Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading content…
Loading…
Transcript

Монголын нийгмийн бүтэц давхраажилт

Бэлтгэсэн: Ө.Мөнхзаяа (МУИС-ХШУИС-1түвшин)

Агуулга:

  • Нийгмийн давхраажилт гэж юу вэ?
  • 1920-оод оны угсаа гарвалын хуваарилалт
  • Социализмын үеийн бүтэц давхраажилт
  • 1990 оноос хойших Монголын нийгмийн давхраажилтын үзэл хандлага
  • НОМ ЗҮЙ

Давхраажилт

Нийгмийн давхраажилт гэж юу вэ?

“Нийгмийн ялгаа тэгш бус байдал нь нийгэмд хөдөлмөрийн хуваарь гарч хүмүүсийн амьдрах орчин эрхлэх аж ахуй, нийгмийн баялгаас хүртэх боломж харилцан адилгүй болсноос ялгаа ялгарал үүсчээ. Энэ ялгарал нь эд хөрөнгийн, эрх мэдлийн, зэрэг зиндааны, боловсрол зэрэг нь нийгмийн тэгш бус байдлыг бий болгодог”.

1920-д оноос өмнөх Монголчуудын угсаа гарлын хуваарилалт :

Монголчуулын Угсаа гарвалын хуваарилалт

Ноёдын давхраа:

ихэс дээдэс

ноёд

түшмэд

Лам хуврагын давхраа:

Хутагт хувилгаад

Дунд, доод лам нар

й:

Ардуудын давхраа:

Сум ард

Хамжлага ард

Шавь нар

Социализмын үе

Социализмын үе

  • Хоршоолсон малчин
  • Ажилчны анги
  • Сэхээтний давхраанаас бүрдэнэ гэж тус тус тайлбарлаж байв.

Судлаач Гүндсамбуу Социализмын үеийн давхраажилтыг :

1.Малчдын

2.Ажилчдын

3.Сэхээтний

4.Номенклатурч

Нийгмийн тэгш бус байдал 1980 оны сүүлчээс давхраажилтыг үзэх үзэл,үзэл суртал өөрчлөгдсөн. Мөн хувиараа болон хоршоолсон хөдөлмөр эрхлэхийг нам,төрөөс зөвшөөрсөн бөгөөд тохиролцооны дэлгүүр, цайны газар,алт мөнгөний дархан зэрэг хувийн үйлдвэрлэл,үйлчилгээ богино хугацаанд газар дэлгэрсэн байна. Ингэж Монгол оронд хувийн өмч аяндаа төрж эхэлсэн бөгөөд 1992 оноос Засгийн газар өмч хувьчлах ажлаа эхлүүлж, 1993 оны эцэст нэгдлийн малыг малчдад, худалдаа ахуй үйлчилгээний газруудыг хамт олонд хувьчилж дуусчээ.

Дунд давхраа: Жижиг дунд үйлдвэрийн захирал,менежерүүд,их дээд сургуулийн багш нар,эрдэм шинжилгээний ажилтан,эмч зэрэг цагаан захтангууд,цэрэг цагдаа,шүүх хяналтын албан хаагчид,төр засгийн байгууллагын доод тушаалтангууд, чинээлэг малчид,өндөр мэргэжлийн ажилчдыг багтаажээ.

Дундаас доогуур давхраа: Дунд сургуулийн багш нар,эмнэлгийн дунд мэргэжлийнхэн,цэрэг цагдаагийн доод тушаалынхан,жижиг үйлдвэрлэгчид,худалдаачид,малчид,мэргэжилтэй ажилчид орно.

Доод давхраа: Мэргэжилгүй ажилчид, цөөн малтай малчид,ажилгүйчүүд,ядуучууд,хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд орох бөгөөд энэ давхрааны эмзэг хэсгийг орон гэргүй тэнэмэл хүмүүс,архичид,гуйлгачид бүрдүүлнэ.

үзэл хандлагууд

1990 оноос хойших үзэл суртал ба нийгмийн давхраажилтанд гарсан өөрчлөлт

судлаач:

Х.Гүндсамбуу

1990 оны нийгмийн тогтолцооны өөрчлөлт нь социализмын үеийн давхраажилтын бүтцийг орвонгоор өөрчилсөн юм.Үүнд нэг нам ноёрхсон улс төрийн системийн задрал,зах зээлийн эдийн засгийн харилцаа,өмч хувьчлал,нээлттэй,чөлөөтэй худалдааны тэсрэлт зэрэг нь ихээхэн нөлөөсөн юм.Судлаач Х.Гүндсамбуу өнөөгийн нийгмийн давхраажилтыг дараах байдлаар тодорхойлсон байдаг.

Үүнд:

  • Монголын уламжлалт давхраажилт буюу малчдын
  • Шинэхэн давхраажилт буюу ажилчдын
  • Дээдсийн давхраажилт /улс төрчид,баячууд,одууд/
  • Доодсын давхраажилт /ажилгүйчүүд,ядуучууд,ёроолын бүлгүүд/
  • Хот хөдөө дэх давхраажилт /Хотын ба хөдөөгийн оршин суугчдын/
  • Завсрын бүлгүүдийн давхраажилт /оюутнууд, далд ажил эрхлэгчид/

Харин судлаач О.Мөнхбат эд баялаг, орлого, эрх мэдэл, мэргэжил боловсрол, албан тушаал гэсэн үзүүлэлтүүдийг гол шалгуур болгон судалсны үндсэн дээр өнөөгийн нийгмийн давхраажилтыг дараах байдлаар тодорхойлжээ.

Судлаач: О.Мөнхбат

Үүнд:

  • Дээд давхраа: Төр засгийн өндөр албан тушаалтнууд, улс төр эдийн засгийн элитүүд
  • Дундаас дээгүүр давхраа: Төр засгийн дунд тушаалын албан тушаалтан, хэрэгжүүлэгч агентлагийн удирдлага, банк санхүү, худалдаа, аж үйлдвэрийн болон томоохон пүүс компаний захирал,соёл урлаг,спортын элит бүлэг.
  • Дунд давхраа: Жижиг дунд үйлдвэрийн захирал,менежерүүд,их дээд сургуулийн багш нар,эрдэм шинжилгээний ажилтан,эмч зэрэг цагаан захтангууд,цэрэг цагдаа,шүүх хяналтын албан хаагчид,төр засгийн байгууллагын доод тушаалтангууд, чинээлэг малчид,өндөр мэргэжлийн ажилчдыг багтаажээ.
  • Дундаас доогуур давхраа: Дунд сургуулийн багш нар,эмнэлгийн дунд мэргэжлийнхэн,цэрэг цагдаагийн доод тушаалынхан,жижиг үйлдвэрлэгчид,худалдаачид,малчид,мэргэжилтэй ажилчид орно.
  • Доод давхраа: Мэргэжилгүй ажилчид, цөөн малтай малчид,ажилгүйчүүд,ядуучууд,хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд орох бөгөөд энэ давхрааны эмзэг хэсгийг орон гэргүй тэнэмэл хүмүүс,архичид,гуйлгачид бүрдүүлнэ.

НОМ ЗҮЙ:

Х. Гүндсамбуу 'Монголын нийгмийн давхраажилт, хөгжил, хандлага ' УБ2002

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi