Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading…
Transcript

~BITWA POD MOKRĄ~

Bitwa pod Mokrą rozegrała się dnia 1.09.1939 r. Stoczyła ją Wołyńska Brygada Kawalerii dowodzona przez pułkownika dyplomowanego Juliana Filipowicza. W skład jednostki wchodziły:

12 pułk ułanów podolskich ( d-ca: płk. A. Kuczek)

Andrzej Kuczek (ur. 25 listopada 1893 w Kokotowie, zm. 1940 w Charków

Syn Józefa i Agnieszki z. d. Wójcik.

Szkołę powszechną ukończył w Wieliczce.Po zdaniu egzaminu wstąpił do Seminarium Nauczycielskiego w Krakowie gdzie zdał maturę 18 czerwca 1912 r.

Od lipca 1912 roku podjął pracę nauczyciela ludowego.1 września 1939r. walczył pod Mokrą w składzie WBK przeszedł cały szlak bojowy w składzie tejże brygady od Mokrej 1 września do boju pod Mińskiem Mazowieckim 13 września.

14 września idąc w straży tylnej brygady został odcięty nad rzeką Świder w m.Rudka od pułku.

Z grupą ułanów idąc na południe walczył nadal w grupie płk Władysława Płonki dowódcy 22 Pułk z Kreskowej BK.

1 Października 1939 r. dostał się do bezprawnej sowieckiej niewoli, więziony był w Starobielsku.

21 pułk ułanów nadwiślańskich ( d-ca: ppłk. Kazimierz Suski de Rostwo),

Kazimierz Stanisław Suski de Rostwo (ur. 21 września 1891 w Krapowcach na Wołyniu, Syn Tadeusza i Marii z Przyborowskich. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach armii Austro-Węgier. 1 stycznia 1916 roku został mianowany podporucznikiem rezerwy piechoty. Od 1 listopada 1918 w Wojsku Polskim w stopniu porucznika, od 1920 rotmistrza. W listopadzie 1924 roku został przydzielony z 6 pułku ułanów do 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie na stanowisko I oficera sztabu. . Od 1931 roku w stopniu majora. Od 1936 roku zastępca dowódcy 21 pułku Ułanów Nadwiślańskich. Na podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów kawalerii. Od 13 sierpnia 1939 dowódca tego pułku.Ranny w kampanii wrześniowej. Podczas okupacji niemieckiej oficer Armii Krajowej. Wszechstronny sportowiec. Uprawiał wioślarstwo, szermierkę, strzelanie, pływanie, ale największe sukcesy odnosił w WKKW-Wszechstronny konkurs konia wierzchowego. Zmarł 9 marca 1974 roku w Krakowie.

19 pułk ułanów wołyńskich ( d-ca: ppłk.dypl Józef Pętkowski),

Józef Pętkowski -Urodził się 28 listopada 1894 roku w Płocku, . Od 10 stycznia 1913 roku należał do Strzelca w plutonie w Gandawie. W 1914 roku został uwięziony przez Niemców w Aachen. 28 października 1914 roku wstąpił do Batalionu Uzupełniającego w Częstochowie i został przydzielony do 1 pp Legionów. W 1915 roku został przeniesiony do 1 Pułku Ułanów, gdzie służył do 20 lipca 1917 r. W listopadzie 1918 roku jako komendant POW Okręgu Piotrowskiego brał czynny udział w rozbrajaniu Niemców. . W latach 1922–1924 był słuchaczem III Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Z dniem 1 października 1924 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu]. 18 lutego 1928 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 47. lokatą w korpusie oficerów kawalerii 27 kwietnia 1929 roku, po rozwiązaniu 3 DK, został przeniesiony na stanowisko szefa sztabu Brygady Kawalerii „Poznań” w Poznaniu. Z dniem 1 kwietnia 1931 roku został przeniesiony do składu osobowego inspektora armii, generała dywizji Leona Berbeckiego z siedzibą w Warszawie na stanowisko II oficera sztabu]. 14 listopada 1935 roku został mianowany zastępcą dowódcy 8 pułku ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w Krakowie. 1 lutego 1939 roku objął dowództwo 19 pułku Ułanów Wołyńskich w Ostrogu. zZmarł w kwietniu 1940.

