Metoda Dobrego Startu

MDS- to metoda, w której główną rolę odgrywają rolę trzy elementy:

- słuchowy (piosenka),

- wzrokowy (wzory graficzne, litery),

- motoryczny (wykonywanie ruchów w czasie odtwarzania wzorów graficznych i liter, zharmonizowanych z rytmem piosenki, śpiewu).

Metoda MDS ma dwojakie zastosowanie:

w rehabilitacji i w profilaktyce.

Może być stosowana w odniesieniu

do dzieci o prawidłowym rozwoju psychomotorycznym (aktywizując ten rozwój), jak i do dzieci o zaburzonym rozwoju (usprawniając nieprawidłowo rozwijające się funkcje).

Zastosowanie metody dobrego startu w profilaktyce

- w ramach przygotowania dzieci do podjęcia nauki szkolnej - ćwiczenia przeprowadzane są w najstarszej grupie przedszkola

oraz w ognisku przedszkolnym z dziećmi, które mają rozpocząć naukę szkolną;

- w okresie poprzedzającym naukę czytania i pisania w klasie pierwszej, podczas lekcji, w formie zajęć śródlekcyjnych;

w celu usprawnienia motoryki uczniów młodszych klas szkolnych -

w ramach np. zajęć W.F.

- w procesie usprawniania manualnego młodzieży podejmującej szkolenie zawodowe - metoda Le Bon Depart jest tak wykorzystywana we Francji zastosowanie w rehabilitacji

Zastosowanie w rehabilitacji:

dzieci globalnie opóźnionych w rozwoju psychomotorycznym - ćwiczenia mogą być włączane do programu szkół specjalnych;

dzieci o dysharmonijnym rozwoju psychomotorycznym w celu usprawnienia funkcji percepcyjno - motorycznych u dzieci z: dysleksją, dysgrafią i dysortografią oraz zaburzeniami lateralizacji - w zespołach korekcyjno - kompensacyjnych na terenie szkoły;

dzieci, które przejawiają niewielkie zaburzenia zachowania na skutek zaburzeń dynamiki procesów nerwowych lub zaburzeń emocjonalnych.

Szeroko znane jest zastosowanie muzyki i śpiewu w rehabilitacji zaburzeń mowy- afazji, jąkania. Zastosowanie muzykoterapii w przypadku zaburzeń nerwowych, a także w leczeniu innych chorób psychicznych jest przedmiotem wielu publikacji.

Muzyka odbierana biernie i usprawniona aktywnie:

- rozwija sprawność aparatu mięśniowo- ruchowego,

- kształci sferę intelektualną,

- wpływa na poprawność wymowy,

- kształci uczucia wyższe,

- wpływa na uspołecznienie dzieci ze względu na zespołowy charakter zajęć,

- rozwija twórczą, aktywną postawę dziecka wobec otoczenia.

Etapy ćwiczeń

ruchowo -słuchowo -wzrokowych

Wykorzystanie Metody Dobrego Startu

w pracy z dziećmi z autyzmem.

W ostatnich latach Marta Bogdanowicz podjęła próby adaptacji Metody Dobrego Startu do pracy z dziećmi autystycznymi

i upośledzonymi umysłowo.

W pracy z dziećmi z autyzmem w wieku przedszkolnym

i w klasach I-III warto prowadzić zajęcia w oparciu o Metodę Dobrego Startu „Piosenki do rysowania”.

Dzięki stałym częściom zajęć wprowadzana jest struktura, która zmniejsza lęk i niepewność dzieci przed tym, co może nastąpić. Struktura zwiększa poczucie bezpieczeństwa i pozwala „otworzyć się” na proponowane aktywności.

Istotną rolę w MDS pełni element wzrokowy (wzór graficzny), słuchowy (piosenka) oraz motoryczny (odtwarzanie wzoru graficznego zgodnie z rytmem piosenki).

Metoda ta ma na celu rozwijanie funkcji językowych, funkcji percepcyjnych oraz koordynowanie i współdziałanie tych funkcji, czyli integrację percepcyjno-motoryczną.

"PIOSENKI DO RYSOWANIA"

Materiał graficzny zawiera 25 prostych wzorów graficznych uporządkowanych wg stopnia trudności. Początek stanowią kropki, przecinki, potem pojawiają się linie pionowe, poziome i faliste. Dalej znajdują się linie pionowe i poziome o zróżnicowanej długości, odmiennie ułożone w przestrzeni oraz linie ukośne i łamane. Następnie znajdują się linie krzyżujące się i linie krzywe tworzące figury geometryczne: spiralę, koło, elipsę oraz połączenia linii i koła. Zestaw wzorów kończą wielokąty: kwadrat, prostokąt, trójkąt.

"Piosenki do rysowania" mogą być stosowane również w domu, podczas zabawy z samym dzieckiem lub wspólnie z jego rodzeństwem.

Rodzice powinni powtarzać wszystkie ćwiczenia w domu.

Prowadząc zajęcia z dziećmi z autyzmem, należy dokonać pewnych modyfikacji metody, dostosowując ją do potrzeb danej grupy.

Elementy MDS można również wykorzystać podczas zajęć indywidualnych z dziećmi w ramach wczesnego wspomagania rozwoju.

W czasie zajęć w zespole klasowym (4 uczniów) każdy wzór opracowujemy przez ok. dwa tygodnie do tej samej piosenki.

W pierwszym tygodniu kładziemy akcent zajęć na ćwiczenia ruchowe i ruchowo-słuchowe. Dzieci zostają zapoznane ze wzorem graficznym, ale poznają go dotykowo tylko na dużym formacie, a odtwarzają jedynie w powietrzu oraz poprzez ułożenie na podłodze z różnych materiałów.

