1
1700-1774 Osmanlı
Genel durum
OSMANLI VE RUSYA
Osmanlı Devleti, II. Viyana Kuşatması’ndaki başarısızlık, Kutsal İttifak ile yıllarca süren savaşlar, Karlofça (1699) ve İstanbul antlaşmalarının (1700) ağır etkisini üzerinden atabilmek için bir dizi diplomatik ve askerî faaliyetlerde bulundu.
Bu çerçevede
Rusya
Avusturya
Venedik
ve
İran
ile mücadele etti.
SİYASİ GELİŞMELER
Başlangıçta kaybettiği toprakları geri alabileceğini düşünen Osmanlı yeni kayıplar verdi.
SİYASİ GELİŞMELER
1 - 1711 PRUT SAVAŞI ve ANTLAŞMASI
3 - 1730 PATRONA HALİL İSYANI
2 - 1718 PASAROFÇA ANTLAŞMASI
KRONOLOJİ
5 - 1739 BELGRAD ANTLAŞMALARI
4 - 1732 AHMET PAŞA ANTLAŞMASI
6 - KAPİTÜLASYONLARIN SÜREKLİ HALE GELMESİ
8 - 1770 ÇEŞME BASKINI
7 - 1746 KERDEN ANTLAŞMASI
9 - 1774 KÜÇÜK KAYNARCA NATLAŞMASI
HARİTA
XVIII.
Yüzyıl
RUSYA VE OSMANLI
RUSYA İLİŞKİLERİ
Karadeniz ve Baltık Denizi yoluyla sıcak denizlere ulaşmak isteyen Çar I. Petro bu amaçla Osmanlı Devleti’nden İstanbul Antlaşması ile Azak Kalesi’ni alarak Karadeniz’e bir kapı açtı.
Diğer taraftan da İsveç’in elinde bulunan Baltık Denizi kıyılarına yöneldi. İsveç Kralı Demirbaş Şarl, Rus ilerleyişi karşısında ilk zamanlarda başarılı olmuştu ancak 1709’daki Poltava Savaşı’nda Rusya’ya yenilince yaralı olarak Osmanlı Devleti’ne sığınmak zorunda kaldı.
RUSYA İLİŞKİLERİ
1770 Çeşme Baskını ile Osmanlı donanması yakıldı.
1711 PRUT SAVAŞI ve ANTLAŞMASI
MÜCADELE
1700
1792
1768 Rusya saldırıya geçti.
1774 KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI
1711 PRUT SAVAŞI
1709 Poltava Savaşın'da Rusya'ya yenilen İsveç kralının Osmanlı'ya sığınması ve Rusya'nın Osmanlı topraklarına girmesi taraflar arasında savaşa neden oldu.
1711 yılında Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu ile Kırım kuvvetlerinin Prut Irmağı kıyısındaki hücumları karşısında direnemeyen Rusya barış istedi.
1711 PRUT
PRUT ANTLAŞMASI
Rusya, Azak Kalesi'ni geri verdi.
İstanbul'daki Rus elçiliği kapatıldı.
1770 çeşme baskını
1770 ÇEŞME
KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI
KIRIM bağımsız oldu.
( halkı Müslüman olan ilk toprak kaybıdır. )
Kırım dini açıdan Osmanlı halifesine bağlı kalacak.
1774
( kültürel bağ korunmak istenmiştir. )
Rusya ;
istediğ Osmanlı bölgesinde elçilik açabilecek,
serbest ticaret hakkı ve kapitülasyon elde edecek,
Ortodoks halkın koruyucusu kabul edilecek.
BALTIK
3B
PLANI
BALKANLAR
BOĞAZLAR
SICAK DENİZLER PLANI
sonuç
- 1770 Çeşme Baskını sonrası Akdeniz'de Rusya tehlikeye dönüştü.
- 1774 Küçük Kaynarca sonrası hem içişlerinde hem de Karadeniz ve Boğazlar konusunda Rusya tehdit unsuru olurken Avrupa da Osmanlı-Rus rekabetine dahil olmaya başladı.
SONUÇ
- İstediği yerde elçilik açma hakkı elde eden Rusya'nın Panslavizm politikasını uygulaması kolaylaştı.
- 1789 Fransız İhtilali'ne kadar Rus ittifakı ile Osmanlı topraklarını işgal eden Avusturya, Milliyetçilik etkisinden çekindiği için 1791 Ziştovi Antlaşması ile savaşlardan çekildi.
AKDENİZ VE MORA YARIMADASI
Venedik, Karlofça Antlaşması ile elde ettiği Mora Yarımadası üzerinden Akdeniz'de Osmanlı ticaretini engellemeye ve korsanlık faaliyetlerinde bulunmaya başladı.
Osmanlı üç ay gibi kısa bir süre içinde Mora Yarımadası'nı geri almayı başardı.
VENEDİK
Karlofça Antlaşması'nı ihlal ettiği gerekçesi ile Avusturya Osmanlı'ya savaş açtı. Avusturya karşısında başarısız olan Osmanlı 1718'de imzaladığı Pasarofça Antlaşması'na ek olarak Venedik ile ticaret antlaşması da yaptı.
orta avrupa hakİmİyetİ
Osmanlı'nın Mora Yarımadası'nı ve Azak Kalesi'ni geri almasından endişelenen Avusturya, Venedik ile Osmanlı'nın savaşını bahane ederek saldırdı ve başarılı oldu.
1718 PASAROFÇA ANTLAŞMASI
Belgrad Avusturya'ya bırakıldı.
AVUSTURYA
1791 ZİŞTOVİ ANTLAŞMASI
İki taraf arasında bir savaş sonucunda yapılan son antlaşmadır.
safevİ İlİşkİlerİ
I.Petro'nun Hazar Deniz'in batısında Bakü'yü ele geçirmesi üzerinde Osmanlı karşılık verdi. (1723)
1724 İSTANBUL ANTLAŞMASI
Fransa'nın arabulucuğu sonrasında İran'ın kafkas toprakları Osmanlı ve Rusya arasında paylaşıldı.
Rusya ve Osmanlı arasındaki ilk ittifak antlaşmasıdır.
1732 Ahmet Paşa Antlaşması
1746 Kerden Antlaşması