Urodził się 17 marca 1893 r. w Boryczówce pow. Trembowola w Małopolsce Wschodniej (obecnie Ukraina), syn Kacpra i Marii z.d. Keller.Służbę wojskową rozpoczął 6 sierpnia 1914 r. w 1 kompanii 1 pułku piechoty I Brygady Legionów Polskich. Był 3-krotnie ranny między innymi pod Przepiórowem i Tarłowem, po wyleczeniu przeniesiony został do 1 Pułku Ułanów Legionowychsłużył w nim do listopada 1918.Od listopada 1918 r. w Wojsku Polskim w stopniu wachmistrza.19 marca 1919 r. mianowany na stopień podporucznika i już jako dowódca plutonu liniowego służył w 2 Pułku Szwoleżerów. W lipcu 1939 r. odbył miesięczny staż w 10 Brygadzie Zmotoryzowanej w Rzeszowie.29 lipca 1939 r. objął dowództwo macierzystego 1 PSK w Garwolinie i przeprowadził reorganizację na Pułk Kawalerii Zmotoryzowanej.20 sierpnia 1939 r. objął dowództwo 2 Pułku Strzelców Konnych, który zmobilizowany stał na pozycjach obronnych nad rzeką Wartą w m. Strzelce Wielkie.1 września 1939 r. brał z pułkiem udział w bitwie pod Mokrą w składzie Wołyńskiej Brygady Kawalerii.

Przeszedł z pułkiem cały 1000 kilometrowy szlak bojowy w składzie WBK aż do jej rozwiązania przez dowódcę brygady płk.dypl. Juliana Pobóg- Filipowicza w Józefowie Roztoczańskim dnia 27 września 1939 r., jeszcze w listopadzie tegoż roku dotarł do Częstochowy.Zmarł: 26 kwietnia 1968 r

2 pułk strzelców konnych ( d- ca: ppłk Józef Mularczyk),

2 dywizjon artylerii konnej ( d-ca: ppłk. Jan Kamiński).

Jan Olimpiusz Kamiński-Urodził się 17 grudnia 1893 w Ciechanowie, Po wybuchu I wojny światowej brał w niej czynny udział. 15 grudnia 1916 został wcielony do Armii Imperium Rosyjskiego, jako jednoroczny ochotnik i przydzielony do 50 Samodzielnego dywizjonu artylerii ciężkiej. Na froncie pełnił służbę w obsłudze działa i zwiadowcy, a od 1 sierpnia 1917, po awansie na chorążego, dowódcy plutonu. Od 10 listopada 1917 służył w I Korpusie Polskim w Rosji.26 czerwca 1918 powrócił do kraju. 1 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu podporucznika, przydzielony do 9 pułku artylerii polowej w Garwolinie i wyznaczony na stanowisko oficera łączności. 21 marca 1919 objął stanowisko oficera ogniowego 8 baterii. Uczestnik wojny z bolszewikami. 1 lipca 1919 jego macierzysty oddział został przemianowany na 3 pułk artylerii polowej Legionów. 21 czerwca 1920 objął dowództwo 7 baterii. Od 26 listopada 1920 dowodził 1 baterią pułku. 7 kwietnia 1926 został I oficerem sztabu w dowództwie 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu. 18 lutego 1928 został awansowany do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 26. lokatą w korpusie oficerów artylerii. Od 6 marca do 10 września 1929 był słuchaczem Kursu Dowódców Dywizjonów w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu. 6 lipca 1929, w trakcie kursu, został mianowany dowódcą III dywizjonu 25 pułku artylerii polowej w Kaliszu. 23 marca 1932 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza pułku. 18 kwietnia 1935 został przesunięty na stanowisko dowódcy I dywizjonu 25 pułku artylerii lekkiej detaszowanego w Ostrowie Wielkopolskim[8]. Do stopnia podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 w korpusie oficerów artylerii. Od 11 lutego 1936 był zastępcą dowódcy 21 pułku artylerii lekkiej w Bielsku[9].

