Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Historia Sztuki
1
antyk
EGIPT
Architektura
grobowce i świątynie, Kanon w architekturze • Obowiązujące schematy odpowiadające potrzebom rytualnym. • W okresie Starego Państwa mówimy o kanonie piramidy. • W okresie Nowego Państwa o kanonie świątyni, który wyrażał się układem i rozmiarami pomieszczeń w zależności od liczby dopuszczanych do ceremonii uczestników. Świecka : domy, obrona, pałace(suszona cegła mułowa, drewno, trzcina)Sakralna: świątynie, grobowce(kamień) grobowce: mastaba, piramida schodkowa, piramidy ostrosłupowe(tylko w starym państwie) grobowce kute w skale: świątynia Ramzesa II i Nefertari, świątynia Hatszepsut (średnie państwo)(była królową w męski stroju- nosiła sztuczną brodę), piramida Cheopsa - 240m ma jeden jej bok(największa) ,budowali je wieśniacy w porach roku wolnych od zbiorów, faraon po wstąpieniu na tron zaczynał budować swoją piramidę, trwało to nawet 20 lat świątynia Ramzesa II w Abu Simbel schemat budowy z Nowego Państwa(architekt doczekał się swojej piramidy) układ: aleja sfinksów, pylon, dziedziniec, sala hypostylowa(kolumnowa), sala z barką, sanktuarium układ świątyni odzwierciedla schemat budowy państwa. Na dziedziniec mogli wejść wszyscy, a do sanktuarium tylko faraon z najbliższą świtą Mało ozdobna, monumentalna, ciężka, symetryczna(statyczna), ozdoby w postaci podobizny faraona
rzeźba
Podział na kategorie - typy, odrębny sposób przedstawiania postaci zależny od miejsca w hierarchii społecznej: • bogowie i władcy - sztywna, oficjalna poza, siedzący (tronujący) lub w rozkroku, ciało idealizowane (bezczasowa młodość), twarz bez emocji. • Dwór i dostojnicy - poza hieratyczna w mniejszej skali, ciała i twarze o cechach indywidualnych. • Ludzie pracy - w pozycji charakterystycznej dla ich pracy. • Ścisły kanon proporcji ciała ludzkiego w oparciu o siatkę modułową.
malarstwo
Kanon w malarstwie • Schemat ukazywania sylwetki w jej najszerszej płaszczyźnie, głowa i kończyny z profilu, ramiona i oko en face. • Ścisły kanon proporcji ciała ludzkiego w oparciu o pomocniczą siatkę modułową z kwadratów, którą zacierano przy wykańczaniu dzieła. • Postać stojąca -18 kratek od stóp do linii dzielącej czoło i włosy [od XXIV dynastii sylwetkę wysmuklono o 3 kwadraty]. • Postać siedząca -15 kratek. • Perspektywa kulisowa. • Perspektywa odrzutowana. (perspektywa polegająca na rzutowaniu figur i przedmiotów na płaskie tło, bez zachowania relacji wielkości i wzajemnego ich położenia). • Płaskość. • Linearyzm – obwodzenie form konturem. • Dekoracyjność
kanony w sztuce,
kanony w sztuce,
stare państwo - posąg pisarza(kapłan bo tylko oni byli uczonymi) - brak szczegółowości,lekko zgeometryzowane ciało, obojętna twarz, posągi: bogów, faraonów, kapłanów oraz wieśniaków ale tylko przy pracy(małe - kilkanaście cm) postawa władców: tylko siedząca, krocząca, stojąca
sztuka czasów Echnatona Echnaton
chciał ograniczyć władzę kapłanów, przeniósł stolicę z Teb do Tel-el-amarna, wprowadził monoteizm(bóg Aton -słońca(Ra)), brak idealizacji. inne pozycje władcy np. jedzący, sceny rodzajowe, po jego śmierci wszystko wróciło do normy
przykłady
piramida schodkowa (np.faraona Dżesera), piramidy ostrosłupowe Cheopsa, Chefrena, Mykerinosa; grobowce kute w skale: świątynia Ramzesa II i Nefretari w Abu Simbel, świątynia Hatszepsut w Dejr el-Bahari; świątynia Chonsu w Karnaku, Horusa w Edfu, świątynie w Luksorze i Karnaku.Pisarz, Luwr ;Posąg Ramzesa II ;Mykerinos z żoną
Wybrane przykłady sztuki Mezopotamii
Sztuka Sumeru
ARCHITEKTURA
: świątynie – zigguraty; rzeźby – posągi władców. Architektura statyczna, monumentalna, zgeometryzowana, zbudowane z różnego rodzaju cegieł. Ilość pięter w zigguratach wahały się od 3 do 7. Pierwsze piętro zazwyczaj były czarne, następne zazwyczaj czerwone (wypalana cegła) , sanktuarium było niebieskie bądź białe. Święto obejmowało zaślubiny władcy z najwyższą kapłanką. Na pierwszym tarasie powstawały ogrody (drzewa i krzewy sadzone na ziemi). Pierwowzór do stworzenia późniejszych „Ogrodów Semiramidy”.
Rzeźby
Najczęściej władców, kapłanów Rzeźbiono w metalu kamieniu i glinie. Władców pokazywano tylko w 3 pozycjach (stojącej, siedzącej lub kroczącej). Brak szczegółów mięśni, dużą uwagę skupiano na twarzy i koronie. Oczy przeważnie większe, oddawały duchowość.
Płaskorzeźby (relief) tablice kamienne
hierarchizacje postaci ; władca zazwyczaj większy. Postacie złożone z dwóch perspektyw. Od przodu oraz z profilu. Brak tła jako miejsca, zastąpione jest ono pismem klinowym. Obraz rytmiczny : poszeregowane postacie, ta sama wysokość postaci poza królem, kierunek postaci w tą samą stronę, taka sama gestykulacja (izokefalia- ustawienie głów postaci na tym samym poziomie)
Sztuka Akadu
Rzeźba bardziej szczegółowa, idealizowana. Płaskorzeźba : Stela Naramsina (przedstawia wojnę Naramsina z miastem państwem) bardziej swobodna kompozycja, dynamiczna, swobodna nadal w tle pismo klinowe. Cała rzeźba ma formę góry, na samej górze przedstawione jest słońce i księżyc odzwierciedlające bogów Szamasz jako słońce Isztar jako księżyc. Władca nadal większy
Sztuka Babilońska
powstanie „wieży Babel” było inspirowane na Zigurattach. Brama Isztar –naprzemiennie rzeźby byków i smoków – byk reprezentował boga Adad’a – boga burzy, Lwy – bogini Isztar (100 lwów) dekoracje wykonane cegły glazurowanej, smoki- bóg Marduk (jeden z głównych bogów). Dekoracje w pałacu – przedstawiają gwardzistów- łuczników, rytmiczne dokładne ponownie izokefalia. Płaskorzeźba – Stela Hammurabiego – wykonana z diorytu przedstawia Hammurabiego i boga Szamasza(Sprawiedliwość). Pokazuje przekazanie prawa od bogów Hammurabiemu (prawa Hammurabiego). Bóg jest większy ponieważ siedzi i jest równy stojącemu Hammurabiemu. Widać zróżnicowanie między postaciami. Lamassu – strażnik bram hybryda . od boku płaskorzeźba , dynamiczna, krocząca, od przodu rzeźba statyczna.
