afwezigheid van een infectiehaard.

Denk hierbij maar aan slechte hygiënische omstandigheden.

Incubatietijd +/- 8u - 24u

Lyme-borreliose

Veroorzaker: bacterie Borrelia burgdorferi --> via een tekenbeet in de huid van de mens gebracht.

+/- 10% van de teken is besmet met de bacterie.

Teek zo snel mogelijk verwijderen , hoe langer hij erin zit, hoe meer tijd de teek krijg om maagsap in de huid te injecteren.

Symptomen:

Meestal begint de ziekte met een typisch huidletsel, het erythema migrans.

In later stadium zenuwen, gewrichten en het hart aangetast.

Behandeling: antibiotica.

Ziekte van

Lyme