Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

Kultura i sztuka renesansu w Polsce

Martyna Engler 2B

Bazylika św. Piotra w Rzymie według projektu Michała Anioła

Humanizm w Polsce pojawił się w drugiej połowie XV w. i początkowo był ściśle związany z kręgami dworskimi i uniwersyteckimi w Krakowie.

HUMANIZM W POLSCE

Wpływy na rozwój nowych idei w Polsce miały:

- kontakty polityczne i kulturalne z Węgrami oraz Czechami

- artyści i uczeni przybywający w tym czasie na dwór królewski

- głównym propagatorem idei humanizmu w RP był Włoch Filippo Buonaccorsi

zwany Kallimachem, doradca króla Kazimierza Jagiellończyka i wychowawca jego synów

Akademia Krakowska z dziedzińcem Collegium Maius

Zygmunt

August

Największymi mecenasami

kultury w Polsce byli monarchowie,

zwłaszcza Zygmunt Stary i

Zygmunt August.

Kraków jako ważny europejski ośrodek kultury ( XVI w.):

- Literackie Towarzystwo Nadwiślańskie

* założyciele: F. Buonaccorsi i niemiecki poeta Konrad Celtes

* skupiali się tutaj uczeni oraz studenci Akademii Krakowskiej

* XV w. okresem świetności tej uczelni - studiowała tutaj młodzież z całej Europy Środkowej

* wykładali tutaj znani humaniści, także ci z zagranicy

- Na dworze Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta przebywają:

* historycy: Ludwik Decjusz i Marcin Kromer

* geograf Bernard Wapowski

* pisarze: Jan Kochanowski, Łukasz Górnicki, Andrzej Krzycki, Jan Dantyszek

* rozwija się sztuka epistolarna - sztuka pisania listów lub teksty napisane w formie listów

Zygmunt

Stary

WYBITNI UCZENI EPOKI ODRODZENIA:

Wojciech Oczko

- zagłębiał problematykę chorób wenerycznych

- sławę przyniósł mu także traktat o uzdrawiających właściwościach wód termalnych pt. Cieplice

ROZWÓJ NAUK ŚCISŁYCH I MEDYCZNYCH

Wojciech z

Brudzewa

- Mikołaj Kopernik - (1473-1543) astronom, stworzył teorię heliocentryczną budowy Układu Słonecznego

- wkład w rozwój astronomii i nauk ścisłych mieli także: Wojciech z Brudzewa oraz Jan z Łańcuta

- Tomasz Kłos - autor pierwszego polskiego podręcznika do matematyki

- medycy nadworni: Józef Struś i Wojciech Oczko

- Michał Sędziwój - alchemik; dokonał wielu ważnych spostrzeżeń dotyczących właściwości i znaczenia tlenu

Michał Sędziwój

Józef Struś

- badał ludzkie tętno

Maciej z Miechowa ( Miechowita) - rektor Akademii Krakowskiej ; autor dzieła Chronica Polonorum, pierwszej historii Polski, która ukazała się drukiem

Bernard Wapowski - działał na dworze Zygmunta starego; uznawany jest za ojca polskiej kartografii

- Traktat o dwu Sarmacjach, azjatyckiej i europejskiej - wydany na początku XVI w. przez Macieja z Miechowa, w którym opisał Europę Wschodnią pod względem geograficznym oraz mieszkające tam w przeszłości ludy

- pierwszą mapę Polski opracował Bernard Wapowski

- dzieło " O pochodzeniu i dziejach Polaków" - autor to Marcin Kromer główne drukowane źródło wiedzy o Polsce w XVI-wiecznej Europie

GEOGRAFIA I HISTORIOGRAFIA

W Polsce wzrost zainteresowania przeszłością był związany m.in. z rozwojem ideologii szlacheckiej, która potrzebowała historycznego uzasadnienia.

W XVI w. narodził się mit, który głosił, że szlachta wywodzi się od starożytnego plemienia Sarmatów.

Do upowszechniania tego przekonania przyczyniły się dzieła z zakresu geografii i historii, które powstwały w tym okresie.

