BBM 422

ANALISIS TERJEMAHAN TEKS DARI "DESTAR WARISAN MALAYSIA: KOLEKSI TERPILIH"

Sabil Fahmee Bin Mohd Sofee - MC 248

Mohd Nor Afiq Bin Nur Hazery - MC 247

Mohamad Aminul Rosyid Bin Ramli - MC 245

Intan Nur Haleeda Binti Abdul Halim - MC 242

Muhammad Zuhair Bin Zarudin - MC 248

PENGENALAN KEPADA KONSEP TERJEMAHAN

Menurut Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka Edisi Keempat, terjemah membawa maksud memindahkan (karangan dan lain-lain) daripada suatu bahasa kepada bahasa yang lain atau mengalihbahasakan

PENGENALAN KEPADA TEKS PILIHAN

“Destar Warisan Malaysia: Koleksi Terpilih” diterbitkan pada tahun 2004, Jabatan Muzium Malaysia

Wan Yahaya Abdullah

Destar atau disebut juga sebagai setangan kepala, tengkolok, tanjak, kain (ikat) kepala menjadi sebahagian pakaian rasmi DYMM Sultan dan Raja Negeri-negeri Melayu serta pakaian para pembesar negeri dan pesilat-pesilat di Malaysia. dibentangkan pengetahuan mengenai destar dari segi sejarah, reka bentuk, jenis, cara lipatan dan penjagaannya bagi memartabatkan seni pakaian Melayu

PENGENALAN KAEDAH MENTERJEMAH UNSUR BUDAYA

Kaedah menterjemah unsur budaya diperkenalkan bagi memudahkan aktiviti penterjemahan agar mematuhi aspek-aspek sensitif sesuatu bangsa seperti kepercayaan, undang-undang dan adat komuniti sosial

KAEDAH PERSAMAAN TERDEKAT

Oleh sebab padanan istilah tidak ada dalam bahasa sasaran istilah yang mempunyai makna yang hampir sama digunakan bagi memudahkan pemahaman pembaca bahasa sasaran

1. This is also true among the states’ noblemen.

2. The end or the peak of the folded areas, or the corner of the cloth that is left unfolded, is the part which will be styled to make different destars with different names.

1. Hal yang sama juga terjadi kepada pembesar-pembesar negeri bagi negeri- negeri berkenaan.

2. Hujung atau pucuk yang berlapis atau sudut kain yang tertinggal tidak berlipat itulah yang dibentuk dan digayakan dengan berbagai bentuk lipatan dan namanya.

states noblemen tidak mempunyai padanan yang membawa maksud yang sama dalam bahasa Melayu.

Pembesar-pembesar diguna pakai kerana definisi yang dibawa iaitu sebagai lambang kedudukan sosial seseorang zaman dahulu.

Peak jika diterjemahkan secara literal ‘puncak’.

Namun diterangkan sebagai ‘pucuk’ destar sebagai lambang sesebuah kehidupan yang mempunyai pelbagai taraf kehidupan.

Kepentingan destar dilihat sebagai warisan yang penting dalam sejarah Melayu.

KAEDAH PERSAMAAN SEJADI

Menyampaikan maksud yang bersahaja.

Mudah difahami bagi menjadikan teks tersebut lebih berunsurkan bahasa sasaran.

1. The destar’s peak, its two ends and the number of folds must be correct and appropriately positioned because these are important elements that correspond to specific meanings.

1. Kedudukan hujung destar, letak kedua hujungnya dan bilangan lipatan pada lilit destar itu mestilah diletakkan dengan cara yang betul. Ini kerana unsur-unsur tersebut mempunyai rahsia dan hikmat yang terselindung.

Jika diterjemahkan mengikut definisi literal,

“…..merupakan unsur-unsur penting yang berkait rapat dengan makna-makna yang tertentu”.

Menyukarkan pemahaman terhadap penyampaian maklumat teks tersebut.

2. Setelah kain berkanji itu kering, kain tersebut disapu dengan sedikit lilin sambang dan digosok dengan sejenis cengkerang laut yang dipanggil siput gerus sehingga permukaan kain tersebut licin dan berkilat.

2. Once the starched cloth has dried, a small amount of wax is applied on its surface and the cloth is then scrubbed using a type of seashell called siput gerus (cowrie shell or Cypraea tigris). This is done repeatedly until the surface becomes smooth and shiny.

Istilah repeatedly tidak diterjemah secara literal serta ayat disambung bagi memudahkan pemahaman para pembaca.

Mengelakkan teks tidak berbaur terjemahan dan mesej disampaikan dengan lebih mudah.

KAEDAH PINJAMAN TERUS

Unsur budaya itu yang tidak wujud.

Ditekankan dalam teks terjemahan melalui simbol “…” atau dimiringkan

1. The Malay’s Seni Gerus is a traditional techniques of polishing and smoothing of a cloth surface which includes filling in the gaps between the woven threads.

2. Methods of Making ‘Dendam Tak Sudah’ Destar.

1. Seni Gerus merupakan salah satu teknik tradisi untuk melicin, mengilat dan memadatkan benang-benang tenunan di permukaan kain.

