Przykłady dzieł zaliczanych do kanonu:
Opera
P. I. Czajkowski - Eugeniusz Onegin (1879)
J. F. Haendel - Rinaldo (1709)
C. Monteverdi - Orfeusz (1607)
W. A. Mozart - Czarodziejski flet (1791)
C. W. Gluck - Orfeusz i Eurydyka (1762)
Filip Ślazyk kl. 1a
Ludwig van Beethoven - Fidelio (1814)
G. Verdi - Falstaff (1893)
B. Britten - Peter Grimes (1945)
S. Moniuszko - Halka
Dziękuję za uwagę
G. Rossini - Wilhelm Tell (1829)
V. Bellini - Norma (1831)
Opera (wł. "dzieło"):
Opera w klasycyzmie
sceniczne dzieło muzyczne wokalno-instrumentalne, w którym muzyka współdziała z akcją dramatyczną (libretto). Istotą tego gatunku muzycznego jest synteza sztuk, czyli połączenie słowa, muzyki, plastyki, ruchu, gestu oraz gry aktorskiej. Podobnie jak balet, wywodzi się z włoskich, renesansowych maskarad karnawałowych, które przerodziły się w widowiska dramatyczne
Opera
Reformy Glucka
Dzieła: Orfeusz i Eurydyka, Ifigenia na Taurydzie
partie wokalne
partie orkiestrwoe
wstawki baletowe
partie mówione
Zmiany (Niccolo Jommelli i Tommaso Traetta):
• ograniczenie arii koloraturowych jedynie do specjalnych zadań wyrazowych
• rozbudowa orkiestry, zwiększenie jej roli
• powiększenie ilości partii chóralnych, które brały udział w rozwijającej się akcji
• nowa uwertura, 1-częściowa, która nawiązuje do materiału muzycznego przedstawienia
• wielowątkowość libretta (Apostolo Zeno i Pietro Metastasio)
uwertura
solowe (recytatywy, arie)
Opera w twórczości Mozarta
Rodzaje opery:
• powrót do dramma per musica
• uwertura stała się pierwszym elementem przedstawienia, była jednoczęściowa
• budowa aktu zależała od akcji
• zastąpienie budowy aria−recytatyw podziałem na sceny
• wzrost roli chórów zgodnie z ideą grecką
• wprowadzenie współdziałania partii chóralnych z solistą
• zwrócenie uwagi na partię orkiestrową
• wprowadzenie scen baletowych
• użycie języka klasycznego
• stworzenie nowego typu arii: aria dal segno
Opera w romantyzmie
zespołowe (ansamble)
intermezzo
Dalsze losy opery
Opera składa się z aktów, które podzielone są na sceny.
- opera seria
- opera buffa
- opera semiseria
- opera balladowa
- opera wodewilowa
- operetka
- opera oddawała założenia epoki
- tematy:
- narodowość
- fantastyka
- synteza sztuk
- ruchy społeczne, patriotyczne
- wszystko zmierza do wielkiej formy
- orkiestra romatyczna
Romantyczna opera ewoluowała do opery werystycznej, równolegle kompozytorzy pisali operetki. Następnie, u schyłku XIX wieku powstał dramat muzyczny, którego przedstawicielami są Richard Wagner, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow.
Opera w Polsce
• wspaniałe współdziałanie słowa i muzyki
• niezwykła dynamika
• znakomita charakterystyka sytuacji dramatycznych
• ogromna różnorodność arii
• zwiększeniu roli recytatywu
• powiększeniu ilości i funkcji ensambli
• zwiększeniu roli orkiestry w prowadzeniu akcji muzycznej
Opera w baroku
chóralne
Włochy
Francja
- Bel canto
- Cechy stylu G. Rossiniego:
- wirtuozeria wokalna
- lekkość, wdzięk, finezja
- dynamiczne budowanie finału
- przejrzysta orkiestra, równoprawny element rozwijania akcji
- Gaetano Donizetti, Vincenzo Bellini, Giuseppe Verdi, Giacomo Puccini
- Grand opera
- Kompozytorzy:
- Giacomo Meyerbeer
- Jacques Offenbach
- Charles Gounod
- Georges Bizet
- Pierwsza znana opera wystawiona w Polsce:
- Galatea (muz. Marco Scacchi, 1628r.)
- Władysław IV Waza zainicjował operę w Polsce tuż po jej narodzinach we Włoszech, zanim jeszcze poznała ją reszta Europy.
- Pierwsza znana polska operą opera komiczna:
- Heca albo polowanie na zająca( XVII/XVIII w.)
- Najsławniejsza polska opera:
- Halka (muz. Stanisław Moniuszko, lib. Włodzimierz Wolski)
- Camerata florencka
- polifonia jako przeszkoda ->seconda practica
- Dramma per musica:
- Dafne (Jacopo Peri, 1597)
- Eurydyka
- Wyzwolenie Ruggiera z wyspy Alcyny
- elitarny charakter opery
- Rzym, Wenecja, Neapol, Francja, Hiszpania, Anglia
Claudio Monteverdi
Orfeusz (1607)
• wyraźne wzbogacenie melodyki i formy dzieła
• nadanie nowej roli muzyce instrumentalnej
• powiększenie orkiestry
• wprowadzenie duetów i tercetów
• dodanie fragmentów nawiązujących do stylu madrygałowego