Introducing
Your new presentation assistant.
Refine, enhance, and tailor your content, source relevant images, and edit visuals quicker than ever before.
Trending searches
Układ nerwowy małży
Małże mają słabo rozwinięty układ nerwowy, na który składają się pary zwojów głowowych, nożnych i trzewiowych.
Układ wydalniczy głowonoga
Układ nerwowy ślimaków
Układ nerwowy głowonogów
Układ nerwowy niżej uorganizowanych mięczaków składa się z obrączki okołogardzielowej i kilku podłużnych pni nerwowych połączonych spoidłami. U form wyżej uorganizowanych na pniach powstają zwoje nerwowe. Większość gatunków ma parzyste zwoje głowowe, nożne, płaszczowe i trzewiowe. Mięczaki mają na ogół dobrze rozwinięte narządy zmysłów. Wokół otworu gębowego, na brzegach płaszcza i nogi, mieszczą się ich receptory dotykowe. Narządy równowagi występują u nich w postaci statocyst. Niektóre niżej uorganizowane mięczaki mają plamki oczne. Oczy ślimaków są na szczycie lub u podstawy drugiej pary czułków.
Najwyższy stopień rozwoju, zarówno pod względem budowy, jak i koncentracji zwojów, osiągnął układ nerwowy głowonogów. Zwoje nerwowe zlewają się u nich w mózg umieszczony w chrzęstnej puszce mózgowej, która ochrania go przed urazami. Oczy głowonogów wykazują duże podobieństwo do oczu kręgowców mimo różnego pochodzenia. są zdolne do akomodacji dzięki zmianom położenia soczewki względem siatkówki. Siatkówka cechuje się dużym zagęszczeniem komórek receptorowych i dzięki temu jakość powstającego obrazu jest bardzo dobra.
Narządami wydalniczymi i osmoregulacyjnymi mięczaków są z reguły parzyste nerki, będące przekształconymi metanefrydiami. Ich orzęsione lejki otwierają się do jamy worka osierdziowego. Mocz uchodzi z nerek moczowodami, a z nich trafia do jamy płaszczowej. Mięczaki wodne wydalają amoniak i mocznik, a lądowe kwas moczowy.
Układ krwionośny
Układ wydalniczy małża
Mięczaki mają otwarty układ krwionośny. Krew jest pompowana przez serce otocone workiem osierdziowym, składające się z komory i jednego lub dwóch przedsionków. U większości mięczaków serce znajduje się w grzbietowej części worka trzewiowego. Krew odpływa z serca aortą rozgałęziającą się na wiele mniejszych naczyń tętniczych. Ostatecznie wylewa się do szczelin i zatok pierwotnej jamy ciała, gdzie oddaje tlen. Stąd jest zbierana przez naczynia żylne, którymi płynie do narządów wymiany gazowej i wraca żyłami bezpośrednio do serca. Krew mięczaków jest najczęściej bezbarwna, jednak u niektórych gatunków przyjmuje zabrwienie w zależności od barwnika w osoczu (czerwone-hemoglobina, niebieskie-hemocyjanina).
Układ wydalniczy ślimaka
Ślimak
Głowonogi
Przewód pokarmowy mięczaków jest zróżnicowany na trzy odcinki. Jelito przednie rozpoczyna się otworem gębowym prowadzącym do gardzieli, do której uchodzą przewody gruczołów ślinowych. Pokarm z gardzieli trafia do żołądka , gdzie uchodzi przewód dużego gruczołu wątrobowo-trzustkowego, wytwarzającego enzymy trawienne. Jelito środkowe tworzy zwykle kilka pętli, po czym przechodzi w jelito tylne, zakończone otworem odbytowym otwierającym się do jamy płaszczowej.
Małż
Budowa układu pokarmowego mięczaków zależy od gromady i pobieranego pokarmu. Ślimaki mogą być roślinożerne, mięsożerne, wszystkożerne, a nieliczne z nich są pasożytami. W układzie pokarmowym niektórych ślimaków drapieżnych do gardzieli uchodzą przewody gruczołów jadowych, a inne za pomocą tarki wwiercają się w muszle ofiar. Najlepszym przykładem tego, jak bardzo groźne są te ślimaki jest Stożek Geograficzny:
Ślimak: Twardy przeciwnik
U mięczaków są to skrzela, które są podstawowym i jednocześnie pierwotnym narządem wymiany gazowej. Znajdują się one w jamie płaszczowej. U niektórych gatunków uległy one zanikowi, a ich funkcje przejęły inne narządy wymiany gazowej. U gatunków wodnych są to różnorodne wyrostki ciała, określane jako skrzela wtórne, a u gatunków lądowych- sieć naczyń krwionośnych rozmieszczonych w ścianach części jamy płaszczowej, nazywanej jamą płucną. Niektóre gatunki mające jamę płucną, np. błotniarki i zatoczki, wtórnie zasiedliły środowiska wodne. Oddychają one powietrzem atmosferycznym, wynurzając się co pewien czas na powierzchnię wody.
Małż
Larwa mięczaków
Żeglarek
Małże
Głowonogi
Większość z nich to filtratory. Ich pokarm stanowią drobne cząstki organiczne, które dostają się wraz z wodą do jamy płaszczowej i osiadają na dużych orzęsionych skrzelach. Stamtąd trafiają dopiero do otworu gębowego.