Sztuka Asyrii
władca przedstawiony na równi z urzędnikiem, dużo więcej szczegółów przedstawionych, np. mięśnie, ścięgna,(jest to charakterystyczne dla Asyrii ) biżuteria. Modelunki nie są bardzo wystające poza tło. Sztuka Asyrii jest podobna do Akadu, Sztuka Sumeru bardziej podobna do Babilonu. W Asyrii ogromna ilość szczegółów , duża umiejętność przedstawiania zwierząt. Sceny przedstawione są elementy krajobrazu Sceny hołdu, pokazywanie sylwetek demonów (które strzegły bram wejściowych pałacu), sceny libacji (ceremonialne uczty), polowania, wojny.
przykłady:
Gudea; Sumer; Relief z Ur, król Lagasz; Assurbanipal; Stela Naramsina; Babilon, Ziggurat Etemenaki, Brama Isztar, Marduk, Stela Hammurabiego, Sargon z urzędnikiem; Płaskorzeźby asyryjskie, Niniwa; Assurbanipal na polowaniu
Sztuka Starożytnej Grecji.
okresy sztuki greckiej, Okres archaiczny XII – VI w p.n.e. Okres klasyczny V – poł. IV p.n.e.Okres hellenistyczny – poł. IV – I w p.n.e.
architektura
Cechy architektury greckiej:
Prostota i logika konstrukcji. • Wykorzystanie marmuru jako „szlachetnego” budulca. • Zróżnicowane modele budowli o wykształconym drogą ewolucji kształcie, racjonalnym i dostosowanym do funkcji. • Poszukiwanie harmonii – piękna opartego na matematycznie wyliczonych proporcjach, uwzględniających zasady symetrii i złotego podziału. • Stosowanie modułu jako podstawy planu budowli. • Wypracowanie trzech porządków architektonicznych: DORYCKIEGO, JOŃSKIEGO i KORYNCKIEGO, które posiadały odrębne cechy i elementy architektoniczne, decydujące o proporcjach, wyglądzie budowli i stopniu jej zdobności. • Wprowadzanie rzeźb do dekoracji zewnętrznych. Miara i umiar w stosowaniu dekoracji. • Architektura starożytnej Grecji została przejęta przez Rzymian i później stała się podstawą i wzorem dla architektury europejskiej w następnych wiekach, przede wszystkim od renesansu.
Dorycki Porządek
dorycki jest najstarszym porządkiem, w którym elementy drewniane zastąpiono kamiennymi. Cechują go ciężkie proporcje, surowość i monumentalność. Kolumny są grube w stosunku do wysokości i odległości między nimi. Często więc określa się go jako męski. Kolumna dorycka nie ma bazy (stoi bezpośrednio na stylobacie - najwyższym stopniu podbudowy świątyni), a jej trzon (zwężający się ku górze) jest lekko wybrzuszony po środku (entazis). Głowica (kapitel) składa się z poduszki (echinus) przykrytej kwadratową płytą - abakusem. Na abakusie kolumny spoczywa dolna, gładka część belkowania - architraw , nad którą znajduje się część środkowa - fryz .Fryz dorycki składa się z naprzemiennie występujących tryglifów (z pionowymi żłobieniami) i metop - często pokrytych płaskorzeźbami. Górną część belkowania stanowi gzyms zakończony często rynną. Porządek dorycki rozpowszechniony był głównie na greckim stałym lądzie i w koloniach Wielkiej Grecji (południowa Italia, Sycylia). Ze względu na trudności w stosowaniu porządku doryckiego we wielkich budowlach od okresu hellenistycznego zaniechano jego stosowania.
Joński Porządek
joński powstał w tym samym okresie co dorycki, na terenie Azji Mniejszej (Jonia). Cechuje go lekkość, smukłość proporcji i ozdobność. Kolumny jońskie są smuklejsze od doryckich stąd też stosuje się ich więcej. Styl joński określany jest często jako kobiecy. Kolumna stoi na profilowanej bazie, a jej trzon jest również lekko wybrzuszony po środku - ale mniej niż w kolumnie doryckiej. Pionowe żłobkowania trzonu (kanelury) są gęstsze i drobniejsze niż w kolumnie doryckiej. Również zwężenie górnej części trzonu kolumny jest mniej wyraźne. Głowica kolumny posiada charakterystyczne woluty w kształcie zwiniętych liści. Przypomina to trochę rogi baranie. Belkowanie składa się z kilkustopniowego architrawu , rzeźbionego fryzu - biegnącego wokół całego budynku (bez podziału na tryglify i metopy) oraz gzymsu. Styl joński dominował głównie w miejscu swego powstania (Azja Mniejsza) ale też spotykany był na Sycylii, w Italii czy na ateńskim Akropolu. Czasem też budowano świątynie doryckie, które miały joński wystrój wnętrza (świątynia Apollina w Bassaj czy Ateny w Paestum).
Koryncki Porządek
koryncki wykształcił się na przełomie V i IVw. p.n.e., a rozwinął się w okresie panowania rzymskiego. Trzon i podstawa kolumny korynckiej są podobne do jońskich, zupełnie inna jest jednak głowica. Ma ona kształt kosza okolonego rzędami liści akantu (barszcz zwyczajny), z małymi wolutami przypominającymi jońskie. Być może taki wyraźny element roślinny jest nawiązaniem do drzewa i gaju, związanych z genezą świątyni greckiej. Kilkuwarstwowe belkowanie świątyni korynckiej niekiedy pozbawione jest rzeźbienia. Porządek koryncki określany jest czasem jako dziewczęcy.
rzeźba
rzeźba archaiczna
Początkowo drobne figurki odlane z brązu i kultowe posągi chryzelefantynowe (technika rzeźbiarska polegająca na wykonywaniu rzeźb ze złota i kości słoniowej na drewnianych wewnętrznych konstrukcjach). Później Kurosy i Kory, kamienne posągi ukazujące ludzi. Kory (od greckiego kore – młoda dziewczyna). Kamienne rzeźby wotywne (stawiane wokół świątyń jako dary od wiernych), charakterystyczne dla okresu archaicznego, ukazujące ubrane kobiety, o złączonych nogach i rękach przy tułowiu. Kurosy (od greckiego kuros – młodzieniec). Kamienne posągi „młodych bohaterów”, charakterystyczne dla okresu archaicznego, ukazujące nagie postacie stojące w rozkroku, z rękami spuszczonymi wzdłuż tułowia. Umieszczane były na chwałę zwycięzców w igrzyskach sportowych wokół świątyń, lub na grobach, na cześć zmarłych bohaterów wojennych. Archaiczny uśmiech – charakterystyczny dla kurosów i kor grymas ust, jedyny element umiarkowanej ekspresji w postaciach. Jego sens nie jest do końca jasny, niektórzy przypuszczają, że może on wyrażać uczucia religijne postaci. Archaiczne posągi kurosów i kor podlegały dynamicznej ewolucji od schematycznych, uproszczonych form ku przedstawieniom poprawnym anatomicznie, coraz bardziej realistycznie ukazującym postać ludzką, zwłaszcza w przypadku ciał mężczyzn. Brak cech indywidualnych, stylizacja i dekoracyjność (szaty kor i włosy w obu typach) cechowały je do końca okresu archaicznego.
