Introducing 

Prezi AI.

Your new presentation assistant.

Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.

Loading content…
Transcript

Kod genetyczny

Amelia Puszczykowska 4ctp

Co to kod genetyczny?

Co to?

Kod genetyczny to sposób zapisu informacji o budowie białek w sekwencji kwasów nukleidowych (DNA lub mRNA)

Budowa

Kod genetyczny składa się z kodonów, które kodują poszczególne aminokwasy tworzące białka. Każdy kodon składa się z trzech kolejnych nukleotydów. Dlatego mówimy, że kod genetyczny jest trójkowy.

Kodony

Dlaczego w skład kodonu wchodzą 3 nukleotydy?

Kwasy nukleidowe są zbudowane z 4 rodzajów nukleotydów, które zapisujemy za pomocą liter: A, T(U w RNA), C i G. W skład białek wchodzi skład białek wchodzi 20 rodzajów aminokwasów, dlatego jeżeli jeden aminokwas byłby kodowany tylko przez jeden nukletyd, to istniałyby jedynie 4 możliwe kombinacje. Za mało by zakodować by zakodować wszystkie aminokwasy. Dopiero gdy kod jest trójkowy (4 ) liczba kodonów (64) jest wystarczająca.

3

Jak jest odczytywana informacja genetyczna?

nić kodująca DNA

Odczytywanie informacji genetycznej

nić matrycowa DNA

Kodony START i STOP

START

I STOP

Cztery kodony mają spe cjalne znaczenie. Kodon AUG jest kodonem START, który rozpoczyna syntezę białka. Na końcu sekwencji nukleotydów tworzącej gen znajduje się jeden z 3 kodonów STOP: UAA, UAG, UGA, kończących ten proces.

Sekwencja aminokwasów w białku

Jak określić sekwencję aminokwasów w białku?

Sposób określania sekwencji aminokwasów w białku wyjaśnimy na przykładzie sekwencji DNA oznaczającej fragment cząsteczki pewnego białka.

Najpierw należy określić sekwencję mRNA. W tym celu trzeba zapisać nukleotydy komplementarne do nici matrycowej DNA.

Jak określić sekwencję aminokwasów w białku?

Następnie należy określić sekwencję aminokwasów. W tym celu należy odczytać kolejne kodony mRNA. Nazwy aminokwasów ustala się na podstawie tabeli kodu genetycznego

Jakie cechy ma kod genetyczny?

Cechy kodu genetycznego

Kod genetyczny jest nie tylko trójkowy. Ma on również inne cechy, które sprawiają,

że umożliwia dokładne odczytywanie informacji genetycznej.

trójkowy

Kod genetyczny trójkowy

Każde trzy kolejne nukleotydy kwasu nukleinowego oznaczają jeden aminokwas tworzą jeden kodon.

jednoznaczny

Kod genetyczny jednoznaczny

Jeden kodon oznacza zawsze wyłącznie jeden aminokwas.

zdegenerowany

Kod genetyczny zdegenerowany

Jeden aminokwas może być kodowany przez więcej niż jeden kodon.

bezprzecinkowy

Kod genetyczny bezprzecinkowy

Nie ma wolnych nukleoty dów. Każdy nukleotyd wchodzi w skład jakiegoś kodonu.

niezachodzący

Kod genetyczny niezachodzący

Nukleotyd wchodzący w skład jednego kodonu nie może być elementem kolejnego kodonu.

uniwersalny

Kod genetyczny uniwersalny

Poza nielicznymi wyjątkami kodony u wszystkich organizmów oznaczają te same aminokwasy. Na przykład kodon AAG oznacza aminokwas lizynę niezależnie od gatunku organizmu.

Tabela kodu genetycznego

Tabela kodu genetycznego

Tabela kodu genetycznego pokazuje, w jaki sposób kodony są powiązane z aminokwasami. Zawiera ona wszystkie możliwe kombinacje trójek nukleotydów mRNA i nazwy kodowanych przez nie aminokwasów. Aby dowiedzieć się, jaki aminokwas jest kodowany przez dany kodon, musisz znaleźć w kolumnach kolejne nukleotydy wchodzące w skład tego kodonu.

Odczytywanie informacji genetycznej zawartej w DNA

Przykład odczytywania

Przykład

Na podstawie podanego fragmentu DNA kodują cego pewne białko określ sekwencję aminokwasów w tym białku. Uwaga: Nić matrycowa została wskazana strzałką.

ATGCCTGCCAAATAA →TACGGACGGTTTATT

1. Określ sekwencję mRNA, która powstanie na podstawie DNA. Pamiętaj o zasadzie komplementarności.

Wskazówka:

W cząsteczce RNA zamiast tyminy (T) występuje uracyl (U), który jest komplementarny do adeniny (A).

Krok 1

DNA: TACGGACGGTTTATT

mRNA: AUGCCUGCCAAAUAA

2. Przyporządkuj kolejnym trójkom nukleotydów mRNA odpowiednie aminokwasy. Wykorzystaj do tego tabelę kodu gene tycznego.

Wskazówka:

Ostatni kodon mRNA: UAA jest kodonem STOP. Nie można mu więc przyporządkować żadnego aminokwasu.

Krok 2

AUG CCU GCC AAA

metionina prolina alanina lizyna

Na podstawie podanego fragmentu DNA kodującego pewne białko określ sekwencję aminokwasów w tym białku. Uwaga: Nić matrycowa została wskazana strzałką.

Zadanie

ATGATCTCGTAA

→TACTAGAGCATT

G - C

A - T lub U

Dziękuję za uwagę

Amelia Puszczykowska

Zakończenie

Learn more about creating dynamic, engaging presentations with Prezi