W październiku 1938 został mianowany dowódcą 2 dywizjonu artylerii konnej w Dubnie. W pierwszych dniach listopada przybył do Dubna i w ciągu dwóch dni przejął dowództwo od podpułkownika Mariana Jasińskiego, a następnie zameldował się u dowódcy Wołyńskiej Brygady Kawalerii generała brygady Adama Korytowskiego w Równem zm. 14 kwietnia 1986 w Warszawie.

SkładWołyńskiej Brygady Kawalerii

Przebieg Bitwy

Około godziny 8.00 patrole i oddziały rozpoznawcze dywizji pancernej zaatakowały z marszu stanowiska 21 pułku ułanów, ale zostały odrzucone, tracąc cztery czołgi.

Drugie natarcie wykonane o godzinie 10.00 nie odniosło również powodzenia - tym razem Niemcy stracili dwanaście czołgów. Uderzenie to było poprzedzone silnym ogniem artyleryjskim i nalotem bombowców nurkujących na pozycje polskie. Główny wysiłek niemieckiego uderzenia zmierzał do opanowania drogi w wyrwie leśnej w kierunku Mokra III. Nieprzyjaciel zorientował się, że las na północnym skrzydle obrony 21 puł. nie był obsadzony i tu skoncentrował dodatkowe siły, próbując obejść pozycje polskie z boku i z tyłu. Ogień artylerii 2 dywizjonu częściowo zdezorganizował niemieckie natarcie, ale nie był w stanie go powstrzymać. Pomimo strat, czołgi przerwały pozycje 4 szwadronu i wyszły na stanowiska baterii dywizjonu . W tym czasie do działań włączył się pociąg pancerny nr 53, który z nasypu kolejowego ostrzelał niemieckie czołgi, które nie wytrzymały ognia artyleryjskiego i zawróciły. W celu wsparcia 21 puł dowódca Wołyńskiej BK wprowadził do walki 3. szw. 12 puł i 21 dyon ppanc. Kontratak polskich oddziałów spowodował duże zamieszanie i niemieckie czołgi wycofały.

Około godz. 12.15 czołgi 4 DPanc ponownie ruszyły do ataku na pozycje 21 pułk. W przesmyk między lasami pod Mokrą III na pozycje pułku wdarło się ok. 100 czołgów. Główne uderzenie zostało skierowane na stanowiska obronne 4 szwadronu por. Karola Kantora. Niemieckie wozy przedarły się przez pozycje szwadronu i wyszły na polanę. To spowodowało, że 21 puł wycofał się pozostawiając w terenie osamotnione punkty oporu. Ciężar obrony przejął 12 puł i 2 dak . W ogniu armat ppanc. i 2 dak niemieckie natarcie załamało się.

1

Czwarte niemieckie uderzenie na stanowiska Wołyńskiej BK nastąpiło ok. godz. 15.00 - 15.30. Wspierał je ogień lotnictwa i artylerii. Na kierunku Rębielic Królewskich, czołgi niemieckie podeszły do lasu zagrażając tym samym poprzez dwustronne oskrzydlenie i ewentualne zagrożenie szwadronom 21 puł, które walczyły na zachodnim skraju lasu Mokra. Dowódca pułku ppłk Rostwo de Suski postanowił wycofać je na drugą linię oporu. Mimo silnego ognia artylerii oraz czołgów szwadrony spokojnie i w sposób uporządkowany wykonały odskok i zajęły skraj lasu na wschód od Mokra I. Ponownie ciężar walki spadł na 12 puł i 2 dak. Napór 4 dywizji pancernej spowodował to, że jenostki te otrzymały wsparcie przez 2 pułk strzelców konnych. W ogniu tych jednostek polskich niemieckie natarcie załamało się.