2. Cara – cara Mengikat Destar Dendam Tak Sudah.

Seni Gerus dan Dendam Tak Sudah merupakan istilah khas yang dipinjamkan. disebabkan unsur budaya yang tidak wujud dalam teks pilihan antara dua bahasa yang digunakan.

PENGENALAN KEPADA TERJEMAHAN ISTILAH

Penggunaan istilah penting bagi mengikut peredaran masa dan kemajuan teknologi agar mudah difahami dan menepati makna yang ingin disampaikan

KAEDAH PINJAMAN LANGSUNG

Membenarkan kata atau perkataan dari bahasa sumber untuk diguna pakai dalam teks yang diterjemah.

1. Typically the cloth is washed with grain husk; rinsed with clear water from buah relak and starched before it is polished.

2. Once the starched cloth has dried, a small amount of wax is applied on its surface and the cloth is then scrubbed using a type of seashell called siput gerus (cowrie shell or Cypraea tigris).

1. Biasanya kain yang akan digerus dicuci terlebih dahulu dengan menggunakan abu sekam padi dan dibilas dengan air bersih dari buah relak kemudian dikanji.

2. Setelah kain berkanji itu kering, kain tersebut disapu dengan sedikit lilin sambang dan digosok dengan sejenis cengkerang laut yang dipanggil siput gerus sehingga permukaan kain tersebut licin dan berkilat.

istilah yang tiada padanan. Siput gerus dan buah relak tiada padanan yang tepat dapat menerangkan istilah tersebut

KAEDAH MENTERJEMAH FUNGSI

Merujuk kepada fungsi sebenar objek tersebut meskipun berlainan daripada frasa literalnya

1. Once you are satisfied with the resulting shape, push a vein of a coconut leaf into the destar from behind until it reaches the peak.

1. Setelah puas hati dengan bentuk yang dibuat, ambil sebatang lidi dan cucukkan ke dalam dari arah belakang sehingga mencapai ke garis puncaknya.

• Secara literal adalah urat daun kelapa.

• Fungsi kegunaan lidi dalam teks pilihan.

• Sifat urat daun kelapa adalah lembut serta tidak mampu menegakkan kain yang keras lidi yang dikeringkan digunapakai atas sifatnya yang keras.

• Menghasilkan laying-layang.

2. Biasanya gerus dilakukan pada kain sarung, samping, kain destar, seluar dan baju.

2. Gerus (polishing) is usually performed on sarung, samping, destar cloth, pants and shirts.

• Fungsi yang disampaikan sebagai tekstil yang boleh digunakan untuk seni gerus.

• Definisi yang pelbagai seperti sampul, serta mengenakan atau memasukkan.

KAEDAH PENGGANTIAN

Memberi padanan daripada bahasa sumber sedia ada kepada bahasa sasaran. telah sedia ada di dalam bahasa Melayu.

1. The Art of Cloth Polishing 1. Seni Gerus

• Secara literal, akan menjadi Seni Mengilat Kain; sifat kain yang tidak boleh dikilatkan.

• Seni Gerus merupakan satu teknik mengilatkan dan merapatkan bebenang kain.

2. Typically the cloth is washed with grain husk; rinsed with clear water from buah relak and starched before it is polished.

2. Biasanya kain yang akan digerus dicuci terlebih dahulu dengan menggunakan abu sekam padi dan dibilas dengan air bersih dari buah relak kemudian dikanji.

• Merujuk kepada definisi literal sebagai lapisan kering luar bijirin

• Kegunaan sekam padi yang direndamkan dalam bagi tujuan mencuci kain yang ingin digerus.

• Husk abu , hasil daripada sekam padi yang telah dibakar.

PENGENALAN KEPADA KAEDAH TERJEMAHAN

Kaedah formal/langsung mengutamakan persamaan antara teks asal dan teks yang diterjemah.

Kaedah dinamik berbeza kerana ia menekankan reaksi pembaca atau kesan terhadap pembaca

KAEDAH LANGSUNG

KAEDAH PENIRUAN

Menekankan terjemahan istilah berbanding dari perkataan atau frasa yang ditekankan dalam kaedah pinjaman

1. Biasanya gerus dilakukan pada kain sarung, kain destar, seluar dan baju.

1. Gerus (polishing) is usually performed on sarung, samping, destar cloth, pants and shirts.

• Destar cloth diterjemahkan kepada bahasa Melayu menjadi ‘kain destar’ di mana kedudukan frasa ditukar.

• Disesuaikan dengan tatabahasa bahasa sasaran iaitu hukum diterangkan dan menerangkan (DM).

2. … depending on the type of destar and the social status of the wearer.

2. Ia bergantung kepada taraf sosial seseorang yang memakainya.

• social status yang diterjemahkan kepada bahasa Melayu menjadi ‘taraf sosial’ di mana kedudukan frasa ditukar

• Disuaikan dengan tatabahasa bahasa sasaran iaitu hukum diterangkan dan menerangkan (DM).

