Ścisły przewodnik po aspektach miękkich dla ekspertów IT

jak otworzyć te dzwi?

a dlaczego mają być otwarte?

LĘK

Lęk przed odrzuceniem

• kieruje się uczuciami
• dąży do równowagi wew. i akceptacji

Lęk przed utratą kontroli

• kieruje się instynktem
• dąży do władzy/posiadania

Lęk przed niekompetencją

• myśli logicznie
• poszuje wiedzy i kompetencji

"Experience is a hard teacher because she gives the test first, the lesson afterward."

—Chinese proverb

Poradniki są dobre...

...dla ich autorów i czytelników podobnych do nich:P

Psychologia pozytywna:

• tyle samo o siłach co o słabościach
• budowanie dobrych rzeczy,

naprawianie złych

• polepszanie życia zwykłych ludzi

pielęgnacja talentów

Agile to stan umysłu

• Adaptacja do sytuacji (problem, odmienność innych ludzi)
• Wykorzystanie silnych cech - zasobów umysłu
• Wybróbowywanie innych strategii kognitywnych (giętkość, elastyczność)

Ścisły przewodnik po materii miękkiej dla ekspertów IT

Agile jako stan umysłu

Sławomir Sobótka

Sławomir Sobótka

1-5 %

procent ludzi w populacji, którzy są ekspertem w czymkolwiek (pożytecznym)....

...ale nie myśl o tym gdy:

...lub żonę do ginekologa

oddajesz samochód do mechanika...

5. Expert

4. Proficent

3. Competent

2. Advanced Begginer

1. Novice

One Flew Over The Cuckoo’s Nest

The Shining

K-Pax

Beautyful Mind

5. Expert

+ kontekst

+ zna inne podejścia - wybiera odpowiednie w kontekście

+ intuicja (metafory - gdyż zależą od kontekstu)

- zasady go ograniczają

Metaprogramy

• Unikanie — Dążenie
• Wewnętrzny — Zewnętrzny (autorytet)
• Podobieństwa — Różnice (podobieństwa z różnicami w tle i różnice z podobieństwami w tle)
• Konieczność — Możliwość
• Szczegółowe — Globalne
• Proaktywne — Reaktywne

Ekspert nie myśli więcej!

Główny Driver

Ekspert myśli mniej - wie o czym myśleć

Zegar taktujący

2 procesory

Być może wiesz już wystarczająco dużo

by działać!

Ekspert sprawia wrażenie pracy bez wysiłku

?

hipoteza 10 000h doświadczenia

Linear

Rich

• symboliczny (werbalny)
• logiczny (strażnik logicznego myślenia)
• powolny (sekwencyjny)
• detale, liczby, abstrakcje
• "głos wewnętrzny" (jałowa pętla)
• nie jest świadomością - myśli "na słowach" są już "przeterminowane"
• "widzi drzewa"

Lśnienie

• pattern matching
• "intuicja"
• rozwiązywanie problemów "w tle" - bez świadomej kontroli
• synteza, przestrzenność
• wyszukiwarka (kojarzy zapisy werbalne ale ich nie przetwarza)
• nie działa na symbolach (werbalnych)
• "widzi las"

Czas

metafory umysłu

Szyna danych

Techniki przełączania

• zmiana kontekstu
• odwrócenie problemu
• zaangażowanie innych zmysłów (rysowanie, spacer,...)
• strumień słów/obrazów
• zajęcie L "problemem"
• medytacja
• powstrzymanie się od działania (gotowanie problemu)

Reprezentacje

Pamięć

Zegar wewnętrzny

in time

through time

Dopamina (i Marichuana)

- zwolnienie taktowania zegara

- subektywne skrócenie upływu czasu

Adrenalina i hormony stresu (i Kokaina oraz Amfetamina)

- przyśpieszenie taktowania zegara

- subektywne wydłużenie upływu czasu

?

