Greqia e Lashtë është qytetërimi që i përket asaj periudhe t

GREQIA

Pozita Gjeografike e Greqise

Kultura Greke.

Greqia e Lashtë është qytetërimi që i përket asaj periudhe të historisë greke që zgjat nga Periudha Arkaike e shekullit të 8-të deri në atë të 6-të para Krishtit dhe deri në vitin 146 para Krishtit pas pushtimit nga Roma pas Betejës së Korintit. Në qendër të kësaj periudhe është Greqia Klasike, që lulëzoi gjatë shekujve të pestë dhe të katërt para Krishtit, fillimisht nën sundimin e suksesshëm athinian pas kërcënimit ushtarak prej pushtimeve Perse. Mosha e Artë Athinase mbaron me disfatën nën duart e Spartës në Luftën e Peloponezit në vitin 404 para Krishtit.

•Territori I Greqise eshte malor dhe si rezultat,Greqia e lashte eshte e perbere nga shum rajone te vogla ,secila me dialektin e vet,vecorite kulturore dhe indetitetin.Rajonalizmi dhe konfliktet rajonale ishin nje tipar I shquar I Greqise se lashte.Qytetet qene te prirura te jene te vendosura ne luginat mes maleve,ose ne fushat bregdetare,dhe dominonin nje zone te caktuar rreth tyre. Pjesa më e madhe e relievit është male dhe shkëmbinj që zbresin në bregdet duke formuar ishuj dhe ujdhesa. Ky lloj relievi beri te mundur qe te formoheshin poliset greke dhe te mos kishte nje shtet te fortifikuar grek.

Literatura e lashtë greke reflekton pjese te shoqërisë në Evropë nga jeta reale e shoqërive skllavërisë në tranzicion, në veçanti pasqyron të menduarit e njerëzve në marrëdhëniet në mes të botës antike e luftës dhe të paqes, në mes të njeriut dhe natyrës.

Vepra me e rendesishme "Iliada e Odiseja" nga Homeri , "Prometeu" i Eskilit etj.

E gjithe literatura greke eshte e ndikuar nga mitologjia e lashte greke .

Bota Greke gjat shekullit te 5p.e.s 1)Beteja e Maratones(490p.e.s)eshte nje nga ndeshjet me te famshme ushtarake dhe me te hershme te historise qe u zhvillua midis Perseve dhe Athines. Misioni i tyre ishte të shtypnin shtetet greke, si hakmarrje për mbështetjen e tyre për kushërinjtë në ishujt e Jonit, që ishin revoltuar kundër sundimit pers. Një nga gjeneralët grekë - Miltiadhi - bëri një thirrje plot pasion për guxim dhe i bindi gjeneralët e tjerë që të sulmonin persët.Ku u vrane rreth 6.400 persë dhe u therën ndërsa vetëm 192 grekë u vranë.Kjo lufte mbaroi me fitoren e Athines.

LUFTA E PELEPONEZIT

Gjate viteve 431-411 pr.K. u zhvillua Lufta e Peleponezit ne Dyrrah , per shkak te hegjemonise. U formuan dy lidhje ushtarake, e Deljosit dhe Peleponezit. Kjo lufte perfundoi me humbjen e Athines , por jo te fitimit te oligarkise mbi demokracine.

Periudhe e arte

1) Rreth viteve 680p.e.s u fut monedha e pare , e cila ndihmoi ne zhvillimin e tregtise . 2) Gjat viteve 650p.e.s u zhvillua nje lufte midis Aristokracise dhe popullit te thjeshte 3) Nga fundi I shekullit te 7 Athina pesoi nje krize agrare duke u kthyer ne konflikte civile. 4) Gjat viteve 621 gjygjtari kryesor Draco beri disa reforma te renda ne kodin e ligjit por ato deshtuan per shuarjen e konfliktit. 5) Por reformat e moderuara te Solonit (594 p.e.s) e permisuan mjaft gjendjen dhe vendosen qetesi dhe Athina u kthye ne nje gjendje stabile.

Bota greke gjat shekullit te 6p.e.s

• Gjat shek.te 6 ne Greqi dominon qytete si: Athina,Sparta,Korinti dhe Theba.Secila prej tyre ne zonat perreth rurale kishte nen kontrollin e tyre mjaft qytet me te vogla.Por Athina dhe Korinthi ishin bere fuqia me e madhe detare dhe popullsia e tyre u rrit Ne kete periudhe u zhvilluan mjaft ekonomikisht shtete Greke dhe kolonite e tyre jashte shtetit. Por ne gjysmen e dyt te shek.6 Athina ra nen tiranine e Peisistratios.Por me vitin 510p.e.s me nxitjen e Klistenit aristokratet athinas dhe me ndihmen e mbretit spartan kan permbysur tiranine.Me ardhjen e Klistenit ne pushtet ai vendosi nje pushtet te ri politik duke e ber Athinen demokraci.Ardhje e demokracise e sheroj Athinen nga te gjitha “semundjet” dhe e coj ate ne nje “moshe te arte”

GREQIA E LASHTE

Mitologjia greke

Mitologji greke është trupi i mitet dhe legjendat që i përkasin grekët e lashtë në lidhje me perënditë e tyre dhe heronj, natyrën e botës, dhe origjinën dhe rëndësinë e kultit të tyre dhe praktikat rituale. Ata ishin një pjesë e fesë në Greqinë e lashtë. Studiuesit moderne i referohen mitet dhe studimin e tyre në një përpjekje për të hedhur dritë mbi institucionet fetare dhe politike e Greqisë së lashtë, qytetërimin e saj, dhe për të fituar kuptimin e natyrën e mitit-bën vetë.

Zeusi ishte babai i perendive dhe zot i Olimpit

Poseidoni ishte zot i detit

Aferdita ishte perendia e bukurise dhe biri i saj ishte Erosi , kupidi i dashurise

etj,