Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Bir cisim sadece bir enerji türüne sahip olabileceği gibi aynı anda hem potansiyel hem de kinetik enerjiye
sahip olabilir. Örneğin havada uçan kuş, yüksekliğinden dolayı potansiyel enerjiye sahipken hareketinden
dolayı da kinetik enerjiye sahiptir. Bunun örneğini sonbaharda sararan yapraklar yere düşerken görebiliriz.
Yaprak, dalda dururken yere göre potansiyel enerjiye sahiptir. Daldan düşmeye başladığı andan itibaren
yaprağın potansiyel enerjisi, kinetik enerjiye dönüşmeye başlar.
Ayrıca yukarı doğru atılan bir topun sürati yükseldikçe azalır. Topun sürati azaldığı için kinetik enerjisi de
azalır. Kinetik enerjisi sayesinde yer çekimine karşı iş yapıldığı için cismin sahip olduğu kinetik enerji potansiyel
enerjiye dönüşür.
Evrende enerji yok olmaz, bir türden başka bir türe dönüşür. Kinetik enerji ve potansiyel enerji birbirlerine
dönüşebildiği için cisimlerin sahip olduğu toplam enerji değişmez. Cisimlerin toplam enerji miktarının
değişmemesine enerjinin korunumu denir.
Yandaki süper kahraman Hero arkadaşı Tina'ya ulaşmak istemektededir. Ancak arkadaşına ulaşabilmesi için pistte numaralandırılan yerlerdeki enerji dönüşümlerini açıklaması gerekmektedir. Kahramanımıza yardımcı olur musunuz çocuklar? (Zeminin sürtünmesi ihmal edilmiştir.)
1. KONUM: KAYKAYLI, EN ÜST NOKTADA VE HAREKETSİZDİR. HAREKET OLMADIĞI İÇİN KİNETİK ENERJİSİ YOKTUR. KAYKAYLI, YERE GÖRE EN ÜST NOKTADA OLDUĞUNDAN TÜM ENERJİSİ POTANSİYEL ENERJİDİR.
2. KONUM: KAYKAYLI, BİR MİKTAR YÜKSEKLİK KAYBETTİĞİ İÇİN POTANSİYEL ENERJİSİ AZALMIŞTIR. HAREKETE BAŞLAYIP SÜRAT KAZANDIĞI İÇİN KAYBETTİĞİ POTANSİYEL ENERJİSİ KİNETİK ENERJİYE DÖNÜŞMÜŞTÜR.
3. KONUM: KAYKAYLI, YÜKSEKLİĞİNİ TAMAMEN KAYBETTİĞİ İÇİN POTANSİYEL ENERJİSİ TAMAMEN KİNETİK ENERJİYE DÖNÜŞMÜŞTÜR.
4. KONUM: KAYKAYLI, SAHİP OLDUĞU KİNETİK ENERJİSİNİN BİR KISMINI KAYBETMİŞTİR. KAYBETTİĞİ BU KİNETİK ENERJİ KAYKAYLININ BELLİ BİR YÜKSEKLİK KAZANMASINA DOLAYISIYLA POTANSİYEL ENERJİYE SAHİP OLMASINA YOL AÇMIŞTIR.
5. KONUM: KAYKAYLININ SAHİP OLDUĞU KİNETİK ENERJİNİN TAMAMI POTANSİYEL ENERJİYE DÖNÜŞMÜŞ VE KAYKAYLI ÇIKABİLECEĞİ MAKSİMUM YÜKSEKLİĞE ULAŞMIŞTIR.
GÖRSELDE SIRIKLA YÜKSEK ATLAMA YAPAN BİR SPORCU GÖRMEKTESİNİZ. SPORCUNUN BU ATLAYIŞ SÜRESİNCE SAHİP OLDUĞU KİNETİK VE POTANSİYEL ENERJİ DEĞİŞİMLERİNİ YORUMLAYINIZ.
YANDAKİ KARİKATÜRÜ İNCELEYİNİZ. SPORCU, İPİ KESTİĞİNDE NASIL BİR SONUÇLA KARŞILAŞABİLİR? DÜŞÜNCELERİNİZİ ARKADAŞLARINIZLA PAYLAŞINIZ. KARİKATÜRÜ ENERJİNİN KORUNUMU AÇISINDAN YORUMLAYINIZ.
