181
NDAJFOLJA
Shkolla 9-vjeçare Godvi
Lënda: Gjuhë shqipe Klasa: V
Mësuesja: Bedrie RAMA
Rezultatet e të nxënit :
Hyrje
Nxënësi/ja :
- dallon ndajfoljen si fjalë që plotëson kuptimin e foljes;
- përcakton llojin e ndajfoljeve nëpërmjet pyetjeve;
- dallon ndajfoljet nga mbiemrat në fjalitë e dhëna;
- klasifikon ndajfoljet sipas llojit të tyre;
- krijon fjali me ndajfoljet e llojit të përcaktuar.
Fjalët kyç: ndajfolje, kohe, vendi, mënyre, sasie, ku?, kur?, si?, sa?, mbiemër.
Burimet: Teksti i nxënësit, fisha me ndajfolje, flipçarte.
Fjalët kyç: ndajfolje, kohe, vendi, mënyre, sasie, ku?, kur?, si?, sa?, mbiemër.
Burimet: Teksti i nxënësit, fisha me ndajfolje, flipçarte.
Ndajfolja
Ndajfolja
Karakteristika
- Fjalë e pandryshueshme e fjalisë.
- Nuk lakohet.
- Nuk zgjedhohet.
- Qëndron pranë foljes dhe plotëson kuptimin e saj.
Llojet e ndajfoljes
Llojet e ndajfoljes
Ndajfolje vendi
Ndajfolje vendi
- Tregon vendin ku kryhet veprimi.
- Gjendet me pyetjen "Ku?"
- Afër, larg, pranë, rreth, djathtas, majtas, aty, atje, diku, gjëkund, gjithkund, anembanë, gjithandej, kudo, ngado etj.
Ndajfolje kohe
Ndajfolje kohe
- Tregon kohën kur kryhet veprimi.
- Gjendet me pyetjen "Kur?"
- Dje, pardje, nesër, pasnesër, paradite, pasdite, sot, sonte, tani, vjet etj.
Ndajfolje mënyre
Ndajfolje mënyre
- Tregon cilësinë apo ecurinë e veprimit.
- Gjendet me pyetjen "Si?"
- Mirë, keq, bukur, pastër, qartë, shkurt, thjesht etj.
Ndajfolje sasie
Ndajfolje sasie
- Tregon në ç'masë realizohet veprimi.
- Gjendet me pyetjen "Sa?"
- Shumë, pak, tepër, fort, njëherë, dy herë etj.
Kur po bisedoja me arkeologun, më erdhi pranë një djalë sykaltër. Arkeologu më njohu menjëherë me të. Ky është Albi. Është shumë i dhënë pas historisë së qytetit. Mban edhe një ditar. Aty shkruan qartë dhe bukur çdo gjë që lidhet me lashtësinë.
Shembull
Ndajfolje vendi (ku?)
sasie (sa?)
kohe (kur?)
mënyre (si?)
Tabelë
shumë
pak, tepër, mjaft
menjëherë
dje, nesër, sonte, vjet,
dikur, gjithmonë
qartë, bukur,
mirë, shkurt, thjesht,
egërsisht, butësisht
pranë
afër, larg, majtas, djathtas,
kudo, ngado, lart, poshtë
Ushtrime
Ushtrime
1. Dallo ndajfoljet dhe thuaj llojin e tyre.
Nëna po kërkonte litarin ku varnin rrobat. Andit iu zu menjëhere buka në fyt. Ai e kishte marrë litarin dhe e kishte ngjitur lart në pemën e mollës. Nëna i kërkoi atëherë të ngjitej në pemë. Ai mori frymë thellë dhe doli jashtë. Aty po binte shumë shi. Ai hoqi këpucët poshtë pemës dhe u ngjit lart. Mamaja po e priste poshtë. Andi mori litarin dhe zbriti shpejt e shpejt.
Ushtrim 1
Ushtrim 2
2. Dallo parafjalët nga ndajfoljet.
Kujdes! Parafjala qëndron gjithmonë para një emri, ndërsa ndajfolja zakonisht qëndron pas foljes.
afër shkollës - parafjalë
qëndro afër - ndajfolje
Afër shkollës sime është një kinema.
Para kryqëzimit kishte shumë makina.
Prapa shtëpisë është parku.
Mos më qëndro afër.
Kisha shumë njerëz para.
Unë isha prapa.
Ushtrim 3
3. Në cilin rast poshtë është ndajfolje? Pse ?
- poshtë pemës
- priste poshtë
4. Dallo mbiemrat dhe ndajfoljet.
Kujdes! Ndajfolja plotëson kuptimin e foljes dhe zakonisht qëndron pas saj.
Mbiemri qëndron pas emrit që cilëson.
liqen i thellë - mbiemër
marr frymë thellë - ndajfolje
Ushtrim 4
pemë e lartë
ecje e shpejtë
rrotull oborrit
ngjitem lart
eci shpejt
mos rri rrotull
liqen i thellë
zë i bukur
lumë i gjatë
marr frymë thellë
këndon bukur
foli gjatë
5. Nënvizo ndajfoljet e shkruara gabim. Shkruaji si duhet.
largë - larg
posht - poshtë
Ushtrim 5
largë
thjesht
drejt
larg
thjeshtë drejtë
posht
gjat
pran
poshtë
gjatë
pranë
butë
kurr
ngushtë
but
kurrë
ngusht