Семинар 1 апта
4
Кіріспе.Өлкетану пәні мен міндеттері
Орындаған:Ермағамбет А.Б,Сарсехан.Ұ.Ғ,Батырғалиева.Қ.С
Кіріспе.Өлкетану пәні мен міндеттері
Жоспары:
1. Өлкетану пәні, мақсаты және міндеттері
2. Өлкетану пәнінің басқа қосалқы пәндермен байланысы.
3. Өлкетану пәнінің негізгі түсініктерін анықтау.
1)Өлкетану пәні,мақсаты және міндеттері
Қазақстан жоғары мектебінің алдына қойылған міндеттерді орындаудың маңызды жолдарының бірі болып тарихи өлкетану табылады. Өлкетану деп белгілі бір аймақты жан-жақты зерттеп-тану ісін айтамыз. Әдетте, ондай зерттеуге өлкенің әлеуметтік-экономикалық, саяси, тарихи және мәдени дамуы, сондай-ақ, оның табиғи сипаты нысан болады.
Өлкетану-мазмұны мен жекелеген зерттеу әдістері бойынша бір-бірінен ерекшеленетін, бірақ, бір тақырыптық жиынтықты құрай отырып, өлкені ғылыми тұрғыдан жан-жақты тануға мүмкіндік беретін бірнеше ғылыми пәндер кешені.
Өлкетану – белгілі бір аймақтың табиғатын, халқын, шаруашылығын, тарихын, этномәдениет негіздерін зертейді.
Өлкетанудың үш бағыт бойынша бөлінеді:
1.Мемлекеттік өлкетану
2.Қоғамдық өлкетану
3.Мектептік өлкетану
Мемлекеттік өлкетану оқу жүйесінде және сыныптан тыс уақытта да алып барылады.
Мемлекеттік өлкетану бастауыш сынып оқушыларының дүниетанымын кеңейтеді, шығармашылық қабілеттерін дамытып, өз өлкесінің табиғатын танып, оны оқып үйренуге, сүюге және қорғауға баулиды.
Өлкетанудың мақсаты балаларды өз өлкесінің табиғатымен, соның ішінде өлі және тірі табиғаттың байланысы жайлы, халқы, шаруашылығы, тарихы және мәдениеті туралы білімдермен қаруландыру.
Білімдік міндеттері:
– өз елді мекенінің, өлкесінің тарихымен және қазіргі кездегі өмірімен, экономикасымен таныстыру;
– туған өлкенің табиғи ортасының алуан түрлілігі жайлы көзқарас қалыптастыру;
– тірі табиғат нысандары мен құбылыстардың бір-біріне тәуелділігін, байланысын, табиғат заңдарын оқып-білу;
– биология, география, химия, физика сабақтарында алынған білімді өмірлік тәжірибеде қолдана білу;
– өз елді мекенінің, ауданы мен облысының қазіргі кездегі өмірі және экономикасымен таныстыру;
– туған өлкесінің дамуы проблемаларын оқып-білуге жетелеу:
– табиғатқа дұрыс қарау нормаларын меңгерту;
– алынған білімді қазіргі кездегі экологиялық проблемаларды шешу барысында қолдана білу;
– туған өлке табиғатының ерекшеліктерін оқу;
– қажетті ақпаратты іріктеу дағдысын меңгеру.
Тәрбиелік міндеттері:
– өзінің туған өлкесіне, туған елі Қазақстанға деген патриоттық сезімін, сүйіспеншілігін тәрбиелеу;
– төзімділікті, өлкенің көпұлттылық және көпмәдениеттілік жағдайында төзімді мінез-құлық қалыптастыру;
– отбасылық қарым-қатынасты нығайту, пәннің мазмұнымен тек оқушыны ғана емес, оның ата-анасын да қызықтыру, отбасылық мұрағаттар, аталар мен әжелердің басқа да туыстардың әңгімелері арқылы өлкенің тарихы жайлы білімді тереңдету;
– отбасы мүшелерімен бірге өлке туралы әдебиеттер оқу, фильмдер, бейнефильмдер тамашалау;
2. Өлкетану пәнінің басқа қосалқы пәндермен байланысы.
Өлкетану – археология, ономастика, мұрағаттану сияқты тарих ғылымдарының салаларымен тығыз байланысты. Жер, адам есімдері,, ру атаулары т.б. жағдай жай қойыла салмайды, олардың әр қайсысының өз тарихы, өз мәні бар.
3. Өлкетану пәнінің негізгі түсініктерін анықтау.
Өлкетану бастапқы түсініктері: өлке (түсінігінің мәні) – жер, жақ, ел, өлке; өлкетану әдебиет, жергілкті басылымдар, аймақ – белгілі бір елге, облысқа я бірнеше мемлекетке тиісті, өлкетану библиографиясы, тарихи библиографиясы, аймақтық әдебиет.
Өлкетанудың зерттеу объектілері болып табылатындар: табиғат, тұрғындар және өлке экономикасы, өлке тарихы, өлке өнері, табиғат, климат, тарихы, тұрғындары, мәдениет және тұрмысы жатады. Өлкетану– көпқырлы, комплексті құбылыс. Өлкетану өз мазмұны бойынша тарихи, әдеби, этнографиялық, биологиялық, географиялық, экономикалық болып бөлінеді
Өлкені зерттеудің көздері: 1. өлкенің топонимикасы (географиялық атауларды зерттеуге арналған ғылым, өлкенің картасы), 2. мұрағат құжаттары, 3. баспа шығармалары, өнімдер 4. заттар 5. жергілікті өсімдіктердің үлгілері (флора), жануардың түрлері (фауна), 6.статистикалық деректер 7.өлкетану библиографиясы 8. тарих және мәдениет ескерткіштері 9. табиғат процестері мен объектілерін бақылау 9. пайдалы қазбалар.10. Мектеп өлкетану музейі
Өлкетану материалдары арқылы отансүйгіштікке тәрбиелеу педагогикалық үдерістің: түсінік қалыптастыру – білім беру – біліктілік – практикалық ісәрекетке баулу атты тізбегін құрастыруды көздейді. Өлкетану жұмысының түрлері саяхат, экскурсия, бақылау жүргізу, кеппешөп жинау, тәжірибелер жасау, мамандық иелерімен кездесулер тағы басқа практикалық іс-әрекеттерді оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, құндылық көзқарастарын қалыптастыруға, білуге деген қызығушылықтарын арттыруға бағытталады.