YILDIRMA (MOBBING)

I- Çalışma hayatının örgütsel bir kimlik kazanması

II- Rekabet ortamının giderek sertleşmesi

III- Kariyer mücadeleri

IV- İnsan Kaynakları Yönetiminin Artan Önemi

Uzun zaman periyodunda tek bir çalışana yönelik diğer örgüt üyeleri tarafından uygulanan ve mağdurda ciddi anlamda sosyal, psikolojik, mesleki ve fiziksel rahatsızlık ve bozu-kluklara yol açabilen, sistematik olarak gerçekleşen kötü davranışlardır (Namie, 2003)

Handi durumlarda yıldırmadan bahsedilebilir?

Yıldırma Nedenleri

• Kişiyi üyesi olduğu grubun kurallarını kabule zorlamak
• Düşmanlıktan zevk almak
• Can sıkıntısı içinde zevk arayışı
• Önyargıları pekiştirmek

YILDIRMA SÜRECİ

YILDIRMANIN SONUÇLARI

Örgütsel Sonuçları

• İşyeri barışı bozulur
• Örgütsel kültür daha olumsuz algılanır
• Düşmanca tutumlar örgüt içerisinde yaygınlaşır
• Örgüt içerisinde yüksek verimlilik, motivasyon ve şevk ile çalışma önünde engel teşkil eder

YILDIRMA (MOBBING)

29 NİSAN 2016 CUMA

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ

Yıldırma Nedir

İşyerinde savunmasız durumdaki bir çalışanın diğerleri tarafından düşmanca ve ahlakdışı şekilde sistematik davranışlara maruz bırakılmasıdır.

Yıldırma

Yıldırmayı gündeme Getiren Gelişmeler

Yıldırmanın Ortaya Çıkışı

Yrd. Doç. Dr. Pelin ARSEZEN OTAMIŞ

Arş.Gör. Cemal ARTUN

• Düzensiz uygulanan bir şiddet veya saldırı değildir
• Belirli bir amaç güdülür
• Sistematik olarak uygulanmalı
• Bilinçli olarak tekrar edilmeli
• Kurbanın bu bilinçli çabayı algılaması gerekir
• En az 6 aydır uygulanıyor olması gerekir

Alman psikolog Heinz Leyman'ın çalışmalarına dayanır.

Yıldırma kavramının 1980'li yıllardan sonra gündeme gelişinde ekonomik dönüşümün çalışanlar üzerindeki etkisinin hissedilmesi etkili olmuştur.

Kurbanlar yıldırmaya maruz kaldıklarında bazen sessiz kalabilmektedirler

• Kurbanın gruruna yedirememesi
• Kurbanın umursamaması
• İşsiz kalma korkusu

• Psikolojik taciz
• Psikolojik şiddet
• Duygusal taciz
• Zorbalık

Mağdurun ve saldırganın özellikleri, izleyici konumdakilerin yaklaşımı, örgütsel faktörler, sosyo-ekonomik yapı

Toplumun bireyci veya kollektif yapıda oluşu yıldırmaya zemin hazırlayabilmektedir.

• Bireysel amaçların ön planda tutulması yıldırmayı olanaklı kılmaktadır
• Kollektif toplumlarda genelin amaç ve çıkarları ile uyuşmazlık

Toplum içerisinde ötekileştirme ve şiddet kültürünün yaygın oluşu

Ekonomik kriz dönemlerinde işletmeler yeniden yapılanma, küçülme, işten çıkarma, esnek istihdama yönelme, şirket birleşmeleri olumsuzluklara neden olabilir.

Sosyo-Ekonomik Nedenler

Leyman (1990) dört aşamada incelemektedir:

• Kurban saldırganlar tarafından çatışmanın içine çekilmek istenir
• Sürekli olarak hedef kişiyi dışlama ve üstü kapalı imalarda bulunma
• Yönetimin dahil olması
• Mağdurun işyerinden veya departmanından ayrılması

Mağdur Üzerindeki Sonuçları

• Önemli sağlık problemleri yaşarlar
• Ekonomik, sosyal, fiziksel ve duygusal açıdan olumsuz yönde etkilenirler
• Uzun dönemde korku, çaresizlik ve endişe gibi psikolojik sorunlara yol açabilir
• İleri seviyede maruz kalanlarda intihar eğilimi görülebilir

Mağdur İle İlgili Unsurlar

• Sürekli şikayet etme, titizlik, sürekli endişe sahibi kişiler (Zapf, 1999: 70)
• Uysal, tartışmadan kaçınan, dürüst ve güvenilir, geleneklere bağlı, sağlam karakterli ve planlı, hassas yapılı, mücadele etmede zorlanan çalışanlar
• Uyum sorunu yaşayan, gergin, endişeli, sinirli yapıda olanlar (Zapf ve Einarsen, 2003)
• Farklılıklara düşük tolerans tanınan gruplarda
• Yaratıcı, taşları yerinden oynatan, tehdit olaral algılananlar
• Görece üstün özelliklere sahip çalışanlar

Saldırgan İle İlgili Unsurlar

Yıldırma olgusunun örgüt kültürünün bir parçası olmasına bağlı olarak bu kapsamdaki davranışlara başvurma bir yönetim anlayışı heline gelir.

Örgütsel Nedenler

• Yıldırma davranışlarına imkan tanıyanlar

• Bu durumu kültür haline dönüştürenler

• Otoriter Yönetim
• Bırakınız Yapsınlar Anlayışı

Yıldırma olgusuna tanık olan kişilerdir.

Bu kişilerin saldırgandan yana taraf olmaları veya onun davranışlarına kayıtsız kalamaları yıldırmanın şiddetini artmasına neden olmaktadır (Heames ve arvey, 2006).

• Diplomatik İzleyici
• Yardakçı İzleyici
• Fazla İlgili İzleyici
• Bir Şeye Karışmayan İzleyici
• İki Yüzlü Yılan İzleyici

İzleyici Konumdakilerin Yaklaşımı

Toplumsal Sonuçları:

• Ciddi sağlık problemleri nedeniyle malulen ve erken emekliye ayrılma artar
• İş devamsızlıkları nedeniyle genel üretim düzeyi düşer
• Sağlık sistemi üzerinde sorun yaratır
• Mağdurların tekrar çalışma hayatına dönüş sürelerini uzatır

TURİZMDE YILDIRMA

Turizm Sektörünün Kendine Has Özelliklerinden Dolayı Yıldırma Etkisinin Farklılaşması

Turizm işletmelerinde insan ilişkilerinin yoğunluğu çalışanların önemini ve üzerilerindeki baskıyı daha da artırmaktadır.

Yıldırma faaliyetlerinin turizm işletmelerinin rekabet gücünü etkiliyor olabilmesi, salt insan ilişkisi meselesinden öte bir durumu ifade etmektedir.

• Müşterinin İşyerinde Uzun Süreli Bulunması
• İşyerinin Turistik Ürün Olarak Kullanılması
• Turizm İşletmelerinde Çalışanların Müşteriyle Yüz Yüze Gelebilmesi
• Turizm Çalışanlarının Algısının Farklı Olması
• Turizm Olayının Meslek Olarak Görülmemesi
• Turizm İşetmelerinde İş Ortamının Başlı Başına Bir Rekabet Bileşeni Olması
• Turizm İşletmelerinde Başarılı İş Modellerinin İnsan Odaklı Olması
• Turizm İşletmelerinde Çalışanının Müşteriyle Diyalog Kurabilmesi