Władysław Reymont - ,,Chłopi"

rękopis

Fragment rękopisu I tomu pt. ,,Jesień"

Co jest tematem utworu?

Pierwszy temat to los rodziny Borynów - Macieja Boryny, jego syna Antka, synowej Hanki i jego młodej żony (kochanki Antka) Jagusi. Ich problemy splatają się z przedstawieniem życia zbiorowego społeczności, które zostało ukazane bardzo szeroko i szczegółowo. W istocie życie społeczne gromady, organizacja ich zajęć, zasady moralne, jakie wyznają, i konsekwencje ponoszone przez tych, którzy ich nie przestrzegają, to drugi temat utworu.

Wyjaśnienie tytułu utworu

Bohaterowie utworu to nie tylko osobne postacie, a także gromada mieszkańców Lipiec, do których wszystkie te postacie się zaliczają. Ważne dla powieści są nie tylko losy poszczególnych osób, ale przede wszystkim zależności pomiędzy nimi i ich wzajemne relacje jako grupy (mieszkańcy Lipiec).

Budowa utworu

Narracja

Można wyróżnić trzech narratorów, trzy style narracji:

-realistycznym obserwatorem;

-wsiowym gadułą;

-młodopolskim stylizatorem.

Język

W swym dziele Reymont zastosował głównie następujące stylizacje:

1. gwarową (obecną w największym stopniu w partiach dialogowych),

2. fonetyczną (przykładem tego może być zastosowanie zwrotu „hale” zamiast „ale”),

3. fleksyjną (przejawia się w słowach: „chodźta”, „ociec”, „mówili”),

4. leksykalną (dowodem na obecność tej stylizacji będzie wyraz „paskudnik”),

5. składniową (wyrażenie: „Oczy swoje mam i miarkuję se ździebko”),

6. młodopolską (chodzi tu o słowa charakterystyczne dla określonych konwencji literackich, czyli naturalizmu czy impresjonizmu),

7. realistyczną (objawiającą się w częstym wykorzystywaniu mowy potocznej).

Kompozycja

W strukturze powieści można wyróżnić cztery -przenikające się warstwy:

-porządek fabularny, zdarzeniowy;

-porządek prac ludzkich związanych nierozerwalnie z przyrodą;

-porządek obyczajowo-obrzędowo-religijny, na który składają się ceremonie, uroczystości, święta;

-porządek egzystencjalny, dotyczący spraw życia i śmierci, ludzkiej doli, nieuniknionego trudu i zdążaniu ku nieodwracalnemu przeznaczeniu.

,,Chłopi'' - młodopolska powieść czy epopeja?

Epopeja dznacza się następującymi cechami:

-wszechstronne ukazanie życia wsi polskiej na przełomie XIX i XX wieku

-tematyka narodowa;

-studium socjologiczne z życia chłopów,

-ukazanie obyczajowości i kultury chłopskiej,

-obiektywizm i rzeczowość w prezentowaniu problematyki,

-opisy przyrody pełniące często funkcję opóźniania rozwoju akcji i budowania napięcia,

-dbałość o szczegóły,

-mitologizacja życia chłopów i wpisanie ich egzystencji w odwieczny.

Cechy powieści modernistycznej

1. synkretyzm stylistyczny, czyli pomieszanie wielu różnych konwencji pisarskich. W powieści występują elementy impresjonizmu, symbolizmu, naturalizmu i realizmu;

2. wielowątkowość i szeroki zakres tematyczny (problematyka społeczna);

3. luźna kompozycja – zaburzenie chronologii wydarzeń, ciągu przyczynowo-skutkowego (wprowadzanie epizodów, rozbudowanych opisów, szerokiego przedstawienia poglądów, retrospekcji), kompozycja otwarta.