klasyczna i hellenistyczna,
Rzeźba: idealizacja i realizm, kontrapost, kanon proporcji. Maniera mokrych szat – ukazanie ciała kobiecego poprzez draperie przylegające do ciał. Rzeźbiarze: MYRON, POLIKLET, FIDIASZ
kanon
Rzeźba: wysmuklenie kanonu proporcji, ekspresja (patos) i dynamizacja, naturalizm; pierwszy pełny akt kobiecy (Afrodyta Knidyjska Praksytelesa) Rzeźbiarze: PRAKSYTELES, SKOPAS, LIZYP
Cechy formy rzeźb
Przełamywanie statyki, dynamizacja, wychodzenie w przestrzeń. • Układ frontalny i bryła obrotowa. • Poza naturalna w zmodyfikowanym kontrapoście (esowatość). • Prawidłowe proporcje (wysmuklony kanon proporcji). • Idealizacja formy ciała, wiernie ukazana anatomia. • Twarz nabiera wyrazu (ekspresji). • Precyzyjne modelowanie formy. • Brak heroicznego wymiaru, postacie w czynnościach codziennych nie bohaterskich.
OKRES HELLENISTYCZNY przeł. IV/III w. – I w. p.n.e.
Rzeźba: wielość nurtów – klasycyzującego, silnie ekspresyjnego i naturalistycznie rodzajowego, różnorodność tematyki. Cechy formy rzeźby: Dynamika, wieloosiowość z przewagą diagonali, ruch, wieloplanowość, wychodzenie w przestrzeń, szczegółowość, uteatralnienie gestów, patos
malarstwo ceramiczne
Styl geometryczny ornament swastyki (symbol szczęścia do czasów Hitlera)
Styl geometryczny
Styl orientalizujący motywy zwierzęce i roślinne z terenów Egiptu, sfinksy
Styl orientalizujący
Styl czarnofigurowy czarne sylwetki na czerwonym , białym żółtym tle, sceny religijne, wojny, mitologie, sceny rodzajowe, uczty koncerty stąd znamy obyczaje greków
Styl czarnofigurowy
Styl czerwonofigurowy
Styl czerwonofigurowy czerwone figury na czarnym tle autorzy podpisywali się na denku, malarstwo płaskie ważna jest linia więcej szczegółów nie ma kompozycji pasowej zdarzają się skróty perspektywiczne (z tłem)
Świątynia Ateny Afai na Eginie V/IV w. p.n.e.; Akropol: Partenon, Erechtejon; Świątynia Zeusa w Atenach; Milet; Kora z Samos; Woźnica z Delf; Poliklet Doryforos; Poliklet Afrodyta; Myron Dyskobol; Nike wiążąca sandał; Fidiasz Procesja panatenajska; Fidiasz Zeus; Lizyp Apoksymenes; Praxyteles Hermes; Leochares Apollo Belwederski; Wenus kapitolińska; Nike z Samotraki; Gal zabijający siebie i żonę; Demostenes; Homer; Arystoteles; Leochares Artemida; Hermafrodyta; Ołtarz Pergamoński; Walka bogów z gigantami
przykłady:
Sztuka Starożytnego Rzymu
Cechy sztuki rzymskiej 1. realizm - wierność rzeczywistości 2. monumentalizm - pokazanie potęgi państwa i władcy 3. dekoracyjność - zdobienie przestrzeni publicznej i prywatnej 4. utylitaryzm - zasada użyteczności w architekturze. • Beton rzymski (od IV w. p.n.e.) i stosowanie cegły • Zastosowanie łuku (arkada), powszechność sklepień • Porządki - toskański i kompozytowy
rzymskie innowacje
architektura
PORZĄDEK WIELKI – uporządkowanie kilkukondygnacyjnej elewacji, w którym pilastry lub półkolumny wybranego porządku obejmują kilka kondygnacji. PORZĄDEK SPIĘTRZONY – uporządkowanie kilkukondygnacyjnej elewacji, w którym na każdej z nich wykorzystano inny porządek, umieszczając najcięższy i prosty na dole a zdobniejsze na kolejnych piętrach.
Architektura,
Architektura
Kształtowanie logicznej, przejrzystej struktury miasta, opartej na siatce równoległych i przecinających się pod kątem prostym ulic, wyodrębnionego placu miejskiego (forum) w centrum. • Wewnątrz w kwartałach mieszkalnych: wielkomiejska zabudowa oparta na kamienicach czynszowych (insule) lub domach w typie rzymskim z atrium i perystylem.
domy rzymskie
Dom prywatny, czworobok z wewnętrznym dziedzińcem otoczony kolumnami , hol, niewielki ogródek Vestybul- hol wejściowy , marmur, obrazy rzeźby , po środku mała sadzawka nad którą był otwór w dachu przez który wpadał deszcz do sadzawki Pawimenta – posadzka (wzory roślinne, religijne )kopuły ,teatr – scena oddzielono wodą od widowni Tablinum – pokój pana domu, marmur pełnił rolę salonu , na suficie trwałe sklepienie z ozdobnymi kamieniami , kolumny(korynckie) stworzyli swoje wzory kolumn (kompozytowy, toskański-oparty o styl gorycki, stosowany do bardziej poważnych budynków) Atrium - pomieszczenie z otworem w suficie i basenem w posadzce
świątynie
Forum romanum – świątynie, pomniki , świątynia westalek, pałace, łuki triumfalne, kolumny ku czci ludzi i wydarzeń Bazylika maksencjusza – podzielony na 3 nawy pełniły funkcje świecką, sądy, zawierano tam umowy handlowe na planie prostokąta, środkowa nawa jest 2 razy wyższa od części bocznych, dach spadowy nawa Główna sklepienie krzyżowe lub kolumnowe, nawa poprzeczne – transept, absyd – ustawiano transsędziedziego. przed bazyliką dziedziniec z sadzawką Panteon• budowla na planie centralnym (rotunda) poprzedzona prostokątnym portykiem kolumnowym. • W bryle dominantę stanowi kopuła wieńcząca cylindryczną rotundę. • Prostopadłościenny portyk nakryty jest dachem dwuspadowym. • Konstrukcja budowli oparta na ceglanych murach wpierających betonową kopułę. • Dekoracja zewnętrzna ograniczona do portyku z kolumnami korynckimi i trójkątnym przyczółkiem. Wnętrze bogato zdobione różnobarwnymi wykładzinami marmurowymi i kolumnami korynckimi, w kopule kasetonami. – świątynia poświęcona wszystkim bogom, Jedynym źródłem światła jest otwór w dachu lub wejście na środku niewielkie wklęśnięcie z odpływem deszczówki, grób Rafaela, kopuła posiada kasetony podkreślające okrągły kształt, cementowa zaprawa (można było uzyskać różne formy ) kopuła jest dokładnie połową wysokości całego budynku Świątynia jupitera – wzorowana na greckich, na planie prostokąta, kolumny dookoła , budowana na znacznie wyższych fundamentach niż 3 stopnie Świątynia Wenus Świątynia herkulesa Świątynia portunusa (półkolumny) styl joński
budynki użyteczności publicznej
Amfiteatry – monumentalne budowle widowiskowe, przeznaczone dla masowych imprez, takich jak walki gladiatorów, inscenizowane, okrutne egzekucje skazańców, pokazy walk z dzikimi zwierzętami itp. Budowle te fundowane były jako istotny element propagandy władzy.Teatr rzymski – monumentalna budowla, wykorzystująca zmodyfikowany model teatru greckiego, z półkolistą widownią i orchestrą, oraz bogato dekorowaną architektonicznie i rzeźbami fasadą skene.Termy rzymskie – potężne kompleksy architektoniczne pełniące funkcję publicznych łaźni. Prócz funkcji kąpielowych i rekreacyjnych, spełniały one rolę miejsc ćwiczeń sportowych, sal wystawowych i wykładowych.
