PERMUAFAKATAN POLITIK DALAM KONTEKS HUBUNGAN ETNIK

KESIMPULAN

PEMUPUKAN HUBUNGAN ETNIK SECARA FORMAL DALAM POLITIK

• Dari segi agama,bahasa,ekonomi,pendidikan
• Strategi ini telah dianggap sebagai formula kemenangan buat sekian lama
• Pilihan raya umum ke-12,gaya politik baharu mendapat tempat
• Pola pengundian tidak berdasarkan etnik dan agama
• Lebih mengutamakan isu tadbir urus yang baik,ketelusan,akauntabiliti,kebebasan bersuara,dan keadilan

PERUBAHAN TREND CORAK PENGUNDIAN

• Kerjasama antara etnik : pemangkin kejayaan kita dalam mencapai perpaduan
• Menjalin kerjasama melalui perkongsian kuasa dan pemuafakatan dari segi politik
• Contoh terbaik:kewujudan Perikatan(gabungan UMNO dan MCA)
• Mewujudkan konsensus dan pemuafakatan
• Menjamin kestabilan sosiopolitik

• Malayan Union (1946) - British memperkenalkan corak

pemerintahan unitary, rakyat ditadbir sebagai satu bangsa. Semua

etnik disatukan secara muslihat atau paksaan.

• Parti Kemerdekaan Malaya (1951) - Dato' Onn Jaafar mewujudkan parti multietnik. Tidak diterima rakyat kerana masih mementingkan etnik masing-masing.

• Pilihanraya (1952) - Pakatan UMNO dan MCA iaitu Perikatan menentang IMP. Memenangi 9 daripada 12 kerusi.

• Keputusan pilihan raya 2008 : Mula memperlihatkan trend dan corak pengundian yang berbeza
• BN menguasai majoriti 2/3 (kecuali 1969)
• Membuktikan unsur politik lama yang hanya bertunjangkan politik perkauman kurang berkesan
• Segelintir pemimpin dan parti politik memanipulasi isu perkauman- meraih undi

• Kemenangan di Sabah-Sarawak – menyumbang 24 kerusi = mengekalkan kuasa BN di peringkat Persekutuan
• Pilihan raya 2004- 24/25 kerusi, di Sarawak – 27/28 kerusi
• Pilihan raya 2008 – wilayah persekutuan KL, 5 buah negeri ( Perak, PP, Kedah, Selangor & Kelantan ) dikuasai pembangkang
• BN hanya menang 1/11 kerusi di KL

TAHUN 1987...

• Muncul parti Permas- kerana kecewa dengan kepimpinan Taib Mahmud
• Diterajui beberapa tokoh Melayu & Melanau ( Rahman Ya’kub, Salleh Jafaruddin, Habsah Harun, Bujang Ulis )
• Parti Permas & Parti Bansa Dayak Sarawak ( PBDS ) – hampir berjaya tumbangkan Taib Mahmud – selepas peristiwa Ming Court
• Menang 20/ 40 kerusi di Parlimen

• 24 Jun 2003 – Leo Moggie letak jawatan
• Berlaku krisis dalaman – perebutan kuasa
• Pada tahun 2004 – Pakatan Rakyat Sarawak ( PRS ) – ditubuhkan apabila PBDS – dibatalkan pendaftaran pada 5 Disember 2003
• PRS dianggotai kaum Dayak, diperuntukkan 9 kerusi – kalah di kerusi Ngemah pada pilihan raya 2006
• SNAP turut mengalami masalah dalaman- melahirkan parti SPDP ( Sarawak Progressive Democratic Party )
• SPDP – diketuai oleh William Mayan Ikom
• SPDP – dianggotai etnik Dayak – kini mempunyai 8 kerusi DUN

• Parti politik mula bergerak seiring dengan kepentingan masyarakat
• Bergerak daripada perjuangan berteraskan perkauman - perjuangan yang mengutamakan kepentingan dan nilai universal
• Perubahan kedua belah pihak menggambarkan perubahan dari segi kematangan demokrasi dan berpolitik dlm kalangan rakyat.

• Di peringkat kerajaan persekutuan, BN kini dianggotai oleh 14 parti -- UMNO, MCA, MIC Parti Progresif Penduduk (PPP)
• Parti dari Sabah -- Parti Demokratik Sabah(PDS), Parti Liberal Demokratik(LDP), Parti Bersatu Sabah(PBS)
• Parti dari Sarawak -- Parti Pesaka Bumiputera Bersatu(PBB), Parti Rakyat Bersatu Sarawak(PRS) dan Parti Progresif Demokratik Sarawak(SPDP).

SEBELUM TAHUN 1963...

• Etnik Dayak sering berpecah antara SNAP & Pesaka sebelum pembentukan Malaysia
• Kini menyertai semua parti – BN atau pembangkang
• 1970-1976 – SNAP jadi pilihan
• 1983 – PBDS ditubuhkan, perpaduan Dayak dalam SNAP dimusnahkan
• PBDS – ditubuhkan oleh Leo Moggie ( bekas pemimpin SNAP)

• Peringkat Dewan Undangan Negeri – BN memang 307 kerusi, PAS menang 83 kerusi, DAP menang 71 kerusi terutama kawasan bandar, PKR menang 42 kerusi , calon Bebas menang 2 kerusi
• Pilihan raya ini – landskap politik negara telah berubah radikal
• Pengundi banyak beralih kepada parti pembangkang

• Pilihanraya persekutuan (1955) - Perikatan disertai MIC. Memenangi 51 daripada 52 kerusi. Membuktikan kejayaan awal kerjasama antara kaum.

• Perundingan dengan pihak British (1956) - Parti Perikatan diketuai Tunku Abdul Rahman. Persidangan memutuskan Persekutuan Tanah Melayu akan merdeka pada 31 Ogos 1957.

• Penubuhan National Convention Party dan Parti Gerakan Rakyat Malaysia (1960) - Tidak bertahan lama kerana NCP berteraskan Melayu dan Gerakan mempunyai majoriti etnik Cina.

Pada pilihan raya umum (8/3/2008):

• Lebih 20 parti politik menyaksikan kegagalan BN kekalkan majoriti 2/3 di Dewan Rakyat
• Persaingan sengit antara BN dan parti pembangkang ( PKR & DAP & PAS )- melancarkan manifesto yang menggambarkan sensitiviti dan keprihatinan terhadap isu rakyat
• DAP- ‘ Perubahan’ ; PKR – ‘ Harapan Baru untuk Malaysia’ ; PAS – ‘Negara Berkebajikan’
• Pakatan Rakyat – menekankan optimisme tentang masa depan

ETNIK CINA

• SUPP diundang menyertai BN, selepas pilihan raya 1969-1971
• 1974, DAP muncul jadi pesaing SUPP
• DAP –turun naik politik – menguasai hanya 1 atau 2 kerusi di peringkat Parlimen / DUN
• 2006- DAP menang 6 kerusi ( pengundi majoriti cina ) – kerana kecewa dengan kepimpinan SUPP
• 2010 – DAP menang 13/15 kerusi ( prestasi terbaik )

PENGENALAN

• Pembangkang – 82 kerusi (37%)
• BN hanya perlukan 8 kerusi lagi – bagi membolehkan meminda akta Dewan Rakyat tanpa banyak cabaran
• 6 pemimpin kanan BN – tewas
• Dari segi bilangan pengundi - beza BN & pembangkang 4.91%

• Pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka-- titik pemulaan dalam memahami pentadbiran feudalisme di Tanah Melayu.
• Sultan Melaka dibantu -- Bendahara, Temenggung, Laksamana, Penghulu Bendahari.
• Menggunakan undang-undang kanun Melaka
• Sultan mempunyai kuasa mutlak -- penderhakaan terhadap raja/sultan dianggap kesalahan besar.
• Kemasukan penjajah terutama penjajah Inggeris menghakis kuasa institusi kesultanan Melayu
• Perjanjian Pangkor -- bermula era campur tangan British dengan pengenalan residen.

• Parti politik di Malaysia pada hakikatnya bergerak di atas landasan perkauman
• Asas kerjasama parti pemimpin politik -- menjurus kepada aspek permuafakatan -- membentuk gabungan politik
• Gabungan berkenaan mencerminkan keinginan berkongsi kuasa kerana menyedari bahawa tidak mungkin bagi satu-satu kaum mendominasi kuasa dan memerintah di Malaysia.
• Terdapat juga kritikan terhadap teori dan model politik permuafakatan kerana teori berkenaan tidak menjelaskan realiti kehidupan berpolitik di negara ini.

• Gagasan Malaysia (1963) - Perikatan Sabah dan Sarawak berjaya mendapat sokongan rakyat untuk bergabung dengan Persekutuan Tanah Melayu dan Singapura. Perjanjian Malaysia ditandatangani sebagai persetujuan antara pemimpin Perseketuan Tanah Melayu, Sabah, Sarawak dan Singapura. Namun, Singapura dikeluarkan daripada Malaysia pada 9 Ogos 1965 kerana enggan bertolak ansur.

SELEPAS 30 TAHUN...

• Muncul parti baru ( melayu & malanau )
• Muncul Pajar ( parti rakyat jati Sarawak ) – tak puas hati dengan kepimpinan Rahman Ya’akob
• Pajar – kalah ( semua calon ) – pilihan raya 1979
• Muncul parti Sapo- Raymond Szetu
• Sapo & Pajar – tak bertahan lama

BN:

• ‘ Selamat, Aman dan Makmur’ – perhatian pengundi – ekonomi dan keselamatan
• Kes ragut meningkat dan eskonomi semakin merudum
• Pecahkan manifesto kepada 5 bahagian – ekonomi, pembangunan seimbang, pendidikan, meringankan beban kenaikan harga serta undang-undang & ketenteraman awam
• Pilihan raya 2008 – BN hanya menang 63% kerusi termasuk 8 kerusi tanpa bertanding

• Pilihanraya (1969) - Kaum tertentu tidak mengundi parti yang hanya mewakili kaumnya sahaja. Perikatan menang di kawasan yang kurang daripada 90% Melayu menunjukkan pengundi Melayu menyokong calon parti pelbagai etnik berbanding parti berciri etnik.

• Perikatan (1972) - Disertai PAS dan Gerakan dari Semenanjung dan parti politik lain dari Sabah dan Sarawak.

• Formula ini terus digunapakai sehingga kini
• Presiden PBB – Ketua Menteri, Presiden SUPP – Timbalan Ketua Menteri
• Timbalan Presiden PBB, seorang Iban ( Pesaka ) = turut jadi Timb. Ketua Menteri
• Pilihan raya 1974 – Perikatan Sarawak ( PBB & SUPP ) menang 15 kerusi ; SNAP – 9 kerusi ( pembangkang )

• Sistem residen-- diperluas di negeri yang mempunyai kepentingan ekonomi.
• Implikasi-- kedudukan sultan melibatkan pungutan cukai terhakis.
• Sultan mempunyai kuasa yang terhad -- soal kedudukan agama Islam dan hal ehwal berkaitan adat resam orang Melayu sahaja.
• Pihak British menggabungkan Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang dalam Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
• Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu, Johor dalam Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu.

• Barisan Nasional (1974) - Gabungan 9 buah parti. Kerajaan campuran berteraskan permuafakatan dan konsensus antara elit politik yang menganggotainya. Kunci muafakat ialah bertolak ansur dan tawar menawar tanpa mengancam kedudukan komuniti terbabit. Memperkukuh kerjasama pelbagai etnik dan setiap etnik dapat mewakili dalam keputusan politik di peringkat tertinggi di Malaysia. Masalah persaingan politik dan konflik perkauman dapat dikurangkan. Hubungan etnik yang harmoni memastikan pembangunan politik yang sihat dan matang.

• Kemudian Malayan Union diperkenalkan -- mendapat tentangan hebat -- kuasa sultan makin dilenyapkan
• UMNO ditubuhkan -- diterajui oleh Dato' Onn Jaafar --bertujuan menentang Malayan Union
• Malayan Union akhirnya dimansuhkan -- digantikan dengan Persekutuan Tanah Melayu
• Pada awal tahun 1950-an -- UMNO dan MCA bergabung mewujudkan Parti Perikatan.
• MCA yang dipimpin oleh Tan Cheng Lock dibentuk untuk melindungi kepentingan sosial, ekonomi, politik dan budaya masyarakat Melayu.

DEMOGRAFI DAN POLITIK

• Di Malaysia, setiap kumpulan etnik mempunyai bahasa, adat resam, kepercayaan, agama dan kecenderungan yang berbeza, termasuk dalam berpolitik. Aspek demografi mempunyai pengaruh yang kuat terhadap demografi politik dan proses politik khususnya dalam pilihan raya.
• Bilangan pengundi merupakan faktor penting dalam politik dan pilihan raya.

PAKATAN POLITIK DI SARAWAK

• PADA TAHUN 1970..
• Parti Bumiputera, SUPP, SNAP = peroleh 12 kerusi
• Parti Pesaka = 8 kerusi
• Parti SCA = 3 kerusi
• Calon bebas = 1 kerusi
• Rahman Yaakob jadi Ketua Menteri - ganti Tawi Sli ( 7 Julai 1970 )
• Satu persetujuan telah dicapai- 1 calon Bumiputera Islam jadi Ketua Menteri, 1 calon dari SUPP dan 1 dari etnik Iban jadi Timbalan Menteri

ii. Etnik Cina di Semenanjung merupakan majoriti pengundi di 23 kawasan parlimen atau bersamaan 10.5 peratus. Sementara di Sabah mempunyai satu kerusi dan enam kerusi lagi di negeri Sarawak. Hal ini menjadikan kerusi parlimen bagi etnik Cina adalah sebanyak 30 kerusi atau bersamaan 13.7 peratus. Akan tetapi, tidak ada satu kerusi parlimen pun yang mempunyai majoriti pengundi India. Daripada jumlah 219 kerusi parlimen, 33 kerusi atau 15.1 peratus merupakan kerusi plural. Maksudnya, di kawasan parlimen berkenaan tidak terdapat suatu kumpulan etnik yang mewakili majoriti pengundi di tempat berkenaan.

v. Pengundi semakin sedar tentang keperluan untuk mengundi parti politik yang bersifat multietnik tanpa mempertikaikan latar belakang kaum, bahasa atau agama yang berlainan. Politik baharu yang bersifat integrasi berbilang etnik mulai menjadi trend dan ikutan (Rizal dan Jumaat 2002). Kejayaan BN di Semenanjung, Sabah dan Sarawak untuk terus mengekalkan kuasa membuktikan kejayaan konsep dan amalan pakatan dan kerjasama politik antara pelbagai etnik.

PAKATAN POLITIK DI SABAH

• Jumlah ahli dalam parti politik dan jumlah pengundi di sesuatu kawasan turut mempengaruhi kemenangan parti di sesuatu kawasan.
• Komposisi dan pola taburan penduduk di sesuatu kawasan pada amnya menentukan parti yang mewakili kawasan terbabit. Agihan kerusi Parlimen dan Dewan Undangan Negeri (DUN) keseluruhannya menggambarkan komposisi penduduk sebenar.
• Hal ini dapat dilihat berdasarkan perkembangan dan angka rasmi pilihan raya sejak tahun 1959. Contohnya, berdasarkan pilihan raya tahun 1995, 1999 dan 2004 dapat disimpulkan bahawa:

iii. Bilangan kerusi kawasan parlimen yang majoriti pengundinya daripada kumpulan etnik tertentu memang tidak dapat dielakkan kerana taburan penduduknya ditentukan oleh faktor sejarah dan ekonomi.

iv. BN berjaya mencipta formula agar agihan kerusi parlimen keseluruhannya mencerminkan komposisi penduduk sebenar. Pakatan dan perkongsian kuasa yang diamalkan sejak sekian lama masih relevan hingga kini.

• Tiada etnik dominan di Sabah dari segi saiz penduduk
• Kemunculan parti politik adalah reaksi kepada pembentukan Malaysia
• Pelbagai etnik di Sabah terpisah berasakan etnik dan agama, iaitu islam dan bukan islam
• Parti2 ini berusaha untuk mendapatkan sokongan daripada etnik tertentu sama ada yang beragama islam atau kristian.

• UP dan DM – orang cina tp x dpt bertahan lama, parti ini bergabung Parti Kebangsaan Borneo Utara pada Oktober 1967
• Parti Perikatan menerajui Sabah (1963-1967) USNO – 8 kerusi, UNKO – 5 kerusi, SANAP - 4 kerusi, Pasok Momogun – 1 kerusi
• Melalui pilihan raya secara tidak langsung-Residential Electrol Colleges
• Pilihanraya diadakan pertama kali bagi memilih kerajaaan pada April 1964.
• Pilihanraya Umum yg pertama pada 27 Apr1967

• Politik di sabah memperlihatkan kewujudan parti berasaskan kumpulan berasaskan etnik tertentu.
• Etnik Bajau,suluk, melayu brunei dan bumiputera lain yang beragama islam dapat disatukan di bawah BN
• Perpaduan dalam etnik kadazan dusun atau bumiputera bukan islam di bawah PBS berhadapan cabaran dgn beberapa buah parti seperti UPKO dan PBRS
• PBS diterima dalam BN pada tahun 2003, semua parti yang bersaing untuk mendapatkan sokongan kadazan dusun ialah ahli komponen BN

• UMNO berjanji, jawatan ketua menteri akan mengikut giliran bumiputera islam, bumiputera bukan islam dan cina.
• UMNO berjaya menyatukan pelbagai etnik bumiputera islam, kristian dan lain2
• Kejatuhan PBS melahirkan beberapa parti baharu seperti Parti Bersatu Rakyat Sabah (PBRS-Joseph kurup) dan Parti Demokratik Sabah(PDS-Bernard Dompok) yakni melibatkan pemimpin mantan PBS

i. Peranan dan kedudukan etnik Melayu dalam politik negara adalah jelas.

Di Semenanjung, Sabah dan Sarawak, etnik Melayu atau Bumiputera mempunyai 125 kerusi, iaitu etnik Melayu merupakan pengundi majoriti di kawasan parlimen berkenaan. Di Sabah dan Sarawak pula terdapat 31 kerusi majoriti peribumi. Secara keseluruhan, kerusi Melayu atau bumiputera dalam politik negara adalah 156 atau bersamaan 71.2 peratus kerusi.

Kerjasama dan pakatan berkenaan wujud kerana adanya kesedaran untuk mengekalkan kestabilan politik dan sosial serta pertumbuhan ekonomi yang berterusan yang akhirnya membawa kepada perkembangan dan kematangan politik.

Sesuatu parti politik atau kumpulan etnik tidak akan dapat memerintah sendiri, tanpa pembabitan etnik lain. Kejayaan BN memperlihatkan keyakinan pengundi dan rakyat terhadap kemampuan BN untuk memerintah. Formula perkongsian kuasa membolehkan pemimpin yang mewakili pelbagai etnik bekerjasama menentukan dasar dan hala tuju dan masa depan negara.

• Parti berjaya perintah sabah dari tahun 1976-1985
• Parti Bersatu Sabah (PBS) yang dipimpin oleh Joseph Pairin Kitingan memberi tentangan sengit terhadap Haris, berjaya menumbangkan kerajaan BN Sabah pada tahun 1985( Parti Berjaya hanya dapat 4 kerusi daripada 44 kerusi)- haris tewas di Tenom
• USNO yg dipecat daripada BN menang 16 kerusi, PBS menang majoriti 26 kerusi.

• Donald Stephan – tubuh UNKO, tahun 1961 untuk menyatukan masyarakat kadazan dusun dan bumiputera bukan islam
• Dato Mustapha Harun – tubuh USNO disember 1961 untuk satukan etnik Bajau, Suluk dan lain2
• Kaum Cina bernaung bawah SCA
• Bergabung parti perikatan USNO, UNKO dan SCA
• Pasok Momogun- diterajui G.S Sundang pada 1962 , bersaing dengan UNKO untuk dapatkan sokongan bumiputera.

• Dalam pilihanraya itu PBS menang tipis iaitu 25 kerusi,BN menang 23 kerusi daripada 48 kerusi.
• Beberapa hari selepas keputusan diumumkan, 12 orang adun PBS keluar parti seterusnya menubuhkan parti baharu yang kemudiannya diterima masuk dalam BN
• Akibatnya 17 mac 1994, Joseph Pairin Kitingan terpaksa membubarkan kerajaan, sekaligus bagi ruang kepada BN teraju Sabah.

• USNO – 14kerusi, UPKO – 12 kerusi, SCA – 5 kerusi
• Kerajaan negeri pertama dibawah pemerintahan USNO-SCA, UPKO keluar pakatan pada 16 mei 1967
• Selama Mustapha Harun dan USNO menerajui tampuk pemerintahan negeri, semua etnik turut berada dalam pakatan perikatan
• Pilihanraya 1976, Parti Bersatu Rakyat Jelata Sabah (berjaya) menang pilihan raya( 28 kerusi) manakala USNO (20 kerusi)- Fuad Stephan ketua menteri, Haris Salleh sebagai timbalan.

• Kejayaan PBS bermaksud kejayaan etnik bukan bumiputera dan bukan islam untuk pertama kali.
• PBS diterima dalam BN pada 5 jun 1986
• Pilihanraya 1990, PBS menang 34, USNO menang 14 kerusi dun sabah. (memerintah 10 tahun)
• Beberapa hari selepas dun dibubarkan untuk pilihanraya 1994, timbalan ketua menteri ,Yong Teck Lee keluar parti, tubuh SAPP
• SAPP diterima masuk dalam BN

PERMUAFAKATAN POLITIK DALAM KONTEKS HUBUNGAN ETNIK