Bbonya

Зиятының ауытқуы бар балалардың оқу бұзылыстары жүйелік сипатқа ие. Ондай балалардың оқу әрекетінің барлық операциялары әр деңгейде қалыптаспаған болып келеді: мотивациясының әлсіздігі, сөз арқылы қатынас жасау қажеттілігі төмен, сөйлеу бағдарламасын іске асыруының бұзылыстары байқалады. Бұл мәселелерді зерттеген ғалымдардың нәтижелеріне сүйенсек, көмекші мектептің бастауыш сыныптарында аса күрделі кемістіктер балалардың 40-60%-да байқалады. Ақыл ойы кем оқушылардың сөйлеу тілін, оқу ерекшеліктерін талдай келе, В. Г. Петрова сөйлеу тілі мен оқу бұзылыстарын кемістігіне әкеп соғатын көптеген факторларды, оның ішінде негізгісі – таным әрекетінің дамымауын атады.

• Оқу процесін меңгеру зияты бұзылған балаларда баяу болып, өз ерекшеліктері мен қиындықтарына ие.Интеллектісі бұзылған балалардың сөз қоры сапалық жағынан сандық жағынан да жетілмген – сөз қорының аздығы, сөздерді нақты қолданбай, белсенді сөз қорынан гөрі енжар сөз қоры көп, сөздікті нақтылауындағы қиындықтар, сөз мағынасы құрылымының қалыптаспауы байқалады.
• Көмекші мектеп оқушылары бір уақытта оқудың қарапайым және жетілген тәсілдерін қолданады. Оларда оқудың әрбір кезеңінде өз қиындықтары бар. Бірінші сынып оқушылары әріптерді танып білуде, дыбыстарды буынға қосуда қиналады. Дыбыстарды буынға қосу процесі балалардың буынның дыбыстық құрамы туралы түсініктерінің нақты болуын қажет етеді, ал зияты бұзылған балаларда фонематикалық талдау функциясы әлсіз қалыптасқан. Оларда буын туралы жалпы түсінігінің қалыптасуы да қиындатылған. Зияты дамымаған балалардың дыбыс-буындық талдау қабілеті төмен, соның салдарынан балалар оқыған сөзін тануы баяу және оқыған сөздің мағынасын түсінбейді. Көмекші мектептегі 1-2 сынып оқушыларының оқуда жіберетін және қайталанатын қателерінің саны көп.

Р. И.Лалаева, К. Аверино-Жаккенің мәліметтері бойынша, көмекші мектептің 1-сынып оқушыларының 65-70%-нда дислексия анықталған. Оқу бұзылыстарының сипаты мынандай:

- әріптеп (ежіктеп) оқу;

- сөздің дыбыстық және буындық құрамын бұрмалау;

- оқығаның түсінбеу;

- оқыған кездегі аграмматизмдер

-әріпті меңгермеуі

• Зияты бұзылған оқушылар оқу кемістіктерінің және механизмінің күрделілігінің болғандығынан тұрақты логопедиялық көмекті қажет етеді. Оқу жылының басында мектеп логопеді оқушылардың сөйлеу тілін тексеруді ұйымдастырады. Жаңадан келген барлық бала нақтылы тексеруден келіп түскен (сыныбына байланысты емес) өтеді. Бұрын логопедтің сабақтарына қатысып жүрген, бірақ оқытуды қажет ететін балаларда тексеріледі. Бұндай балаларды тексерудің мақсаты – оқу жылының басындағы сөйлеу тілі жағдайын айқындау.
• Тексеру төмендегідей қағидаларды ескеріп жүргізілуі керек: кешенділік, жан-жақтылық, жүйелілік, динамикалық.

Ақыл-ойы кем оқушылардыңоқу бұзылыстарын түзетуде олардың жоғарғы жүйке жүйесінің, психопатологиялық ерекшеліктерін ескерген жөн.

Осыған байланысты көмекші мектепте жазу мен оқу бұзылыстарын түзету жұмысы таным әрекетінің дамуымен, талдау мен жинақтаумен, салыстырумен, жалпылаумен тығыз байланыста болуы керек. Сондай-ақ фонетикалық жуан дыбыстарды салыстыру, сөйлемнің құрылымын, сөздің дыбыстық-буындық құрамын талдау, көру-кеңістіктік талдау мен жинақтауды дамыту кеңістікті бағдарлауын дамыту жұмыстары оқу мен жазуын қалыптастыруда, түзетуде кеңінен қолданылады.

Жазбаша сөйлеу тілін түзетуде көмекші мектепте түрлі психикалық функцияларды дамыту қажеттілігі туындайды. Жазу мен оқу бұзылыстарын жою, ауызша сөйлеу тілінің бұзылыстарын түзетумен (дыбыс айту бұзылыстары, сөйлеу тілінің фонематикалық жағының жетілмеуі, лексикалық-грамматикалық жағының қалыптаспауы) тығыз байланыста жүргізіледі.

Сурпедагогика

• Есту қабілеті бұзылған балаларды оқыту мен тәрбиелеумен айналысатын

педагогиканың бір саласы. Есту қабілетінің бұзылуы сыртқы, ортаңғы және

ішкі құлақтарды зақымдайтын аурулар нәтижесінде пайда болуы мүмкін.

Көру бұзылыстары

бар балалар

Есту бұзылыстары

бар балалар

• 1-топ мүлдем

көрмейтін балалар;

• 2-топ көру деңгейі

төмен балалар;

• 3-топ көру деңгейі

функционалдық

бұзылған балалар.

(қыли, амблиопия)

• тұрақты (есту қабілеті

• екі жақтылы есту

қызметінің бұзылысы

(құлақ ауруы);

• Қоршаған ортамен

қатынасқа түсудің

қиындығы немесе

мүлдем болмауы.

Бұл категориядағы

балалар естудің

түрлілігіне байланысты

өзіндік топтарға

ұсынылады. Нашар

еститін және естімейтін

деп ажыратылады.

Зияты зақымдалған, көру және есту жүйесі бұзылған балалардың оқыту мен тәрбиелеу

Тифлопедагогика

• Көру қабілеті бұзылған балаларды оқыту және тәрбиелеумен айналысатын

педагогиканың бір саласы. Көру қабілетінің бұзылу деңгейіне қарай олар

көрмейтін және нашар көретіндер болып бөлінеді.

Жоспар

• Кіріспе
• Зияты зақымдалған балалардың оқуындағы бұзылыстар
• Көру және есту жүйесі бұзылған балалар

Тақырыбы: Зияты зақымдалған, көру және есту жүйесі бұзылған балалардың оқыту мен тәрбиелеу

Орындаған: Ербол Б.

Қабылдаған: Равшанова А.