przykłady rzeźby,
rzeźba
Ara Pacis – płaskorzeźby przedstawiające senatorów, sposób klasyczny, stylizowana wić roślinna – arabeska, Posągi :nie ma idealizacji w portretach portrety werystycznymi Flora – nowe narzędzie (świder) do tworzenia loczków u kobiet Juliusz cezar – ma wyrażać władzę, propagandowy, portretowy, Klaudiusz – w wieńcu Laurowym Liwia Urania Młody centaur – uśmiecha się , ma emocje, dynamiczna Neron Popiersie Demeter – stopniowy upadek sztuki , mniej szczegółów , schematyczna
malarstwo pompejańskie
malarstwo
(VI w.p.n.e.-IV w.n.e.)Pompeje –malarstwo ścienne i mozaiki Enkaustyka –malowanie woskiem Malowano pejzaże, sceny rodzajowe, ornamentalne ,
Styl pompejański pierwszy
dekoracje ścienne z zastosowaniem sztukaterii imitujących marmurowe, alabastrowe płyty umieszczane na ścianach. Wprowadzały one podział płaszczyzny ściany na trzy poziome części. od II wieku p.n.e. do ok. 80 p.n.e.,
Styl pompejański drugi
Rozwijał się w okresie od ok. 90 p.n.e. do 15 p.n.e.. Zostały wprowadzone w nim obrazy iluzjonistyczne z przedstawieniami pejzażu i motywów architektonicznych. imitacje obrazów tablicowych przedstawiające sceny mitologiczne rozgrywane na tle krajobrazu.
Styl pompejański trzeci
Zwany także orientalnym lub egiptyzującym - trwa od ok. 20 p.n.e. do 50 r. n.e. Cechą charakterystyczną jest odejście od iluzjonizmu. Przestrzegana jest ścisła symetria podziału ściany i centralna kompozycja dekoracji. Ściana dzielna jest w układzie poziomym i pionowym.
Styl pompejański czwarty
Za okres jego trwania przyjmuje się lata 50-100. Szczególną popularność zdobył w Pompejach podczas prac związanych z odbudową miasta po trzęsieniu ziemi (po 63 roku). Również w Rzymie w tym samym czasie (dokładniej w 64 r.) rozpoczęto budowę Złotego Domu Nerona. Ściany pokrywane są obrazami przedstawiającymi ogromne prześwity, w których widoczne są kolejne sale, komnaty o otwartych drzwiach i oknach, loggiach, balkonach. Ukazywana architektura jest nierealna, (stąd nazwa stylu określanego także mianem stylu architektury fantastycznej) ukazywane budynki i ich fragmenty nie spełniają wymogów perspektywy ani zasad stosowanych w ówczesnym budownictwie. Celem tych piętrzących się obrazów jest stworzenie iluzji głębi.
przykłady:
willa Hadriana; Forum Romanum; Bazylika Maksencjusza; Panteon; Świątynia Jupitera; Świątynia Venus; Teatr w Orange; Circus Maximus; Łaźnie Dioklecjana; Łuk Tytusa; Łuk Konstantyna; Kolumna Trajana; Grobowiec Cecylii Metelli; Grobowiec Hadriana; Ara Pacis; Flora; Juliusz Cezar; Młody centaur; Neron; Popiersie Demeter; Pompeje, Apollo grający na cytrze; Dom Fauna, Ośmiornica; Aktorzy mozaika; Portrety z Fajum, enkaustyka
średniowiecze
Sztuka bizantyjska i ruska
-Cechy malarstwa bizantyjskiego • hieratyczna stylizacja – symboliczne ukazywanie postaci i świata • rytmiczność, powtarzalność • izokefalizm • dekoracyjność, ornamentalizm • frontalizm, sztywność postaci • Płaskość, brak wyraźnego modelunku pod szatami • linearność, konturowość, graficzność modelunku • wydłużenie proporcji postaci - deformacja • konwencja, przestrzeganie ustalonych wzorców ikonograficznych Rodzaje malarstwa bizantyńskiego: • monumentalne (ścienne) • tablicowe (ikona) • miniatorskie (iluminacje książkowe) Techniki malarstwa bizantyńskiego: • malarstwo monumentalne: fresk, mozaika • malarstwo tablicowe (ikony): enkaustyka, tempera • malarstwo miniatorskie: gwasz
Malarstwo
Ikona [eikón obraz]
ikony
obraz kultowy ukształtowany w sztuce wczesnochrześcijańskiej wyobrażający osoby święte, sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne. • Charakterystyczna dla chrześcijańskich kościołów wschodnich, w tym prawosławnego i grekokatolickiego. • Główne typy ikonograficzne i sposoby malowania ustaliły się w Bizancjum w okresie obrazoburstwa (ikonoklazmu)730-843 r. • Na Soborze Nicejskim II 787 postanowiono, że: • „Kompozycja obrazu religijnego nie może zależeć od artysty, ale ma się opierać na zasadach sformułowanych przez Kościół i tradycję.” • Przestrzegano kanonu ikonograficznego i metody malowania według wzoru. • Legendarnie autorem pierwszych ikon miał być Łukasz Ewangelista. • Najstarsze zachowane ikony pochodzą z VI w. z klasztoru św. Katarzyny na Synaju.