Marcin Kromer - autor ważnych i cenionych prac historycznych

- wizja dziejów powszechnych- Marcin Bielski omawiał w niej odkrycia geograficzne

- Reinhold Heidenstein - kronikarz wojen prowadzonych przez Stefana Batorego

- zainteresowanie wzbudzały również badania nad przeszłością rodów szlacheckich

- Bartosz Paprocki - autor Herbów rycerstwa polskiego i Gniazda cnoty; zajmował się genealogią i heraldyką

Reinhold Heidenstein

Marcin Bielski

MYŚL SPOŁECZNA I POLITYCZNA

- Andrzej Frycz Modrzewski - zwolennik powołania polskiego Kościoła narodowego, opartego na ideach reformacji; " O poprawie Rzeczypospolitej" - jak powinno funkcjonować państwo

- Stanisław Orzechowski - duchowny, orator oraz pisarz; prawa polityczne powinny przysługiwać tylko szlachcie; sławę przyniosły mu turycki; gente Ruthenus, natione Polonus

Andrzej Frycz Modrzewski

Stanisław Orzechowski

- Mikołaj Sienicki- jeden z przywódców ruchu egzekucyjnego; głosił mowy na sejmach; tzw. " polski Demostenes"

- Wawrzyniec Goślicki - pisarz polityczny epoki odrodzenia; sekretarz Zygmunta Augusta; zwolennik tolerancji religijnej i zasady odpowiedzialności króla za jego czyny; wzór idealnego męża stanu przedstawił w swoim dziele " O doskonałym senatorze"

Mikołaj Sienicki

Wawrzyniec Goślicki-

fragment renesansowego nagrobka w katedrze poznańskiej

- Biernat z Lublina - prekursor polskiej literatury renesansowej; autor powiastek filozoficznych takich jak " Raj duszny"

- znakomici poeci, którzy pisali utwory okolicznościowe po łacinie: Andrzej Krzycki, Jan Dantyszek i Klemens Janicki

- Mikołaj Rej - ojciec literackiej polszczyzny; autor licznych dzieł propagujących idee humanistyczne

- Jan Kochanowski - twórca polskiego języka poetyckiego; jego treny, pieśni oraz fraszki uznawane są za znakomite osiągnięcia polskiej literatury

- Mikołaj Sęp Szarzyński - pozostawił po sobie liryki patriotyczne oraz sonety, pieśni i epitafia utrzymane w nastroju refleksyjno - filozoficznym

- Łukasz Górnicki - sekretarz na dworze Zygmunta Augusta; przybliżał ideał renesansowego życia dworskiego

- Sebastian Klonowic - opisywał życie chłopów

- Szymon Szymonowic - twórca sielanek opartych na wzorach antycznych

LITERATURA

Jan Dantyszek

Jan Kochanowski

Andrzej Krzycki

Klemens Janicki

Kaplica Zygmuntowska - jedna z pierwszych budowli renesanswoych w Polsce

SZTUKA RENESANSU

I ARCHITEKTURA

Zamość - miasto idealne

Imponujące przykłady budownictwa XVI wieku na ziemiach polskich.

Wielka

Zbrojownia

Dwór Artusa w Gdańsku

Kamienica pod św. Krzysztofem w Kazimierzu nad Wisłą

Kaplica Boimów we Lwowie

Ratusz w Poznaniu

nagrobek Stefana Batorego

Zamek w Baranowie Sandomierskim

- Santi Gucci - architekt i rzeźbiarz z Włoch; działał na dworach magnatów i władców

- Jan Michałowicz z Urzędowa - twórca kaplic i nagrobków w katedrach: wawelskiej, poznańskiej i łowickiej

- Stanisław Samostrzelnik - malarz ścienny, ilustrator książkowy, zakonnik cysterski, twórca wielu znakomitych polichromii

Nagrobek prymasa Jakuba Uchańskiego w katedrze łowickiej

Rycerz w renesansowej zbroi, którym jest jeden z członków wpływowej rodziny Szydłowieckich

sztuka manierystyczna - ( manieryzm) styl charakteryzujący się dążeniem do doskonałości formalnej i technicznej dzieła, a także wysubtelnieniem, wyrafinowaniem, wykwintnością i swobodą form

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi