121
Beyaz Pantolon
Marksist Eleştiri
a) EMEĞİN METALAŞMASI ÖYKÜDE NASIL YANSITILMIŞTIR?
-Emek, üretim için harcanan insan gücüdür
-Meta, değişim amacıyla üretilen fayda sağlaması gözetilen bir şeydir
-Metalaştırma
- Hikayede, Hasan Bey(sermayedar) Mustafa’nın (işçi) iş şartlarına ve uygunluğuna değil işten elde edilen tuğlaya yani metaya bakıyor.Hasan Bey’e göre Mustafa’ya para ödeyecek ise ona çok meta kazandırmalıdır . Mustafa’nın çalışma şartlarıyla ne hale geldiği değil ne ürettiğine bakıyor.
- Sonuç, işçilerin emeği işverene meta sağlar. İşverenlerinin gözünde işçiler ürettikçe varlardır. İşçilerin emeği de artık bir üründür. Emek metalaşmıştır
-Bahar Bülbül
SOSYAL SINIF
b) ÖYKÜDE SINIF ATLAMA, YOKSULLUKTAN KURTULMA HANGİ NESNELERLE İFADE EDİLMİŞTİR?
-Volkan Çamlıbel
3 TEMEL SINIF
-Konumunun farkında olmak,
-Çıkar ortaklığı,
SOSYAL SINIF
SINIF ATLAMA
-BEYAZ PANTOLON
-ALTIN SAAT
-KİREMİT ÇATI
-AT’IN OLMASI
-YÜKSEK MEKTEP
YABANCILAŞMA NEDİR?
c) ÖYKÜDE "SÖMÜRÜ" KAVRAMINA YER VERİLMİŞ MİDİR, NASIL?
Bireyin, kendi ürettiği nesnelerin, emek ürünlerinin boyunduruğu, egemenliği altına girerek kendi sorunlarına, bulunduğu ortama, toplumsal, insansal olana yabancı durumuna gelmesi, emek ürünlerinin bağımsız ve ezici ekonomik bir güç olarak belirmesi.
Marks el yazmalarında yabancılaşmayı 4 şekilde inceler.
1. Nesneye Yabancılaşma: Kendi ürettiği ürüne yabancılaşma.
2. Üretim Sürecine Yabancılaşma: Taylorizm yüzünden.
3. Kendi özüne yabancılaşma
4. Diğer insanlara yabancılaşma
-Saner Kaya
SÖMÜRÜ NEDİR?
SÖZLÜK TANIMI:
Bireylerin ya da toplumsal kümelerin, daha güçsüz bireylerin ya da toplumsal kümelerin emeğini ve kaynaklarını kendi çıkarlarına kullanmaları.
FELSEFİ TANIMI:
Üretim araçları sahipleri tarafından başkasına ait emeğin -üretim fazlasının, hatta belirli tarihsel ilişkiler altında, üreticinin geçimi için gerekli ürünlerin de belirli bir bölümünün- karşılığı ödenmeden ele geçirilmesi.
Öyküde sömürüye yer verilmiştir. Çünkü öyküde, Mustafa'nın hem çocuk, hem de paraya ihtiyacı olan biri olmasından faydanılıyor. Ayrıca Hasan Bey'in Mustafa'nın sözünü hiç dinlemeden onun hakkında bir yargıya varması da sömürüldüğünü gösteriyor.
ÖYKÜDE SÖMÜRÜ
Hegel tarafından kendinde sınıf terimi tez anlamında bilinçsiz olanı kendisi için terimi ise antitez anlamında bilinçsiz olanı ifade eder. Hergelin kavramlaştırdığı ayrımı ise Marks kendi felsefinin temelini oluşturan sınıfa taşımıştır. Marksist görüşte ayni statüde olan insanlar belli bir mülkiyet ve üretim sistemi içindeki yerine kendinde sınıf adi verilirken insanlar kendi veya sınıfsal konuları anlama tarzlarına kendisi için sınıf denir. Kendinde sınıf terimi Hasan’la özdeşleşmiştir, kendisi için sınıf terimi ise Cumali ve özellikle Mustafa için geçerlidir.
-Saygısız, küfrederek konuşma
-Daha sonra Hasan’ın eksik para vermesi üzerine Cumali’nin Mustafa’yı haftalık bir liraya yanında çalıştırmaya başlamıştır.
-Kendinde sınıf, kendisi için sınıf
d) CUMALİ'NİN MUSTAFAYA YAKLAŞIMI NASILDIR?
-Aksel Yahni
e) ÖYKÜDE MUSTAFA'NIN HASAN BEY'E DUYDUĞU MİNNETTARLIK NASIL AÇIKLANABİLİR?
“Yaşşa bre Hasan Bey... Var olsun Hasan Bey. Hasan Bey gibi adam yok bu kasabada. Gündelik kaç? Bir buçuk lira, dedi. Üç gün, eder dört buçuk lira.”
Kapitalist İdeoloji
Kapitalizm
“Üretim mallarının özel kişilere veya şirketlere ait olduğu iktisadi rejim.”
Fransız Akademisi Sözlüğü, 1958
Gayrı şahsı entegre iktisadi sistem – Karl Marks ve Max Weber
Sermaye / Ucuz iş gücü
Emek – maaş açığı
Metalaşma – meta fetişizmi, minnettarlık
-Ece Su Ağdaş
Toplumcu Gerçekçilik: Sanatın toplumsal için işlevsel olması gerektiğini savunurlar, insanları bilinçlendirmeyi, sanat yaparken mesaj vermeyi amaçlarlar.
- Halk, durumu iyi olmayan aile
- Sömürgecilik
- Sınıf ayrımı
- Haklarını savunamamak.
f) BU ÖYKÜYÜ "TOPLUMCU GERÇEKÇİ" KILAN UNSURLAR NELERDİR?
-Tolga Yakıncı
KAYNAKÇA
http://ozguruniversite.org/2017/12/23/metalasma-meta-biciminin-gelisimi1-ozcan-evrensel/ -http://www.anafikir.gen.tr/marksist-deger-kuraminda - https://marksistekonomipolitik.blogspot.com/2013/02/deger-yasas-4-deger.html?m=1 ----Bahar Bülbül
Berna Moran, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, (İstanbul, İletişim Yayınları, 1999).
Yaşar Kemal, Yolda, (İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2010), syf. 39-52.
Mustafa Özel, Kapitalizm Nedir, Kapitalist Kimdir?, http://www.filozof.net/Turkce/tarih/748-kapitalizm-nedir-kapitalizm-ne-demektir.html
Slovaj Zizek, Kapitalist İdeoloji, https://www.youtube.com/watch?v=L09LN5zYUfU
Meta Fetişizmi, https://www.marxists.org/archive/marx/works/1867-c1/commodity.htm, https://www.youtube.com/watch?v=3JpChR-4-Ac, https://www.youtube.com/watch?v=vJClNHxBWmo
Ece Su Ağdaş
https://dusunbil.com/karl-marx-ve-yabancilasma-kavrami/https://www.nedir.com/s%C3%B6m%C3%BCr%C3%BC
https://www.evrensel.net/haber/341642/tekstil-atolyelerinde-cocuk-emegi-somurusu-12-saatte-30-tl
http://disk.org.tr/2017/06/sermayenin-en-acimasiz-somuru-hali-cocuk-isciligi/
https://www.youtube.com/watch?v=1SadDYWkdXM
Saner Kaya
http://www.teorivepolitika.net/index.php/arsiv/item/133-sinif-kurami
http://www.praksis.org/wp-content/uploads/2011/07/008-01.pdf
http://www.teorivepolitika.net/index.php/arsiv/item/97-marksizmde-uretken-emek-ve-isci-sinifi
Volkan Çamlıbel
https://www.turkedebiyati.org/toplumlumcu-gercekci-eserler-hikaye-roman.htm Tolga Yakıncı