Typy ikonograficzne
[przewodniczka, wskazująca drogę] Matka Boża prawą dłonią wskazuje na Chrystusa, trzymanego na lewym ramieniu; określenie nawiązuje do nazwy świątyni w Konstantynopolu, ton Hodegon, w którym była przechowywana najstarsza ikona tego typu.
Hodegetria
[czułość, miłosierdzie] Maria z Dzieciątkiem siedzącym na ramieniu i przytulającym policzek do jej twarzy.
Eleusa
Pantokrator
[Wszechwładca, Pan wszystkiego] Chrystus, jako władca i sędzia Wszechświata, tronujący, ujęty frontalnie z księgą lub zwojem i drugą dłonią ze wzniesionymi dwoma palcami.
[nie ręką ludzką uczyniony] Mandylion, Weraikon najstarsze przedstawienie Chrystusa w formie samej twarzy lub twarzy na rozwiniętej chuście
Acheiropoietos
Deesis
Deesis [modlitwa, prośba] w centrum Chrystus Pantokrator obok Maria i Jan Chrzciciel (tzw. małe Deesis), Archaniołowie Michał i Gabriel, Apostołowie (tzw. wielkie Deesis w ikonostasie).
technika malarstwa ściennego, polegająca na malowaniu na mokrym tynku farbami odpornymi na działanie wapnia.
FRESKI
dekoracyjna technika wykonywania obrazów z wielobocznych, drobnych i różnokolorowych elementów; wykorzystuje kamienie, ceramikę itd.
MOZAIKA
architektura
Monumentalne budowle o skomplikowanych planach i bryle. • We wczesnej fazie łączenie planu centralnego i podłużnego (o bazylikowym charakterze). • Preferowanie planów centralnych: krzyża greckiego, wieloboku, koła, kwadratu; zazwyczaj łączonych ze sobą. • Obecność kopuł jako dominanty bryły świątyni. Hierarchicznie pomniejszone kopuły umieszczane nad bocznymi częściami budowli. • W przestrzeni wewnętrznej istotną rolę odgrywają półkoliste eksedry, empory umieszczane nad obejściami lub nawami bocznymi; wyodrębnione prezbiteria z apsydami. Przed wejściem wydzielony narteks, w pierwszych wiekach architektury bizantyńskiej poprzedzony atrium. • Konstrukcja budowli opiera się na kamiennych murach, wielobocznych filarach i kolumnach z geometrycznymi, dekorowanymi reliefami kapitelami z impostami (w pierwszych wiekach). Kopuły wsparte na pendentywach. • Dekoracja zewnętrzna skromna – ściany rozczłonkowane lizenami, wzbogacone blendami. • Wnętrza mroczne, tajemnicze, oświetlone niewielkimi półkoliście zwieńczonymi oknami. • Wnętrza o ścianach i sklepieniach bogato dekorowanych mozaikami lub freskami, prezbiterium oddzielone przegrodą ołtarzową (ikonostasem).
przykłady:
Hagia Sophia, Hagia Eirene, Kościół Apostołów, Ateny, San Apollinaire in Classe, Rawenna ; San Vitale, Rawenna; Klasztor Proroka Eliasza; Sobór św. Zofii, Kijów; Cerkiew Zwiastowania, Kreml; Dubicze cerkiewne; Porcelanowy ikonostas; Para cesarska, Hagia Sophia; Cesarz Justynian, San Vitale; Cesarzowa Teodora; Matka Boska Włodzimierska;
Sztuka Islamu
Malarstwo i rzeźba praktycznie nie istnieje w Islamie. Koran zakazał uwieczniania postaci żywych
Islam
Architektura
Hadżar największa świętość muzułmanów nawet jeszcze przed islamem Kaaba , mekka Architektura: Meczety Grobowce Pałace MECZETY – mekka, medina, aswan , meczet na skale- Jerozolima ,tysiąca kolumn - wielka sala modłów – mihrab – kopuła wskazująca stronę mekki , dziedziniec – studnia, otoczona arkadami , minarety, nawołuje do modłów kiedyś muezin dzisiaj nagranie śpiewu. Sale przykryte kopułami Medresy –szkoły – Samarkanda Grobowce - Tadż mahal – bardzo symetryczny plan – owzorowanie rajskiego ogrodu(chrześcijaństwo) Pałace – Alhambra – zewnętrznie surowa , z basztami , wewnątrz wiele sal, dziedzińców, ogrodów. Wnętrza – mozaiki , dekoracje ze stiuku ,motywy abstrakcyjne rytmiczne , pismo dekoracyjne (nasi, kufi) Łuki :podkowiaste, ostrołuk , oślego grzbietu, wielolistne, pozombkowane
Dywany Broń Biżuteria Malarstwo książkowe Kaligrafia Rzeźby stiukowe ARABESKI – motyw abstrakcyjny geometryczny albo roślinny
zdobnictwo
przykłady:
Kaaba, Mekka; Medina, Arabia Saudyjska; Aswan Egipt; Meczet na skale Jerozolima; Mezquita, Cordoba, Hiszpania; Kopuła w Kordobie; Mihrab Wskazuje stronę Mekki; Sklepienie celkowe, Kashan, Iran; Meczet Esfahan, Iran; Gur Emir, Grobowiec Timura, Samarkanda; Tadż Mahal Agra, Indie; Alhambra Grenada, Hiszpania; Ogrody Generalife Alhambra;
średniowiecze
Architektura romańska i przykłady w Europie i w Polsce
Budowle wysokie, masywne, wieloczłonowe o formach geometrycznych, prostych i surowych; o zwartych oraz ciężkich proporcjach, przejrzystym układzie spiętrzonych i schierarchizowanych brył. • Czytelność brył wynikiem addycyjności - dodawania osobnych, autonomicznych jednostek przestrzennych. • Plany budowli przeważnie podłużne, bazylikowe - często wykorzystujące formę krzyża łacińskiego; występują też układy dwuchórowe (z dwiema apsydami od wschodu i zachodu - nieraz wtopioną wraz z emporą w westwerk); pojawia się też prezbiterium otoczone ambitem (obejściem) z wieńcem apsyd. • Cechy przestrzeni: wyodrębnianie poszczególnych przestrzeni, artykulacja, wymierność, rytm jednostek przestrzennych; wnętrza mroczne, tajemnicze. • Wnętrza przekryte drewnianym stropem lub sklepieniami (głównie kolebkowymi lub krzyżowymi, wzmocnionymi pasami gurtów). • Zazwyczaj skromna dekoracja zewnętrzna oparta na blendach, lizenach i gzymsach, niewielkie okna zamknięte półkoliście; biforia i triforia; fryzy arkadowe i kostkowe; kapitele kolumn i portale uskokowe z dekoracją rzeźbiarską. • Konstrukcja budowli prosta, oparta na grubych murach i wewnętrznych filarach, wzniesionych najczęściej z kamiennych ciosów. • Górujący nad okolicą, sięgający nieba Zamek Boży
POLSKA SZTUKA ROMAŃSKA
