Dula

Dula

• Ang Kasunduan ng Pagsasalita sa Sarili

- tinatanggap natin ang pagsasalita ng tauhan sa

sarili upang malaman natin kung ano ang iniisip

ng gumaganap.

Kasunduan ng Dula

• Ang Kasunduan ng Panahon

- naniniwala tayo na sa loob ng 2 oras ay

nabubuhay tayo ng isang araw, isang linggo o

kahit isang taon na kasama ang mga tauhang

pinanood natin.

• Ang Kasunduan ng ikaapat ng Palarindinggan

- tintanggap natin na parang gayon nga sa tunay

na pangyayari na ang isang tahanan ay may

tatlong palarindinggan lamang, at naririnig at

namamalas natin ang lahat ng sinasabi't ginagawa

sa silid ng ating kaharap.

Ang kaigtingan (tension) ay lumalala dahil sa mga kaguluhan patungo sa kasukdulan bago

kumuwag ang kaigtingan patungo sa kalutasan ng suliranin (denounement). Ang banghay ay maaaring itulad sa tagilo (pyramid) o isang guhit na kumikilos diyagunal at pataas ngunit may budbod ng mga kagipitan. Maari na lamang natin sabihin na isang magaling na banghay ay may sandaling kagipitan, at ang pook na kinalalagyan nito sa dula ay maaaring magbago sa bawat dula. Ang kagipitan ay bunga ng paghihidwaan.

Mga Kumpas at Tagpuan

(Gestures at Settings)

• Ang Kasunduan ng Pananalita at Wika

- tinatanggap natin ang pananalitang binibigkas

ng mga tauhan na parang gayon na nga ang

gagawin nilang pagsasalita at ang mga salitang

iyon ang kanilang gagamitin kung sila ang

masusunod.

• Ang usapan ng mga tauhan ng mga

tauhan sa isang dula ay may kahalong

mga kumpas at tagpuan kung saan sila

nag-uusap. Ang tagpuan ay isang

sagisag na tumutulng upang malaman

ng mga manunuod kung kailan nangyari

ang dula at upang bigyan ng kahulugan

ng dula.

• Ang pagganap at karakterisasyon.

Katangian ng Dula

Mga Uri, Katangian at Mahahalagang Sangkap

Kung uunawin natin ang paksa (theme), madali nating maiintindihan ang pandaigdig na tuntunin ng banghay (plot).

Ang literary critics (mamumunang pampanitikan) ay gumagamit ng kilos bilang katumbas ng paksa.

Banghay (plot) ay malimit ito'y inihahambing sa tanging pagsasaayos ng dula ng mga mandudula.

Ang Karaniwang Pagsasaayos ng mga

Pangyayari sa Dula ay mayroong:

• Pataas na kilos (rising action)
• Kasukdulan (climax)
• Pababang kilos (falling action)

Ang mga mandudula sa kakatwang dula

(absurb plays) ay nagtatanghal ng mga

walang katwiran at kakatwang pangyayari.

Optimistic Rationalism

- tinatalakay nito ang kalungkutan ng tao

sa daigdig na walang katiyakan ng tulong

ng Diyos.

3.) Trahekomedya (Tragicedy)

- gumagamit ng mga nakakatawang eksena upang isalarawan ang di-totoo o kakatuwa (absurb) at walang katuturan (senseless) gaya ng "Walang Sugat" na isang dula ni Severino Reyes.

- dulang may kaunting trahedya hanggang dumating ang maligayang katapusan.

- pinagsamang yugto ng komedya at trahedya.

- pinaghahalo and dalamhati ng trahedyang may mga di akalaing pangyayari at bayaning tauhan.

2.) Komedya

- sinasadula nito ang kasiglahan ng mga batas ng kabuhayan sa lipunan. Ipinapakita ang mabuting buhay ay natatamo sa pagtakwil sa ating gawaing pagkamakasarili (individualism) at sa pagsang-ayon sa pakikisalamuha sa isang magiliw at masigasig na lipunan, gaya ng dulang " Sa Pula, Sa Puti" ni Francisco A. Rodrigo.

• Panunuyang Komedya -binibigyang pansin nito ang mga taong mahilig humarang o humadlang sa anumang gawain. sa simula ng dula ay humahadlang sa kaligayahan ng ibang tauhan, gaya ng dulang "Ang Kiri" ni Servando Angeles.
• Maromansang Komedya (Romantic Comedy) - binibigyang pansin nito ang dalawang nagmamahalan na ating dinadamayan sa kanilang pakikibaka sa mga nais humadlang sa kanilang pagnanais na magkaisang dibdib, gaya ng dulang "Ang Anak ng Dagat" ni Patricio Mariano.

Mga Uri ng Dula

Dula

1.) Trahedya

- isinasadula nito pagkakasalungat ng kasiglhan ng isang buhay laban sa batas o hangganan ng buhay

• Gawang di-namamalayang Kabaligtaran (unconsciously ironic deeds) - ito'y may taliwas na hinahihinatnan sa hangarin ng isang tao.
• Salitang di-namamalayang Kabaligtaran (unconsciously ironic speeches)

Ang Dula ay isang uri ng panitikan, na may katangiang hindi nakikita sa ibang uri ng panitikan. Maari nating basahin ang isang dula. Pero ito'y maling paraan upang kalugdan ang isang dula. Malalasap ang tunay na kariktan ng isang dula kung ito'y natutunghayan o napapanood.

Ang Dula ay hindi gaya ng tula o kathambuhay. Nangangailangan ito ng direktor, mga artista, mga manunugtog, at mga nagdidisenyo ng mga telon sa tanghalan