Wszystkie głowonogi są drapieżnikami. W zdobywaniu pokarmu i rozdrabnianiu go pomagają im dwie silne rogowe szczęki przypominające papuzi dziób. Głowonogi chwytają ofiarę ramionami, po czym rozdrabniają ją szczękami. Niektóre gatunki mają gruczoły jadowe.
Ślimak
Głowonogi
Przegląd mięczaków
Mięczaki (Mollusca)
Jednotarczowce (Neopilina galatheae)
Porównanie cech budowy mięczaków
Ślimaki (Helix pomatia)
Zróżnicowana organizacja ciała u różnych mięczaków
Budowa wewnętrzna ślimaka
Mięczaki rozmnażają się wyłącznie płciowo. Są wśród nich formy rozdzielnopłciowe, jak i obojnacze. U niektórych mięczaków rozdzielnopłciowych obserwuje się dymorfizm płciowy, widoczny m.in w budowie muszli lub zróżnicowaniu rozmiarów ciała. U gatunków morskich zpłodnienie jest zazwyczaj zewnętrzne lub dochodzi do niego w jamie płaszczowej, a u ślimaków lądowych -zapłodnienie wewnętrzne, krzyżowe. Większość mięczaków to zwierzęta jajorodne, rzadziej jajożyworodne. U głowonogów i prawie wszystkich ślimaków płucodysznych występuje rozwój prosty, a u pozostałych w rozwoju pojawia się larwa, z której rozwija się postać dorosła, lub kolejna larwa- żeglarek.
Ogólna budowa ciała
Mięczaki to zwierzęta dwubocznie symetryczne lub wtórnie asymetryczne. Wszystkie mają ciało miękkie, pozbawione szkieletu, nagie bądź okryte całkowicie lub częściowo muszlą. Dzieli się ono na trzy części: głowę, worek trzewiowy i nogę. W głowie mieszczą się narządy zmysłów i otwór gębowy. Worek trzewiowy zawiera większość narządów wewnętrznych i występuje u wszystkich mięczaków. Jest okryty fałdem ściany ciała nazywanym płaszczem. Przestrzeń między płaszczem a workiem trzewiowymto jama płaszczowa. Znajdują się w niej narządy wymiany gazowej oraz ujścia układów wydalniczego, rozrodczego i pokarmowego. Noga u większości mięczaków jest silnie umięśnionym narządem ruchu służącym do pełzania, pływania lub zagrzebywania się w podłożu. U głowonogów w rozwoju zarodkowym jej przednia część ulega przekształceniu w wyposażone w przyssawki ramiona, które są narządami chwytnymi, oraz lejek, pełniący funkcje lokomocyjne. Mięczaki to zwierzęta trójwarstwowe, mające wtórną jamę ciała. Zachowała się u nich również pierwotna jama ciała, ukształtowana w zatoki, do których wylewa się krew z naczyń krwionośnych.
Pokrycie ciała
Ciało mięczaków pokrywa jednowarstwowy nabłonek. Zawiera on liczne gruczoły wydzielające śluz, a na brzegu płaszcza- gruczoły wytwarzające substancje, z których powstaje muszla. Śluz chroni ciało przed drobnymi urazami mechanicznymi, a mięczakom lądowym ułatwia przesuwa się po podłożu. Funkcję ochronną oraz szkieletu zewnętrznego pełni muszla zbudowana z węglanu wapnia oraz substancji organicznej (konchioliny). Na przekroju poprzecznym muszli można zazwyczaj wyróżnić trzy warstwy: zewnętrzną (rogowa), środkową (porcelanowa) i wewnętrzną (perłowa). Muszle są bardzo zróżnicowane pod względem kształtu, rozmiarów i powierzchni. Mogą być jednoczęściowe (ślimak), złożone z dwóch części (małż) lub z kilku płytek (chiton). U niektórych mięczaków muszla jest częściowo lub całkowicie zredukowana (głowonóg). Pod nabłonkiem znajduje się tkanka łączna, a pod nią mięśnie. Całość tworzy wór powłokowy. Oprócz mięśni wora powłokowego u mięczaków można wyróżnić mięśnie poruszające poszczególnymi narządami, np. mięśnie wciągające nogę do muszli.
Postaci larwalne mięczaków
To bardzo zróżnicowana grupa bezkręgowców, pod względem liczby gatunków ustępująca jedynie stawonogom. Zwierzęta te zasiedliły prawie całą kulę ziemską, przy czym zdecydowana większość gatunków żyje w morzach i oceanach, a nieliczne bytują w wodach słodkich. Niektóre ślimaki żyją na lądzie w miejscach odznaczających się dużą wilgotnością. Przetrwanie w środowisku lądowym jest możliwe dzięki temu, że podczas suszy zapadają w stan anabiozy. Zwierzę wciąga wówczas ciało do muszli i zakrywa jej ujście warstwą śluzu z dużą zawartością soli wapnia. W ten sposób przeczekuje niesprzyjający okres. Mięczaki -zwierzęta wolno żyjące lub osiadłe. Wiele gatunków odznacza się niewielkimi rozmiarami, lecz do grupy tej należą również kałamarnice olbrzymie- największe bezkręgowce świata osiągają nawet 18m długości. Mięczaki dzieli się na chitony, jednotarczowce, łódkonogi, małże, ślimaki i głowonogi.
Kałamarnica Olbrzymia