Katedra wawelska Kazimierza odnowiciela , Rotunda Marii panny na Wawelu z X wieku - katedry II w Poznaniu i Gnieźnie - kościół św. Andrzeja w Krakowie (1 nawowy , wejście z boku – kościół obronny, 2-wieżowa, )- kościoły grodowe (św. Prokopa, w Strzelnie)- dwuchórowa katedra Władysława Hermana na Wawelu - katedra w Tumie pod Łęczycą z XII wieku(4 wierze , na planie kwadratu i koła, transept, bazylika, ) - Kościół św, Jakuba w Sandomierzu - klasztory z kościołami w Tyńcu , Sulejowie, Wąchocku, Koprzywnicy, Jędrzejowie (wirydarz- dziedziniec w środku klasztoru i kościoła na planie kwadratu, fraternia, dormitorium , kapitularz, skryptorium , libraria, ogrody warzywne )kościoły cysterskie- bez wieżowe (wierze symbol władzy miejskiej) - krypta św. Leonarda (sklepienia krzyżowymi , trójnawowe- równej wysokości , system halowy, )- kościół w Czerwińsku Sklepienia krzyżowo-żebrowe, małe okienko, dekoracyjność ,
Architektura gotycka i przykłady w Europie i w Polsce
System szkieletowy pełniący funkcję nośną: • Sklepienie wsparte na żebrach ze zwornikami • Filary wiązkowe • System przyporowy: przypory i łuki przyporowe • Łuk ostry • Strzelistość - wertykalizm • Unifikacja planu, bryły i przestrzeni • Redukcja powierzchni ścian • Duże, zamknięte ostrołukowo okna • Wykorzystanie światła - dematerializacja wnętrza • Chór z obejściem i wieńcem kaplic ułożonych promieniście • Bogata dekoracja architektoniczna, ornamentalna i rzeźbiarska elewacji zewnętrznych ZAMKI GOTYCKIE • Podział: • Wyżynne – wznoszone na wzgórzach o najczęściej nieregularnym planie, zależnym od charakteru szczytu. • Nizinne – o regularnym planie. • Donżon [stołp], wieża obronna - budowla wyjściowa w kształtowaniu się formy zamku • Zamek Górny – główna część zamku z donżonem i pałacem • Zamek Dolny – zabudowania gospodarcze i mieszkania służby
ARCHITEKTURA GOTYCKA W POLSCE
przez rozbicie dzielnicowe trwające w Polsce – inne formy gotyku dużo mniej dekoracyjny, nie ma tak dobrze widocznego systemy szkieletowego , okna wąskie, duże powierzchnie ścian (głównie przez różnice klimatu) , brak systemu łuków przyporowych , sklepienie piastowskie – przeskokowe (stosowane tylko w Polsce , sklepienie nawy bocznej ) cegła, kamień Katedra we Wrocławiu Katedra św. Jana w Toruniu Kościół Mariacki w Krakowie, przebudowany na bazylikę Kościół Marii Magdaleny we Wrocławiu – ma łuki przyporowe Frombork – kościół halowy 3 – nawowy , system f.-s. Kościół cystersów w Oliwie w Gdańsku Kościół w Pelplinie ogrodzieniec System filarowo-skarpowy
Rzeźba romańska i gotycka
Rzeźba romańska
Największa zdobycz romańszczyzny: pojawienie się rzeźby figuralnej w tradycyjnym materiale, (kamieniu) wymagającym opanowania zapomnianej od 800 lat techniki, w dużej skali i doskonałej formalnie. Charakterystyka: • Antynaturalistyczna deformacja • Zrytmizowanie postaci ludzkiej • Swobodne przekształcenia dające figurze swoistą ekspresję • Odnalezienie trójwymiarowego sensu rzeźby • Prawo ramy - dopasowanie figury do wyznaczonej przez architekturę powierzchni
CHARAKTERYSTYKA RZEŹBY GOTYCKIEJ
Nowa postawa aprobująca życie doczesne związana z rozwojem nauki (pierwsze uniwersytety), oraz rosnącym znaczeniem mieszczaństwa. • Afirmatywna koncepcja świata w pismach św. Tomasza z Akwinu [1225-1274] i nauczaniu św. Franciszka z Asyżu [1182-1226] • Odchodzenie od fantastyki romańskiej na rzecz realnego odzwierciedlania rzeczywistości. • Bogactwo tematów: dzieje Marii i świętych, ziemskie życie Chrystusa; uczłowieczenie postaci i aktualizacja przedstawień religijnych. • Ewolucja formy prowadziła od stylizacji i idealizacji ku realizmowi i coraz większej ekspresji, czasem prowadzącej do deformacji figury. • Środki wyrazu artystycznego: - poszukiwanie naturalności, realizm - przedstawienia więzi uczuciowej, np. Matka Boska i Dzieciątko - odrzucenie hieratyzmu sztuki romańskiej - uniezależnienie rzeźby od architektury (zanik „prawa ramy”) rzeźba architektoniczna (Chartes )- wolnostojąca: figury Marii, świętych i fundatorów - krucyfiksy- piety (Maria trzymająca Chrystusa zdjętego z krzyża)- piękne Madonny - grobowce (królów, książąt, biskupów)- ołtarze Rzeźba dąży do lepszych proporcji, realizm anatomii. Materiał: kamień, drewno polichromowane. Idealizowana, obojętna twarz,Okres klasyczny (XIII wiek) Pomnik konny – jeździec bamberski – św. Jerzy jako wzór dla rycerzy Akty tylko Adama i Ewy Styl łamanych szat – ostry światłocień, ekspresja w sposobie modelowania szat, artyści wzorują się na antyku manieryczne przegięcie – konraposta gotycka (postać ułożona w litere S) –styl międzynarodowy , dworski , kultura , obyczaje , figury św. Wyglądały na książęce deesis – krucyfiks , Maryja, św. Jan żebra modelowane jak winogrona , nawiązanie do przemiany wina nagrobek Probusa – dwie tarcze jako znak zwolennika przynależności śląska do polski grobowiec ludwika XII i Anny Bretońskiej Nagrobek Kazimierza Wlk – Tumba –boki płaskorzeźbione na wierzchu martwa postura , nad sarkofagiem baldachim gotycki Kościół mariacki w Krakowie – ołtarz – drewno , rzeźba , płaskorzeźba i malarstwo , polichromowane Autorzy rzeźb i malunków nie są już tak anonimowi Cechy : Idealizacja – rzeźba klasyczna XII w. Rzeźby z Naumburga, Strasburga, Reims. Piękne Madonny Ekspresja :krucyfiksy i piety Realizm – ołtarz Wita Stwosza
Przykłady malarstwa gotyckiego w Europie
Bracia Limburg, Bogate godzinki księcia de Berry,Obrazy z wizerunkiem św. Franciszka Witraże - Ramy żelazne albo ołowiowe w środku niej również mniejsze ramy a dopiero na tym szkło(Silne wiatry – witraże potrzebowały wzmocnienia ) Styl romański Istniały 4 techniki malarskie: Iluminatorstwo Freski Tempera na drewnie – ołtarze witraż Iluminatorstwo Inicjały Bordiura Całostronicowe ilustracje Codex aureus Codex argenteus Codex purpureus Cechy malarstwa Tematyka religijna Płaska plama barwna i kontur Czyste nasycone barwy, często zestawione kontrastowo Neutralne płaskie tło Płaszczyznowe i linearne uproszczenie przedmiotów i form Malarstwo gotyckie Iluminatorstwo XIII –XIV (malarstwo w księgach) Malarstwo freskowe XIV Sztalugowe – tablicowe XV Religijne i Świeckie Krajobraz w tle elementy rzeźby Początki światłocienia i perspektywy intuicyjnej