Na kolejnym spotkaniu główne działania koncentrują się na ćwiczeniach ruchwo-słuchowo-wzrokowych. Dzieci poznają wzór polisensorycznie, odtwarzają

na tacy z kaszą manną, na plecach kolegi, kartach pracy.

Można również prowadzić zajęcia o charakterze plastycznym np. wspólne malowanie wzoru na dużym arkuszu, lepienie wzoru z plasteliny, wykonywanie wzoru z materiału przyrodniczego itp.

Marta Bogdanowicz opracowała Skalę Obserwacji Zachowania, przy pomocy której przeprowadzono badania efektywności Metody Dobrego Startu

w odniesieniu do dzieci autystycznych.

Po roku zajęć zaobserwowano:

- wzrost sprawności motorycznej,

- polepszenie funkcji poznawczych,

- polepszenie orientacji w schemacie własnego ciała,

- polepszenie koncentracji uwagi i pamięci,

- wzrost poziomu odtwarzania wzorów graficznych i rytmu,

- pozytywne zmiany w zakresie mowy i śpiewu,

- wzrost umiejętności społecznych.

Czas trwania zajęć

Zajęcia Metodą Dobrego Startu odbywają się w przedszkolu zwykle raz w tygodniu i trwają 20 minut z grupą 5-latków, a z grupą dzieci

6-letnich - 30 minut. Powtórnie w formie zajęć utrwalających powinno się je prowadzić w grupie korekcyjnej z dziećmi przejawiającymi trudności.

Zajęcia w zespole terapeutycznym z dziećmi w wieku szkolnym mającymi trudności w czytaniu i pisaniu mogą trwać pełną godzinę lekcyjną - 45 minut i należy je organizować także jeden raz w tygodniu. Drugie spotkanie w ciągu tygodnia prowadzone jest zwykle indywidualnie i ukierunkowuje się je na korekcję zaburzonych funkcji oraz na ćwiczenia w czytaniu i pisaniu według indywidualnego programu rehabilitacji, uwzględniającego potrzeby konkretnego dziecka.

Organizacja zajęć

Zajęcia Metodą Dobrego Startu zazwyczaj prowadzi się z całą grupą dzieci. Grupa ta może mieć różną wielkość. Może obejmować:

- całą klasę ,

- grupę 6-8 dzieci o dysharmonijnym rozwoju,

- 6-8 dzieci z upośledzeniem umysłowym,

- grupę 3-4 dzieci pracujących w parach z dorosłymi osobami , w przypadku dzieci autystycznych.

Pomoce do zajęć

1. Do zajęć wprowadzających: konkretne przedmioty związane z treścią piosenki, obrazek ilustrujący treść.

2. Do ćwiczeń ruchowo - słuchowych: woreczki, wałeczki, sznurki, gumy, wstążki, szarfy, balony, chusteczki, instrumenty muzyczne lub przedmioty które mogą je zastąpić: plastikowe butelki.

3. Do ćwiczeń ruchowo - słuchowo- wzrokowych: wzór lub litera napisana grubym mazakiem, taca z materiałem sypkim, arkusz papieru pakowego, karty ćwiczeń, blok, mazaki, kredki itp.

ĆWICZENIA RUCHOWE - zabawa ruchowa np. lot jaskółki, zabawa w pociąg, chód bociana, kulawy wróbel, skacząca piłka (w programie ćwiczeń ruchowych należy uwzględniać zasadę stopniowania trudności, od łatwych ćwiczeń do trudnych, najpierw motoryki dużej potem motoryki małej); ćwiczenia ruchowe; relaksacyjne - zmniejszenie nadmiernego napięcia mięśniowego: może to być swobodny marsz, zaciskanie pięści i rozwieranie dłoni, ściskanie obu rąk i rozluźnienie ucisku (napięcie mięśniowe przeszkadza w pisaniu powoduje usztywnienie stawu nadgarstkowego!); ćwiczenia usprawniające ruchy rąk, palców: idzie rak, idzie kominiarz po drabinie, kosi łapki, powitanie paluszków.

ĆWICZENIA RUCHOWO - SŁUCHOWE - do ćwiczeń ruchowych dołączamy element słuchowy, t.j. piosenkę. Dzieci siedzą w ławce. Przed dzieckiem leży wałeczek

z piaskiem w zasięgu ręki dziecka. Układ ręki: przedramię oparte o stół, pięść lub dłoń oparte na wałeczku. Podczas ćwiczeń dzieci uderzają (pięścią, dłonią lub opuszkami zgiętych palców w wałeczek) wystukując rytm śpiewanej piosenki. Najpierw zaczynamy od wałeczków a potem wprowadzamy woreczek.

ĆWICZENIA RUCHOWO - SŁUCHOWO - WZROKOWE - podstawę ćwiczeń stanowią wzory ruchowe. Hierarchia wzorów: wzory - linie pionowe; wzory - linie pionowe

i poziome; ukośne i łamane; figury geometryczne: koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt, linie krzywe - wymagają największej precyzji ruchów. Do wzorów dobrane są odpowiednie piosenki, których rytm zgodny z układem elementów wzoru. Ćwiczenia polegają na odtwarzaniu ruchem (element ruchowy) wzorów graficznych (element wzrokowy) w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki (element słuchowy) i przebiegają według ustalonego schematu.

Metoda Dobrego Startu

nie tylko ułatwia dzieciom start szkolny, ale jest też ciekawą alternatywą dla nudnych i mało ciekawych form pracy na lekcji.

Ćwiczenia usprawniają trzy analizatory:

kinestetyczno - ruchowy, słuchowy i wzrokowy.

MDS przynosi frajdę przede wszystkim maluchom, a jak wiadomo, nauka przez zabawę daje najlepsze efekty, jeśli chodzi o kształcenie.