Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
1) Proszę określić, które z wymienionych środków językowych należą do normy językowej, a które tylko do uzusu.
warto by
przyjaciół
Po odejściu od kasy reklamacji nie uwzględnia się.
Na podstawie własnego poczucia językowego proszę określić, na jakim poziomie normy językowe sytuują się następujące wyrażenia. Które wyrażenia nie są zgodne z normą na obu jej poziomach?
Zjadłem ten kotlet z prawdziwą przyjemnością.
Dlaczego nie posłałeś łóżka?
ośmioro drzwi
W tramwaju była kontrol biletów.
Czy rozumiecie państwo?
Zobaczyłem tą dziewczynę w telewizji.
trzy pisklęta
bardziej spokojny
On odgrywa ważną funkcję w tej firmie.
Masz teraz trudny orzech do zgryzienia.
Ten czynnik spełnia dużą rolę w badaniach.
Wewnętrzne zróżnicowanie normy jezykowej
Styl stanowi zawsze rezultat wyboru uzależnionego od sytuacji komunikacyjnej, celów, którym ma służyć wypowiedź.
język ogólnopolski a gwary
język mówiony a język pisany
Odmiany: styl artystyczny, naukowy, potoczny, publicystyczny, urzędowy.
Stosowanie któregoś z nich wiąże się z celem, dla którego tworzona jest dana wypowiedź.
style funkcjonalne
Teksty, uzus, norma, system
Tekst jest to indywidualna wypowiedź pisemna lub mówiona.
Stykamy się z nim bezpośrednio, możemy go obserwować i analizować.
Norma językowa jest to zbiór tych elementów, a więc zasób wyrazów, ich form i połączeń oraz inwentarz sposobów ich tworzenia, łączenia, wymawiania i zapisywania, które są w pewnym okresie uznane przez jakąś społeczność (najczęściej przez całe społeczeństwo) za wzorcowe, poprawne albo co najmniej dopuszczalne.
Ma on określoną budowę, sygnały początku i końca. Jest przekazywany przez określonego nadawcę do odbiorcy w pewnej sytuacji komunikacyjnej.
Tekst jest jednostkowy, nietrwały i indywidualny.
Kultura językowa zaczyna się tam, gdzie się zaczyna samoświadomość językowa, gdy ludzie nie tylko mówią, lecz zastanawiają się także nad tym, jak mówią, gdy zaczynają sprawdzać nieświadome poczucie językowe. Wtedy dopiero zaczyna się celowe poszukiwanie i wybór, a w związku z tym wyrastają pojęcia poprawności i czystości językowej, rozwija się poczucie wartości emocjonalnych wysłowienia i poczucie stylu.
(S.Szober, Przedmowa do Słownika ortoepicznego, 1937)
Umiejętność mówienia i pisania poprawnego i sprawnego, czyli zgodnego z przyjętymi w danej społeczności regułami (normami) językowymi i wzorcami stylistycznymi.
(A.Markowski, Kultura języka polskiego, Warszawa 2005)
Kulturą języka nazywamy też działalność kulturalnojęzykową, na którą składają się: udzielanie porad, upowszechnianie wiedzy o języku czy opis norm językowych.
ćwiczenia
*synik
*balonek
*braciami, gościami, koniami, dzieciami, ludziami, niciami
*żółty synek naszego balonika
np. wziąść
System tworzy pewną potencję języka, zawiera modele, które mogą być realizowane. W normie realizują się niektóre z tych możliwości.
dwójka dzieci
szłem
doszłem
wyszłeś
rękoma, oczyma, w ręku
ciężko określić problemy współczesnej edukacji
rad, wesół, zdrów, powinien
po polsku, po angielsku
Porwałam się z siekierą na słońce.
zaczęłem
wzięłem
Używam mój telefon tylko do celów służbowych.
- O mały włos spowodowałbyś wypadek!
- Dokładnie...
w cudzysłowiu
Rozmawiamy o twoim synie.
Jak żeśmy tam przyszli, Jurka już nie było.
wysyłać SMS-a
wysyłaś e-maila
Lubię tę piosenkę.
oddziaływa, oddziałuje
Język to system umownych znaków - w uproszczeniu możemy przyjąć, że są nimi wyrazy - i reguły łączenia tych znaków w większe całości. Znając owe znaki i reguły, możemy tworzyć teksty językowe, opisujące i interpretujące świat, a także oddające nasze myśli i emocje.
Wiedziałem, żeśmy zabłądzili.
na dworzu
Słucham prognozę pogody w radiu.
przekonujący, przekonywający
wziąść
Mi się to bardzo podoba.
wziąć
norma użytkowa
Norma użytkowa obejmuje zbiór wyrazów, ich form i połączeń, używanych w kontaktach swobodnych, nieoficjalnych, o różnorodnej tematyce. Akceptując elementy językowe na tym poziomie, bierze się pod uwagę stopień rozpowszechnienia danego środka językowego, jego użyteczność i sprawność komunikatywną, w mniejszym zaś stopniu - zgodność z tradycją lub systemem jezykowym.
ćwiczenia
norma wzorcowa
Czy możesz podać mi tą książkę?
Na normę wzorcową wypowiedzi składają się te elementy języka i wypowiedzi, które są używane świadomie, z poczuciem ich wartości semantycznej i stylistycznej, a pozostają w zgodzie z tradycją językową, regułami gramatycznymi i semantycznymi polszczyzny oraz tendencjami rozwojowymi, które można w niej obserwować. Są to elementy akceptowane przez zdecydowaną większość wykształconych Polaków.
Czy możesz podać mi tę książkę?
Warianty w normie
przed i po wojnie
poranku/ poranka (D lp.)
krawatu/ krawata
tapczanu/ tapczana
będę spać/ będę spał
zastrzeżania do kogoś/ wobec kogoś