Malarstwo protorenesansowe
Malarze: Florencja – cenni di pepo, Giotto di bondone Sienna – duccio, Simone Martini, abrozio, Malarstwo o cechach gotyckich. Pierwszy portret realistyczny Tronująca madonna – hierarchizacja , perspektywa rzędowa , złote tło, światłocień, \ Pocałunek judasza – fresk , Giotto: Sceny religijne , portret Dantego Freski, - kaplica peruzzich i bardach Kaplica scrovegnich w Padwie, Sceny z życia św, Franciszka w Asyżu Cechy: Proste, surowe, monumentalne Malarstwo religijne. Poetycki ‘interakcja między postaciami Zaangażowanie , psychologia postaci, perspektywa, tło, Szkoła sieneńska- duccio Silne wpływy bizantyjskie Złote tło Płaskość i linearyzm Malarstwo Religijne Elegancja i wdzięk postaci Izokefalia Maesta Simone Styl dworski Elegancja Malarstwo Świeckie obok religijnego ,krajobraz, portret konny
przykłady:
romańska
Klasztor benedyktynów Cluny; Clocher klasztor; Par le Monial, Francja; Norwich, Anglia; Peterborugh; Wormacja, Niemcy; Lund, Szwecja; Monreale, Włochy; Strzelno;
przykłady:
gotycka
francja
Saint Denis; Chór Saint Denis pod Paryżem 1144, opat Suger; Katedra w Chartres; Katedra w Amiens; Katedra w Rouen; Katedra w Reims; Katedra Notre Dame w Paryżu; Saint Chapelle w Paryżu; Katedra w Beauvais; Laon; Twierdza w Carcasonne; Twierdza w Avignon, zamek papieski
anglia:
Katedry w: Lincoln Salisbury Exeter Wells Peterborough Canterbury York, Westminster w Londynie, kaplica Henryka VII w Cambridge niemcy: Kolonia, Freiburg, Naumburg, Muenster
Hiszpania i Portugalia
Katedra w Toledo; Santa Eulalia, Barcelona; Burgos, Lizbona, Sewilla
Hiszpania i Portugalia
Włochy
Katedra w Mediolanie; Siena; Ratusz we Florencji i w Sienie; Pałac Dożów, Wenecja; Cad’Oro, Wenecja
Włochy
polska:
Koprzywnica; Wrocław katedra;Kwidzyń, sklepienie piastowskie; Toruń, św. Jana; Mariacki Kraków; Marii Magdaleny we Wrocławiu; Frombork; Św. Jakub Toruń; NMP Toruń; Koś. Cystersów Oliwa; Pelplin; Ogrodzieniec; Wawel; Malbork; Pałac Wielkiego Mistrza; Warszawa Barbakan; Kraków; Dom Kopernika w Toruniu; Gdańsk; Wrocław; Colegium Maius; Św. Jakub Szczecin; Mariacki Gdańsk; Dwór Artusa;
Sztuka renesansu
renesans
Architektura XV i XVI w. we Włoszech.i • Zastąpienie ściany wolnostojącymi arkadami – jednostajny, spokojny rytm arkad oparty na module • Podkreślenie linii horyzontalnej • Akcentowanie statyczności bryły • Wyrazistość i spójność kompozycyjna oraz konstrukcyjna każdego członu • Umiar, ład, harmonia, statyka, równowaga, prostota, proporcje • Dekoracja oparta na wzorach antycznych
Malarstwo XV i XVI w. we Włoszech
malarstwo
Znajomość kształtowania przestrzeni poprzez wykres perspektywy linearnej. • Proporcje, anatomia i mechanizm ruchu. • Klarowność, ład, umiar, prostota; statyczność; harmonia w kompozycji i układzie barw; światło rozproszone; twardy, graficzny modelunek; linearyzm. • Idealizacja. • Inspiracje sztuką antyczną. • Wprowadzanie tematów mitologicznych jako równoprawnych dla motywów chrześcijańskich. Tematyka: religijna , mitologiczna, alegoryczna , portrety, sceny historyczne Zainteresowanie: anatomią, światłocieniem, perspektywą :linearną , powietrzną, barwną Technika olejna : Hubert van Eyck, Antonello de Messina Trójca św.- Massaccio- pierwsze dzieło poprawnie perspektywicznie Wygnanie z raju - pierwsze akty w malarstwie
Artysta dojrzałego renesansu i twórca manieryzmu, uprawia rzeźbę, malarstwo, architekturę, jest również autorem poezji. Malarstwa uczył się w pracowni Domenica Ghirlandaia, rzeźby uczył go Bertoldo di Giovanni, nadworny rzeźbiarz Medyceuszy i uczeń Donatella. W młodości wykonywał kopie rzeźb antycznych świadczących o wybitnym talencie młodego artysty. Wielką rolę w kształtowaniu Michała Anioła odegrał Wawrzyniec Medyceusz zw. Wspaniałym, który roztoczył opiekę nad młodym artystą i umieścił w swoim pałacu, dbając o jego humanistyczne wykształcenie.Przebudowa - Kościół św. Piotra kopuła Biblioteka laurenziana i przedsionek Kaplica Medyceuszy przy san lorenzo Zabudowa placu kapitolińskiego Rzeźbiarz wielokrotnie powracał do motywu pietà (z wł. miłosierdzie, pobożność lub miłość należna rodzicom, opiekunom, przyjaciołom). Jego pierwsza Pietà watykańska (1498-1500) wykonana jest w stylu klasycystycznym. Późniejsze już przedstawienia Madonny obejmującej zmarłego Syna są wyrazem manieryzmu Michała Anioła (np. Pietà Rondanini z Mediolanu, 1564). Przykłady rzeźb Michała Anioła: Dawid Mojżesz Pietà w Bazylice św. Piotra w Rzymie Pietà Rondanini w Mediolanie Pietà di Palestrina we Florencji (rozpoczęta przez Michała Anioła, dokończona przez jego uczniów; podobna do specjalnej Piety florenckiej, którą rzeźbiarz wykonał jako swój nagrobek)
twórczość M. Anioła,
Leonarda da Vinci
Leonardo ustanawia stereotyp renesansowego racjonalizmu, artysty - uczonego, człowieka uniwersalnego uomo universale. • Empiryk, uważny obserwator świata dociekający jego praw przez pilną i sumienną racjonalną analizę faktów. • Centralny problem twórczości - poznanie rzeczywistości: rzeczy jakie są i jak się zmieniają. Interesuje się dynamicznymi formami życia człowieka i przyrody. • Cel sztuki - przekazanie w obrazie dynamiki rzeczywistości: świat jest zmienny w ciągłym ruchu fizycznym i psychicznym. • Malarstwo - rola poznawcza, ma wydobywać prawdziwy kształt rzeczy i utrwalać (ocalać) przed przemijaniem. • Przechodzenie od tego co widziane do tego co istotne Miękki modelunek malarski o łagodnych przejściach światłocieniowych, zacierający wyrazistość konturów, dający wrażenie oglądania obiektu przez mgłę lub dym.