Cisimler pürüzlü ortamlarda hareket ederken cisimle ortam arasında cismin hareketini zorlaştırıcı bir etki oluşur. Bu etkiye sürtünme kuvveti
denir.
Sürtünme kuvveti hareket yönüne zıttır. Sürtünme kuvveti, hareket
halindeki cisimlerin sahip oldukları kinetik enerjiyi ısı enerjisine
dönüştürerek kinetik enerjilerinin azalmasına yol açar.
Azalan kinetik enerji bu şekilde farklı bir enerji türüne dönüştüğü için toplam enerji değişmemiş olur. Kinetik enerjinin azalması sonucu cisim yavaşlar ya da durur. Örneğin belli bir süratle hareket eden otomobil fren yaptığında yol ile tekerlek arasındaki sürtünme kuvveti artar. Böylece tekerlekler daha çok ısınır.
MATERYAL ÜZERİNE GETİRİLEN SÜRTÜNMELİ YÜZEYİN BİLYENİN HAREKETİNE OLAN ETKİSİ NASILDIR? BİLYENİN BIRAKILDIĞI YÜKSEKLİK DÜZEYİNE ÇIKAMAMASININ NEDENİNİ AÇIKLAYINIZ.
SÜRTÜNME VE ISI İLİŞKİSİNİ BASİT BİR HAREKETLE DAHA İYİ GÖZLEMLEYEBİLİRİZ. AVUÇLARINIZI KUVVETLİ BİR ŞEKİLDE BİR SÜRE BİRBİRİNE SÜRTÜNÜZ. AVUÇLARINIZIN İÇİNDE OLUŞAN ISIYI HİSSETTİNİZ Mİ? BU ISININ SEBEBİ NE OLABİLİR?
Hava ortamında hareket eden bir cisme, harekete zıt yönde etki eden ve kinetik enerjisini azaltan kuvvete hava direnci denir. Bir paraşüt, yere hızla çarpmamak için paraşüte çarpan havanın sürtünmesinden yararlanır. Hava sürtünmesi olan hava direnci, paraşütçünün süratinin artmasına engel olur. Böylece, paraşütçünün kinetik enerjisi artmaz ve paraşütçü sert bir iniş yapmamış olur
Havasız bir ortamda hava direnci de olmaz. Örneğin havası vakumla boşaltılmış bir cam kap içinde aynı yükseklikten bırakılan iki cisim hayal edelim. Bu cisimlerden biri diğerinden daha büyük olsa da aynı anda yere düşerler. Çünkü havasız bir ortamda hava direnci yoktur.
◊ Hangi mukavva daha önce yere düştü?
◊ Mukavvaların yere düşme sürelerini etkileyen sebepler nelerdir?
◊ Yere en son düşen mukavvanın daha hızlı düşmesi için ne gibi değişiklikler yapılabilir?
Mukavvaların yere düşme sürelerini etkileyen temel sebep hava direncidir. Hava direnci havadaki cisimlere sütünme kuvveti gibi bir etki gösterir. Cisimlerin yüzey alanı azaltıldıldığında hava direnci azalır. Ayrıca hava direncini hareketlinin hızı da etkiler.
Su içindeki cisimlerin hareketini zorlaştıran bir kuvvet vardır. Örneğin suyun içinde yürümek dışarıda yürümekten daha zordur. Su içinde hareket eden cisimlerin hareketi zorlaştıran kuvvete su direnci denir. Su direnci sürtünme kuvvet ve hava direnci gibi cismin hareketine ters yönde olur.
Suda hareket eden canlılar su direncinden daha az etkilenmek için bazı yapılar geliştirirler. Örneğin balıkların vücutları kaygan bir yapıdadır. Gemiler ve diğer deniz taşıtları da su direncini azaltarak daha kolay hareket edecek şekilde tasarlanmışlardır.
◊ Madeni paranın dereceli silindirin dibine ulaşma sürelerini karşılaştırınız.
◊ Madeni paranın her iki durum için dereceli silindirin dibine ulaşma sürelerinde bir farklılık oluştu mu? Oluştu ise bu farklılığın nedenlerini tartışınız.
Aynı cisme hava direnci mi yoksa su direnci mi daha fazla etki eder?