1. Basahing mabuti ang akda upang matukoy ang sentral na ideya at maipaghiwalay ang mga mahahalagang ideya at ang mga detalyeng maari nang isantabi
2. Basahin nang ilang ulit ang akda upang masundan ang ayos ng paglalahad at matukoy ang mga ideyang binibigyang diin. Isulat ang mga salita at pariralang naglalaman ng mahahalagang ideya.
3. Isulat ang presi ayon sa mga talang ginawa. Gamitin ang sariling salita sa halip na ang salita ng may-akda.
4. Ihambing ang iyong presi sa orihinal na akda.
1. Basahin nang mabuti at maingat
ang akda at unawain mabuti ang lahat ng ideya dito.
2. Gumawa ng hawig gamit ang iyong salita. Hindi dapat isama ang mga personal na palagay o pananaw sa paggawa ng hawig.
3. Ihambing ang iyong hawing sa
orihinal na akda. Gumawa ng rebisyon kung kinakailangan at saka isulat ang iyong pinal na hawig.
BUOD
PRESI
- isang uri ng pinaikling bersyon ng isang panulat
Kagandahan ng paggamit ng Presi:
- pruned or cut-down statement
- praktikal ang gamit nito sa pang-araw-araw
- binibigyang pansin lamang nito ang mga tampok at mahalahgang ideya
- tiyak na paglalahad ng mahahalagang ideya ng isang mahabang prosa o berso
- taglay nito ang pangunahing ideya ng manunulat
- gamit ang sariling wika ng nagbabasa
- may bahagyang pagdedetalye upang mabigyan ng pangkalahaytang ideya ang mambabasa
- walang komentaryo o interpretasyon
Katangian ng mambabasa:
- may parehong mood o punto de vista ng orihinal na akda
- kasanayan sa kritikal na pagbasa
- epektib na pagsulat ng pangungusap na tiyak at malinaw
- higit na maikli sa orihinal na nang may 5% hanggang 40%
- kung gagamit ng aktwal na salita ng awtor ay kailanagang ipaloob ang mga ito sa panipi
Salin
Kasunod ng tuwirang sipi, madalas ding gamitin ang paggawa ng buod o summary sa pagkuha ng tala, presi at hawig.
Sa pagtatala maaaring
pumili ng iba't ibang paraan ng pagkuha ng tala - paggawa ng buod, tuwirang sipi, presi, hawig at pagsasalin sa ibang wika.
Tuwirang Sipi
- •Mahalaga ang pagsalin sapagkat hindi naman lahat ng mga sulatin ay naisulat sa Filipino.
- •Napapanatili ang orihinal na ibig sabihin ng akda.
- •Hanggang maaari, walang idinadagdag o ibinabawas sa isang salin.
- •Ipinapanatili ang istruktura ng pangungusap.
- •Kailangan gumamit ng tesauro o diksyunaryo upang mahanap ang mga salitang aakma sa akda.
- •Dapat mapanatili ang tono o mood ng akda.
- kopyahin ang ideya sa kard
- ipaloob sa panipi ang sipi upang matandaan na ito ay tuwirang sipi
Hawig o Paraphrase
- tiyakin na wasto at hindi nagbabago sa proseso ng pagkopya
- paglalahad ng mga ideya gamit ang higit na payak na salita ng nagbabasa
Pag-aayos ng mga Datos
- maaaring higit na mahaba sa orihinal na akda
Ang paggawa ng hawig ay mahusay na pagsasanay sa pagbasa, pagpapayaman ng talasalitaan at pagbuo ng mga pangungusap.
- pinapanatili ang punto de vista at
panauhan ng orihinal na akda
Paraan sa Pagtatala
ng mga Datos
Sintesis
a. Ang Gamit ng Tala, Note Cards o Reference Cards
- Pagsusuma ng mga mahalagang paksang tinalakay sa isang akda.
- Madalas ilagay sa bandang huli ng akda upang mabuhol ang pangunahing puntong pinatunayan sa isang akda.
b. Salin
c. Synthesis
Mga Kasanayan ng Akademikong Pagsulat