Rafaela
Piękno i wdzięk - Bella Maniera Sztuka wyrachowana, nie odczuta [słodka i zimna] Poszukiwanie idealnego piękna, które w naturze rozproszone i niezorganizowane, zostaje poddane w obrazie przyjętym z góry założeniom estetycznym Perfekcja wszystkich środków wyrazu artystycznego, jednorodność, doskonała równowaga, harmonia, spoistość
Rafaela
szkoła wenecka
Dobitne akcentowanie problemu koloru Oddziaływania bizantyjskie, wpływy wschodnie w harmoniach barwnych mozaik Warunki klimatyczne – klimat morski, wilgotny, rozmywa kontury, podkreśla intensywność i zmienność barw, grę kolorów i świateł na powierzchni FARBY OLEJNE; TECHNIKA „ALLA PRIMA” PŁÓTNO NACIĄGNIĘTE NA BLEJTRAM Tematy XVI malarstwa: Weduta – epickie cykle dla bractw [scuoli] weneckich wielkie dekoracyjne kompozycje figuralne, gdzie architektura wenecka stanowi treść obrazu [później: pejzaż miejski] Akt – piękno kobiety Portret, zróżnicowane ujęcia człowieka, uwzględniające emocjonalność i osobowość portretowanego Sacra conversazione - wiecznotrwała mistyczna rozmowa świętych
malarstwo manierystyczne we Włoszech
Kompozycja skomplikowana, zatłoczona • Zawężenie obrazu świata • Dynamizm • Asymetria • Sytuacja sztuczna, zaskakująca • Figura serpentinata (skręcona) • Wirtuozeria formalna • Jaskrawe kolory
Rzeźba XV i XVI w. we Włoszech
rzeźba
Donatello, Dawid, 1427-30, Florencja • Rzeźba figuralna, • Całopostaciowa, wolnostojąca • Ujęta w kontrapoście • Statyczna • Postać o prawidłowej anatomii i proporcjach • Idealizacja ciała i urody • Nawiązanie do antyku (pogański charakter rzeźby – podobieństwo do efeba) • Nastrój spokoju, zamyślenia • Kontrast delikatnej budowy bohatera z masywnym mieczem i młodości zwycięscy ze starością oblicza pokonanego Goliata • Odlana z brązu
malarstwo niderlandzkie
REALIZM 2. Sprowadzenie scen religijnych do scen rodzajowych, zaciera się granica miedzy sacrum a profanum 3. Analiza psychologiczna postaci- portret 4. Zainteresowanie pejzażem- perspektywa powietrzna 5. Iluzjonizm, luminizm: odbicia, refleksy 6. Ukryta symbolika 7. Technika olejna 8. Postawa renesansowa wynikająca z obserwacji otaczającego świata • Kompleksowa interpretacja natury przez bryły w przestrzeni, światło, barwę, perspektywę powietrzną. • Włosi zainteresowani tym co stałe [kształt, matematycznie wyliczone proporcje] a artyści niderlandzcy tym co zmienne. • Uczuciowy spontaniczny, zmysłowy, emocjonalny stosunek do zjawisk natury, jej różnorodności, zmienności, wielobarwności i wielokształtności. • Północny renesans bez włoskiej postawy analityczno-badawczej i wpływu antyku.
malarstwo niemieckie i twórczość A. Dürera
Niemcy- głównie malarstwo, wielki teoretyk , grafik i malarz A. Durer, w jego obrazach przeważają brązy i stłumione barwy, sprawy reformacji były mu bliższe niż zagadnienia artystycznej swobody renesansu. Tę osiągnął w obrazach "Czterech Apostołów" (1526). H. Holbein mł., zyskał sławę portretem króla angielskiego Henryka VIII.
Renesans w Polsce
Przyjęcie renesansu przez Polskę dokonało się bardzo wcześnie, nawet wcześniej niż w Niemczech. Pojawił się on wcześnie w Krakowie na dworze królewskim i wśród wyższego duchowieństwa i był podyktowany chęcią odcięcia się od wpływów kulturalnych idących z Niemiec. Franciszek Włoch , a po nim Bartłomiej Berecci to pierwsi artyści florenccy. Nieco później przybyli Jan Cini ze Sieny i Jan Maria Padovano z Wenecji. W zakresie sztuk plastycznych rozwinął się mecenat bogatego mieszczaństwa, dzięki któremu powstawały w renesansowej Polsce gmachy miejskie z ratuszami na czele. W 1500 roku działalność w Polsce rozpoczął Franciszek Florentczyk, który podjął się przebudowy zamku królewskiego na Wawelu. Dziełem Bartłomieja Berecci jest kaplica Zygmuntowska zbudowana na planie centralnym, typowym dla renesansu, z ogromną kopułą. Wielkim osiągnięciem polskiego odrodzenia jest zbudowana na zlecenie biskupa poety Andrzeja Krzyckiego katedra w Płocku. Najważniejszym wydarzeniem z zakresu architektury jest budowa Zamościa. Najciekawszym artystą tego okresu był Santi Gucci, którego dziełem jest pałac w Książu Wielkim i pałac w Baranowie. Wśród zamków powstałych w tym okresie wymienić trzeba zamek w Krasiczynie. Polski renesans trwa do lat trzydziestych XVII wieku. Dojrzały renesans to wiek XVI, wiek rozwoju oświaty i dobrej koniunktury gospodarczej. Rzeczpospolita była potęgą liczącą się na Wschodzie i Zachodzie.Kaplica Zygmuntowska i pałac wawelski to pierwsze wielkie przedsięwzięcia renesansowe w Polsce. Z Norymbergii zaczęto sprowadzać obrazy i brązy, z Brukseli arrasy. Końcową fazę renesansu polskiego stanowi manieryzm. Za szczytowy przejaw manieryzmu polskiego należy uznać kaplicę Firlejów w Bejscach. Na ten czas przypada również mecenat artystyczny Jana Zamoyskiego i budowa Zamościa: domów, pałacu, kolegiatu i tamtejszej Akademii. Renesans w Gdańsku i we Wrocławiu rozwijał się pod silnym wpływem Niemiec i Niderlandów. Wzniesiono zamki w Baranowie, Brzegu, Krasiczynie, kamienice mieszczańskie, ratusze.