KAEDAH PENGGANTIAN/HARFIAH

Menggantikan perkataan atau frasa dalam ayat tanpa perlu melakukan perubahan kedudukan struktur atau susunanya

1. The folds must be in the shape of palm leaves so that the resulting layers can be clearly differentiated.

2. The total number of folds are usually between 5 to 7.

1. Lipatan yang dibuat mestilah berbentuk lipatan daun palas kerana dengan membuat lipatan jenis ini sahajalah bentuk lipatan tingkat destar itu jelas bertingkat-tingkat.

2. Jumlah lipatan selalunya di antara lima hingga tujuh.

Frasa teks asal diterjemah seperti palm leaves yang diterjemah secara literal ke ‘daun palas’ serta tidak diubah kedudukannya apabila diterjemah.

KAEDAH DINAMIK

Kaedah Modulasi

Penterjemahan yang berbentuk tidak akan dilihat janggal apabila dibaca dan menepati tatabahasa bahasa sasaran.

1. After that, pin each fold at the bottom of the destar neatly so that they look almost parallel with each other.

2. Make sure the pinning is neat so that the ends will not distort the overall shape of the destar.

1. Sematkan setiap lipatan bawah dengan peniti supaya tetap dan kedudukannya menjadi seakan-akan selari

2. Pinkan sekemas yang mungkin supaya hujungnya tidak sampai mencacatkan bentuknya apabila telah siap.

Penyampaian ayat berubah bagi membawa perubahan pada pandangan terhadap teks asal tersebut.

KAEDAH TRANSPOSISI

Perubahan golongan kata atau menukar kedudukan frasa atau klausa dalam bahasa sasaran tanpa mengubah maksud warta atau maklumat teks asal.

1. Untuk tujuan yang sama (2), rotan juga boleh digunakan. (1)

1. You may replace the vein with rattan (1) to achieve the same objective. (2)

Memudahkan pemahaman para pembaca teks diterjemah agar tidak keliru dengan struktur ayat jika diterjemah secara literal.

PENGENALAN PADA PADANAN MAKNA

Makna sesuatu kosa kata atau leksikal mungkin berbeza apabila digunakan dalam konteks situasi yang berbeza.

Setiap padanan dan persamaan makna sesuatu perkataan dikelompokkan kepada lima kumpulan

Padanan makna kumpulan pertama

• Kumpulan satu perkataan di dalam bahasa sumber mempunyai satu makna sahaja

• Tiada kata yang lain dalam menggantikan satu-satu perkataan tersebut

1. It is said that this technique was brought into the Malay Peninsula by the Bugis traders from Sulawesi during the 17th century.

2. Use needle to sew them it place if necessary.

1. Seni ini dikatakan dibawa masuk ke Semenanjung Malaysia ole pedagang-pedagang Bugis dari Sulawesi alam kurun ke-17.

2. Gunakan jarum untuk menjahit bahagian-bahagian yang difikirkan perlu.

peninsula dan needle mempunyai padanan bagi kata ‘semenanjung’ dan ‘jarum’ sahaja

PADANAN MAKNA KUMPULAN KEDUA

Kepada kumpulan perkataan iaitu satu perkataa dalam dalam bahasa sumber, bahasa sasaran akan mempunyai banyak padanan makna.

Memilih perkataan yang mempunyai padanan yang paling hampir mengikut kesesuaian konteks penggunaannya.

1. This is done repeatedly until the surface becomes smooth and shiny.

2. For example, DYMM Sultan Perak wears the Ayam Patah Kepak destar….

1. …sehingga permukaan kain tersebut licin dan berkilat.

2. Sebagai contohnya, DYMM Sulatan Perak memakai destar Ayam Patah Kepak….

Wear dalam bahasa Inggeris boleh diterjemah kepada memakai, mengenakan, dan menggunakan dalam bahasa Melayu.

Smooth pula membawa maksud yang pelbagai apabila diterjemah ke bahasa sasaran seperti halus, licin dan rata

PADANAN MAKNA KUMPULAN KETIGA

Kumpulan perkataan yang mempunyai banyak makna dalam bahasa sumbernya, tetapi di dalam bahasa sasaran hanya ada satu padanan makna sahaja

1. Once the starched cloth has dried, a small amount of wax is applied on its surface and the cloth is then scrubbed using a type of seashell called siput gerus (cowrie shell or Cypraea tigris).

2. Typically, the cloth is washed with grain husk, rinsed with clear water from buah relak and starched before it is polished.

1.Setelah kain berkanji itu kering, kain tersebut disapu dengan sedikit lilin sambang dan digosok dengan sejenis cengkerang laut yang dipanggil siput gerus sehingga permukaan kain tersebut licin dan berkilat.

2. Biasanya, kain yang akan digerus dicuci terlebih dahulu dengan menggunakan abu sekam padi dan dibilas dengan air bersih dari buah relak kemudian dikanji.

wax dalam bahasa Inggeris yang sinonim dengan perkataan candle juga.

Apabila diterjemah membawa maksud lilin sahaja cloth mempunyai sinonim kepada fabric, textile dan rag frasa ‘kain’ sahaja apabila diterjemah ke bahasa Melayu.

Customize the Design