Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Shkenca e cila merret me studimin e qenieve të gjalla dhe me përhapjen e tyre në natyrë është Biologjia.
Biologjia rrjedh nga gjuha greke që do të thotë Bios-jeta dhe logos-shkenca.
Sipas objektit të hulumtimit ndahet në:
Botanikë-që studion bimët,
Zoologji-që studion shtazët,
Antropologji-që studion njerëzit.
Bimët ndahen në të ulëta (talofita) dhe në të larta (kormofita).
Bimët talofita dallojnë nga bimët kormofita sepse bimët talofita nuk kanë rrënjë , kërcell dhe gjethe dhe trupi i tyre quhet tal. Bimët kormofita kanë rrënjë, kërcell dhe gjethe, prandaj trupi i tyre quhet korm.
Bimët e kryejnë procesin e fotosintezës sepse përmbajnë kloroplaste.
Në qelizë dallohen pjesët jo të gjalla dhe të gjalla.
Në pjesët jo të gjalla të qelizës bëjnë pjesë: Muri (pareti) qelizor dhe vakuola.
Në pjesët e gjalla të qelizës bëjnë pjesë: Protoplazma me organelet e saja dhe bërthama.
Qelizat bimore
-Kanë murin qelizor,
-Kane kloroplaste,
-Nuk kanë centriolën.
Qelizat shtazore
-Skanë mur qelizor,
_Skanë kloroplaste,
-Kanë centriolën.
Me klasifikimin e shumëllojshmërisë së madhe të gjallesave dhe me studimin e tyre merret ajo degë e Biologjisë që quhet Biosistematikë.
Klasifikimet më të hershme janë klasifikimet që i ndanin gjallesat në dy grupe :
a) të dobishme për njeriun dhe
b) të dëmshme për njeriun.
Ekologjia studion marëdhëniet mes organizmave të gjallë mes vete, poashtu edhe mjedisit të jashtëm.
Fjala ekologji rrjedh nga gjuha greke Ojkos= Vendbanim, Logos= Shkencë.
Për herë të parë termin ekologji e themeloi Hekeli (Ernst Heackel) , ndërsa Ekologjinë moderne e themeloi Darvini (Charles Darwin).
Ekologjia ndahet në
1.Ekologjinë e bimëve
2.Ekologjinë e kafshëve
3.Ekologjinë e mikroorganizmave.
Fitocenoza
( bashkësi jetësore e bimëve )
Biocenoza
Zoocenoza
( bashkësi jetësore e shtazëve )
Ekosistemi= BIOTOP+BIOCENOZA.
Parazitizmi- Është njëra ndër lidhjet mes dy gjallesave apo mes dy organizmave.
Simbioza- Është efekti i dy llojeve të ndryshëm të organizmave që jetojnë në afërsi të një periudhe të gjatë kohore të krijuar për të mirën e të dy organizmave ose të pakën për të mirën e njërit prej tyre.
1.Tipi (ndarja)
2.Klasa
3.Rendi
4.Familja
5.Gjinia
6.Lloji.
Klasifikimi i gjallesave bazohet në tiparet e rëndësishme, si janë lidhjet farefisnore dhe prejardhja e tyre.
Ky klasifikim quhet natyror dhe është i vetmi.
1.Mbretëria e monereve-prokariotëve (baktereve dhe algave të kaltra në të gjelbër),
2.Mbretëria e protistëve (parashtazorëve),
3.Mbretëria e kërpudhave,
4.Mbretëria e bimëve,
5.Mbretëria e shtazëve.
Kërpudhat përfshijnë organizma një dhe shumëqelizorë që jetojnë në mënyrë heterotrofe pasi që nuk kanë kloroplaste.
Kërpudhat ndahen në saprofite dhe parazite.
Biodiversiteti është llojllojshmëria e qenieve të gjalla.
Biodiversitetin e përfshinë flora, fauna, mikroorganizmat dhe natyra.
Vendbanimi ndryshe quhet BIOTOP.
Fjala ENDEMIK do të thotë lloj i cili jeton në një vend të caktuar.
Mikroorganizmat më ndryshe i quajmë zbërthyes apo bekonpozues.
Tek mikroorganizmat bëjnë pjesë bakteriet, kërpudhat dhe viruset.
Faktorë ekologjik quajmë të gjitha veprimet që bëhen në qeniet e gjalla, që nga lindja deri në vdekje, nga ana e kushteve të mjedisit të jashtëm.
Faktorët ekologjik ndahën në
1.Biotik (faktorë që vijnë nga bota e gjallë) ,
2.Abiotik (faktorë që vijnë nga bota jo e gjallë).
Katër faktorët më të rëndësishëm janë:
1.Uji,
2.Ajri,
3.Temperatura,
4.Toka.
Etologjia është shkenca e cila studion sjelljet e kafshëve.
Sjelljet e kafshëve mund të jenë
1.E lindur,
2.E fituar,
3.E arsyeshme.