2

ODWRÓT

Ostatni atak niemiecki podjął 35 pułk pancerny po 17:00, ale nie zdołał zdobyć wiaduktu kolejowego tuż za wsią, więc linia torów kolejowych została utrzymana przez Wołyńską Brygadę Kawalerii. Niemcy nie zdołali osiągnąć swoich celów. Po zmroku polska kawaleria i piechota wycofały się, ponosząc podczas odwrotu duże straty.

PO BITWIE

3

Straty Wołyńskiej BK wyniosły około 530 żołnierzy (rannych, zabitych i zaginionych, w tym 27 oficerów), 5 dział i 4 armatki przeciwpancerne, kilkanaście karabinów maszynowych oraz 300 koni. Niemcy stracili ponad 100 czołgów i kilka samochodów pancernych (z których większość naprawiono w ciągu dwóch dni) i kilkuset żołnierzy. 4 Dywizja Pancerna przez 2 dni była niezdolna do zdecydowanej akcji.Przyczyną sukcesu polskiego było doskonałe wykorzystanie przez płk. Filipowicza i podległych mu oficerów wszystkich zalet uzbrojenia, wyszkolenia i pozycji Wołyńskiej Brygady Kawalerii oraz błąd gen. Reinhardta- niemiecki wojskowy, generaloberst, zbrodniarz wojenny.

Filipowicz Urodził się 13 września 1895 roku we Lwowie. Po wybuchu I wojny światowej walczył w 1 pułku ułanów Legionów Polskich, później wziął udział w obronie Lwowa i w wojnie polsko-bolszewickiej. Działania wojenne zakończył jako dowódca szwadronu. Dowództwo Wołyńskiej Brygady otrzymał tuż przed wybuchem II wojny światowej - w czerwcu 1939, a jego jednostka wchodząc w skład Grupy Operacyjnej „Piotrków”, miała stanowić ubezpieczenie sektora styku armii "Łódź" i "Kraków". Znajdowali się nieco na północ od Kłobucka - 23 kilometry od Częstochowy, w rejonie wsi Miedźno i Mokra. I właśnie od nazwy tej drugiej wsi, pochodzi nazwa bitwy, która dzięki żołnierzom Filipowicza, przeszła do historii jako jedna z najbardziej błyskotliwych potyczek września.

Czterokrotnie, pomiędzy 08.00 a 17:00 niemiecka 4 Dywizja Pancerna wsparta lotnictwem usiłowała przełamać pozycje Brygady pod Mokrą, co udało się tylko częściowo, ale zmusiło Niemców do porzucenia najbardziej optymistycznych planów marszu na Warszawę. Opóźnienie, a przede wszystkim straty zadane przez polskie oddziały były stanowczo za duże.

Niestety jednostka Filipowicza miała w swojej nazwie "Kawaleria" co przyczyniło się do rozpowszechniania tezy jakoby Polacy rzucali się "z szablami na czołgi". Otóż wcale nie z szablami tylko z karabinami ppanc. i działkami Boforsa, a do tego wsparci przez artylerię polową i dwa pociągi pancerne. No ale mit jest mitem - wymyślony przez Niemców i wspierany przez propagandę PRL po dziś dzień żyje tu i ówdzie swoim życiem.

Julian Filipowicz przeszedł ze swoimi żołnierzami cały wrześniowy szlak bojowy Brygady, a po jej rozwiązaniu podjął działalność konspiracyjną. Dwukrotnie aresztowany, dwukrotnie uciekał - z więzień na Pawiaku w Warszawie i przy Montelupich w Krakowie. Niestety odbiło się to na jego zdrowiu, gruźlica uniemożliwiła mu powrót do czynnej konspiracji a powikłania doprowadziły do śmierci, krótko po wojnie - Filipowicz zmarł w sierpniu 1945 roku w Otwocku. Jeszcze w czasie wojny na wniosek komendanta głównego AK został awansowany do stopnia generała brygady.

Julian Filipowicz

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi