Włókna

Bawełna

• roślina: bawełnica = bawełna
• po przekwitaniu kwiatu powstaje niewielka torebka wypełniona włóknami bawełnianymi
• może zawierać 30% wilgoci
• zalety: higroskopijna i przewiewna
• wady: skłonność do gniecenia i mechacenia
• zastosowanie: odzież, bandaże, filtry do kawy

Merceryzacja

• chemiczny proces uszlachetniania
• stężony roztwór NaOH
• wydobycie połysku włókna, zwiększenie wytrzymałości na rozerwanie, ułatwienie barwienia tkanin, zwiększenie higroskopijności

Len

• roślina : len pospolity
• włókna zbudowane z celulozy
• duża wytrzymałość na rozciąganie
• zalety: przewiewny, wytrzymały, higroskopijny, nie powoduje uczeleń
• wady: skłonność do gniecenia - po zgnieceniu nie powracają do pierwotnego kształtu, mała izolacja cieplna
• zastosowanie: obrusy, odzież, pościel, nici, sznury, sieci rybackie

Naturalne

Włókna

• podstawowa jednostka struktury wielu materiałów
• znaczna długość i niewielki przekrój
• struktura, której długość jest co najmniej 100 razy dłuższa od jej przekroju
• materiały pochodzenia naturalnego lub produkowane przez człowieka
• materiały wykonane w całości z włókień lub takie, w których włókna są jednym z elementów i wzmacniają strukturę

Chemiczne

Naturalne

• mineralne (np. azbest)
• roślinne (np. len, konopie, bawełna)
• zwierzęce (wełna, jedwab naturalny)

• nieorganiczne (np. włókna szklane, metalowe, węglowe)
• sztuczne (np. jedwab sztuczny = wiskoza)
• syntetyczne (np. anilana, nylon)

Dziękuję za uwagę :)

Konopie

Nylon

• pierwsze całkowicie syntetyczne włókno - 1935r.
• zalety: lekki, odporny na rozrywanie, elastyczny
• wady: niska odporność na podwyższoną temperaturę
• zastosowanie: bielizna, sukienki, liny, spadochrony, namioty

• rodzaj roślin - konopie siewne
• włókna podobne do włókien lnu
• zalety: duża wytrzymałość, grube, twarde, sztywne, nie powoduje alergii, dobra izolacja cieplna
• wady: trudna do hodowania (strona prawna)
• zastosowanie: płótna na żagle, namioty, worki, sznurki i liny okrętowe

Goreteks

• produkowana z wykorzystaniem włókien syntetycznych (np. nylon)
• zalety: wodo- i wiatroodporna, przewiewna
• wady: trudna w utrzymaniu
• zastosowanie: kurtki deszczowe, plecaki, namioty

Mikrofibra

• połączenie włókien poliamidowych i poliestrowych
• może wchłonąć ośmiokrotnie więcej wody niż sama waży
• zalety: wchłania duże ilości wody, doskonale usuwa kurz
• zastosowania: mopy, ścierki

Włókna naturalne, sztuczne i syntetyczne

Inne

Włókna aramidowe

• włókna poliamidowe
• zalety: odporność na ogień, przecięcia i uderzenia pocisków
• zastosowanie: kamizelki kuloodporne, kaski, hełmy ochronne, kajaki, rakiety tenisowe, części pancerzy lotniskowców

Włókna szklane

• wyciskanie stopionej masy szklanej
• zalety: mocne, izolacja cieplna
• zastosowanie: odzież odporna na skażenia chemiczne, wełna szklana

Włókna węglowe

• czysty grafit
• zalety: wysoka wytrzymałość, niski ciężar produktu
• zastosowania: kaski ochronne, maszty, rowery

Włókna biostatyczne

• jony srebra osadzone na krzemionce
• zmniejszają ryzyko rozwoju bakterii
• zalety: nie uczula, nie podrażnia skóry, nietoksyczne
• zastosowanie: wnętrze obuwia sportowego

Ochrona przed czynnikami biologicznymi

• odzież ochronna
• zastosowanie: pracownicy laboratorium, rolnicy, lekarze

Włókna poliuretanowe

Materiały z włókien naturalnych

• min. 70% zawartości włókien pochodzenia naturalnego
• brak użycia chloru
• barwniki są biodegradowalne

Tekstylia godne zaufania

• brak szkodliwych substancji w stężeniach, które mogłyby negatywnie wpływać na zdrowie (np. czynniki rakotwórcze lub alergogenne)

Oznaczenia

• posiadają wiązania uretanowe –NH–CO–O–
• zalety: sprężyste, odporne na utlenianie i działanie promieni słonecznych, bardzo duża rozciągliwość
• wady: wrażliwość na uszkodzenia mechaniczne
• zastosowanie: rajstopy, odzież sportowa

• wyroby z czystej wełny lub zawierające wełnę

Wyroby o 100-procentowej zawartości wełny

• min. 50% zawartości wełny

• 30%-50% zawartości wełny

Włókna przyjazne dla człowieka

• wyroby chroniące przed czynnikami chemicznymi (np. płyny, gazy), biologicznymi (np. bakterie) i fizycznymi (np. promieniowanie UV)

• z oprzędu gąsienicy motyla jedwabnika
• zalety: nie chłonie wilgoci, łatwy do barwienia, wytrzymały
• wady: delikatne tkaniny, wysoka cena, zagniecenia - trudne do usunięcia
• zastosowanie: suknie, bluzki, krawaty, apaszeki, chusty, szale

Bibliografia

Jedwab naturaly

• podręcznik "To jest chemia", Nowa Era
• e-podręcznik Green Job, rozdział 4.5 "Materiały włókiennicze"
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Włókno
• http://simplicite.pl/co-za-material-rodzaje-tkanin-wlokien/
• "Włókna - ich rodzaje i zastosowanie", Scholaris

Chemiczne

Włókna poliestrowe

• polikondensacja kwasów z alkoholami
• odporne na działanie czynników chemicznych
• zalety: nie gniotą się, dobrze się piorą, szybko wysychają, tanie w produkcji
• wady: "zbijanie się" włókien, niemiłe w dotyku
• zastosowanie: odzież, firany, liny, protezy naczyć krwionośnych

Wełna

• wełna owcza
• zalety:higroskopijna, absorbuje promieniowanie UV, wchłania pot
• wady: żółknie pod wpływem promieni słonecznych, mała odporność na temperaturę, może powodować uczulenia
• zastosowanie: swetry, szaliki, rękawiczki, garnitury

Surowce

Odróżnienie włókien naturalnych

• włókna pochodzenia zwierzęcego (np. wełna): spala się powoli i gaśnie, wydziela się charakterystyczny zapach przypominający spalone włosy

• włókna pochodzenia roślinnego (np. bawełna: spala się szybko i całkowicie, pozostaje po niej jasnoszary popiół

• organiczne (np. celuloza, białka, kauczuk)
• nieorganiczne (np. szkło, tlenki, węgiel, metale)

Włókna poliamidowe

Mineralne

• posiadają wiązania amidowe -C(O)-NH-
• odporne na działanie rozpuszczalników, wody, rozcieńczonych kwasów, zasad
• zalety: duża wytrzymałość i elastyczność
• wady: żółknięcie pod wpływem światła
• zastosowanie: rajstopy, liny, dywany

• azbest - w kilku odmianach
• zalety: odporność na wysoką temperaturę
• wady: szkodliwe oddziaływanie włókien na układ oddechowy
• zastosowanie: tkaniny ognioodporne, tkaniny odporne na kwasy

Odróżnienie jedwabiu sztucznego od naturalnego

Jedwab sztuczny

Jedwab naturalny

• brak zabarwienia

• żółte zabarwienie - pozytywny wynik próby ksantoproteinowej
• wniosek: jedwab naturalny zawiera białko

Jedwab sztuczny

Jedwab wiskozowy

Kaszmir

• surowce: celuloza drzewna, ług sodowy i dwusiarczek węgla
• zalety: higroskopijny, tkaniny miękkie w dotyku
• wady: niska odpornść na rozciąganie, łatwopalne
• zastosowanie: bielzna, podszewki w garniturach

• wełna kozy kaszmirskiej
• zalety: bardzo miękka, puszysta
• wady: delikatna tkanina
• zastosowanie: szale, swetry, płaszcze

Włókna syntetyczne

Jedwab octanowy

• metoda octanowa, utworzone z estru celulozy
• zalety: higroskopijny, wyroby miękkie, brak podatności na gniecenie się, połysk podobny do połysku jedwabiu naturalnego
• wady: niska odpornść na rozciąganie, łatwopalne
• zastosowanie: przemysł tekstylny - podszewki garniturów, mniejsze zastosowanie niż jedwab wiskozowy

• reakcja polimeryzacji z surowców przemysłu chemicznego, np. etenu, chlorku winylu

Angora

• wełna królika angorskiego
• zalety: lekka, miękka, puszysta, dobra izolacja cieplna
• wady: uczula, delikatna tkanina
• zastosowanie: szale, swetry