Sygnał końca odcinka czasu

Bodziec - reset oscylatora

bardziej "gęste próbkowanie"

rzeczywistości

niestety: negatywny wpływ na "szyny danych"

Detektor upływu czasu

(Prążkowie - neurony kolcowe)

Oscylator

(kora nowa)

Programmer

Manager

Architect

Charakterystyczny sygnał oscylatora

(sygnatura odcinka czasu)

between time

Zmierzony "upływ czasu"

Pair Programming (Working)

Dreyfus

Skill

Acquisition

Model

4. Proficient

+ Szersza perspektywa

+ Autokorekta, przewidywanie

+ Przewidywanie, że "to nie działa"

+ Maksymy, negacja wzorców

- "wiem, że nic nie wiem"

- irytacja uproszczeniami

slawomir.sobotka@bottega.com.pl

Dysonans kognitywny

Uczymy się od nowa - strategie uczenia się

1. Zbieranie informacji

konkretne

doświadczenie

abstrakcyjne pojęcia

Test First/Test Last

Agile/Lean/Waterfall

aktywny eksperyment

Aktywny (Upodabniający)

• praktyczne zastosowanie

pomysłów

• dedukcja

Pragmatyczny (Dostosowujący)

• zaangażowanie
• wykonanie celu

2. Transormowanie doświadczenia

refleksyjna /obserwacja

Teoretyczny (Asymilujący)

• teoretyczne modele
• indukcja

?

Refleksyjny (Rozbieżny)

• wyobraźnia, pomysły
• widzenie problemów

z różnych perspektyw

Ortogonalne koncepcje

3. Competent

+ Własny osąd, inicjatywa, planowanie

+ Nastawienie na cel, samodzielne składanie kroków

+ Rozwiązywanie nieznanych problemów

- Jeden "młotek" do wszystkiego

"Standing on the shoulders of giants"

Isaac Newton

Dostrzeganie

i poszukiwanie wzorców

Immanentna cecha ludzkiego mózgu

Radzenie sobie ze złożonością w sposób nieanalityczny

Ośrodek przyjemności

Przykład

stymulanty:

źródło: Christopher Alexander "The Search for Beauty" http://dreamsongs.com/Files/AlexanderPresentation.pdf

2. Advanced Begginer

+ Składanie kroków

- Problem z rozwiązywaniem problemów

- Potrzeba natychmiastowych informacji

- Brak całościowego obrazu

Tendencja do zawyżania kompetencji

i nadmierna pewność

Simple != Easy

Nie wiem czego nie wiem

Judging

Jak długo jesteś w stanie wytrzymać w napięciu związanym ze stanem "nie wiem"?

Jak to jest: mylić się?

http://art-of-software.blogspot.com

http://ssepp.pl

Cognitive Biases

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_cognitive_biases

Ile średnio czasu poświęcasz na weryfikację danych niepasujących do Twoich aktualnych *przekonań* a ile na weryfiakację danych potwierdzających je?

Bias bias

1. Novice

+ orientacja na natychmiastowe ukończenie

- potrzeba dokładnych wskazówek i reguł

Obieg myśli

szybka nagroda => motywacja

Przewodnik Stada

Poziom "świadomy"

Akrobata Słowny

• Zbieranie, Ekspresja
• Skupienie, logika, detale

Żywe Srebro

Wędrujący Poszukiwacz

Wszędobylski Obserwator

Poziom "analizy"

Prezenter Gawędziarz

• Porządkowanie, odniesienie do posiadanej wiedzy
• skupienie na wnętrzu, "wyłączenie się"

S

R

W

S

W

R

R

S

W

Poziom "przyjmowania"

R

W

S

• Twórcze związki myślowe
• Łatwe "wyłączanie się"
• Całość sytuacji, przesłania, analogie, wyobrażenia

W

R

S

W

S

R

brak efektu i problemy => panika

Transakcje

Teoria gier

Rodzic

• Aktywny stan ("rób tak jak ja")
• Czynnik wywierający wpływ ("ja robię inaczej, Ty rób tak jak mówię")

• Działanie: automatyczne

"To jest lepsze, ale Panią na to nie stać"

Dorosły

"Właśnie to biorę!"

• Obiektywne przetwarzanie danych

• Działanie: szacowanie

Dziecko

• Przystosowane (podporządkowane)
• Naturalne (Bunt)

• Działanie: intuicja